The Limits of Control (2009)
Geheel tegen m’n neuroses in heb ik dus al drie films gerecenseerd die ik ná The Limits of Control zag, en dat heb ik puur gedaan omdat ik bij The Limits of Control meer tijd nodig had (en heb) om ‘m te begrijpen. Want dat deze film Jarmush’ minst toegankelijke film is, dat was me vrij snel duidelijk. Wat voor mij overigens niet negatief is…
In The Limits of Control volgen we ’the lone man’, een erg goed geklede man op een missie. Wat die missie is wordt aan het eind wel duidelijk, maar dat die missie vol schijnbare herhalingen en plotloze ontwikkelingen zit, dat was voor velen waarschijnlijk de reden om deze film niet te trekken. Ik hoorde zelfs iemand snurken in de zaal, zo ongeveer halverwege de film…
Al snel is duidelijk dat deze man niet als ‘man’ gezien moet worden, maar metafoor staat voor iets ‘groters’. Hij slaapt niet, lijkt volledig z’n omgeving te controleren, doet ook aan Tai Chi, “is among no one” en toont eigenlijk nergens emotie. Ja, behalve dan in een gesloten flamenco-bar waar op een fantastische manier een zin gezongen wordt die vaker in de film terugkomt, alleen baal ik er nu wel van dat ik me die zin niet goed genoeg meer kan herinneren (en nergens terug kan vinden op ’t www). Maar in die scène zien we een glimlach op z’n gezicht…
En aangezien ik me kan herinneren dat die zin in elk geval over de dood gaat, en er in de trailer ook duidelijk wordt gezegd dat “every man has his limits” (maar ’the lone man’ dus niet), dan zou de conclusie, dat ’the lone man’ voor de dood – ‘pure and simple’ – staat, dus best wel eens gegrond kunnen zijn.
En inderdaad: de ‘lone man’ heeft nergens interesse in. Hij hoeft geen seks van Paz de la Huerta (toen vervloog m’n identificatie met hem helemaal ;-)), heeft geen interesse in film (Tilda Swinton), muziek (John Hurt), wetenschap (Youki Kudoh) en drank (Gaél Garcia Bernal), m.a.w.: hij wordt niet afgeleid door de geneugten van het leven. En als je niet leeft, ben je inderdaad dood, ‘de dood’. Iets waar die door mij vergeten quote inderdaad over gaat…
Voordat ik deze film ging kijken was ik al een groot fan van Jarmush’ werk (Dead Man, Ghost Dog, Down by Law, Stranger than Paradise, Coffee and Cigarettes, Mystery Train, Broken Flowers, …?). Het was voor mij dan ook veel te makkelijk en eigenlijk ondenkbaar om The Limits of Control af te doen als slechte film omdat IK ‘m niet direct door had. Zeker ook omdat ik halverwege de film wél ineens bepaalde dingen ‘voelde’ die ik echter niet direct kon verwoorden en uitdiepen. Nu, zo’n week later, en mede door het typen van bovenstaande, begin ik toch steeds meer te beseffen hoe fantastisch deze film is. En net als bij David Lynchs Inland Empire zeg ik het weer: The Limits of Control ‘overstijgt’ film, en daarom kan 97% van de mensheid er waarschijnlijk niks mee. Jim Jarmush blijft inderdaad één van de meest pure en onafhankelijke filmmakers van onze tijd, en eigenlijk ben ik wel blij dat ik zo af en toe een film tegen kom die ik niet begrijp…