Rubber (2010)

Er zijn weinig films die het publiek (en de recensenten) zo verdelen als Rubber, een film die op het meest basale vlak gaat over een autoband on a killing spree door Amerika, gemaakt door Quentin – Mr. Oizo – Dupieux.

Inderdaad: WTF..??????
Maar Rubber gaat inderdaad over een autoband – op de aftiteling “Robert” genoemd – die ergens in een Amerikaanse woestijn tot leven komt, ontdekt dat ie niet alleen zichzelf in beweging kan brengen, maar ook door op een bepaalde manier te vibreren objecten kan doen ontploffen. Van een bierflesje tot een blikje, een konijntje, een raaf en uiteindelijk inderdaad ook de diersoort die ‘m ooit gemaakt heeft. En nu besef ik me letterlijk on the spot dat je deze film mogelijk op nóg een andere manier kunt beleven door ‘m, en nu maak ik het veel te ‘groots’, Kubrickiaans te bekijken. Is het technologie die onze wereld ten gronde zal richten, of is technologie slechts een ‘facilitator’ van onze destructieve aanleg?

Haha, ik hoor je al denken: “Man, waar zit jij met je hoofd? Dit is toch gewoon een absurdistische quatschfilm?”. Inderdaad: dát is het ook. Maar in mijn ogen wil Dupieux veel meer dan enkel dat. Of in elk geval ben ik zo’n nerd die er mogelijk veel meer uit wíl halen. En het is mogelijk best verrassend, maar je kunt zeker meerdere metaforen ontdekken in deze film. Soms zoek ik daar te obsessief naar en raak dan teleurgesteld, maar bij Rubber voel ik die teleurstelling (nog) allerminst.

Maar eerst even terug naar het verhaal. De film begint namelijk met een politieagent die uit de kofferbak van een auto stapt die net daarvoor een aantal stoelen omver heeft gereden.
Korte sidenote: de gebruikte stoel kwam ik afgelopen week óók al tegen op de slaapkamer van Kevin in We Need to Talk About Kevin en is toevalligerwijs óók de stoel waar ik nu – tijdens het schrijven van deze recensie – op zit: de Stefan van IKEA, fyi.
De politieagent breekt door de ‘vierde muur’ heen door recht in de camera aan ons als publiek te vertellen dat de beste films een nogal groot “no reason”-gehalte hebben. Waarom is E.T. bruin? Waarom worden de twee mensen in Love Story verliefd op elkaar? Opmerkelijk is dat die laatste vraag wel al met iets anders dan “No reason!” te beantwoorden is, en bij meer van zijn voorbeelden dacht ik: “Hey, wacht eens even, misschien heeft dit karakter wel helemaal geen gelijk, en zijn de beweegredenen van wat we te zien gaan krijgen wél degelijk in te vullen, zij het metaforisch.”. Zeker toen de band als het ware ‘geboren’ werd en zichzelf en z’n mogelijkheden ontdekte voelde ik sterk de neiging om de band als een baby te zien die vers in het leven staat en zonder besef van goed en kwaad z’n mogelijkheden onderzoekt. En hoe toevallig die metafoor in me op kwam: ik kon ‘m vrij lang in stand houden…

Don’t get me wrong: ik begrijp het heel goed als mensen deze film als onzin of als pretentieus/arty farty afdoen. Het is namelijk nogal een opgave om door zoveel absurdisme iets van onderliggende boodschappen te ontdekken. Mogelijk heb ik er (toevallig?) één ontdekt en werd de film voor mij daardoor ineens wél goed, en misschien mag ik ook een soort van trots voelen dat ik verder heb kunnen kijken dan de oppervlakkige laag. Maar zoals ik al zei: er zijn zeker meerdere lagen/metaforen te ontdekken en -rafelen in deze film. En ik durf met zekerheid te zeggen dat Dupieux deze lagen niet per ongeluk heeft toegevoegd. Want vergeet ik nu helemaal te zeggen dat die politieagent op een gegeven moment helemaal niet tegen jou als kijker in de camera praatte, maar tegen een groep mensen die met een verrekijker het hele verhaal over de band van een (initieel) veilige afstand bekijken? En dat op een gegeven moment niet meer duidelijk is wat nu werkelijkheid is, wat wordt gespeeld voor de toeschouwers, en wie nu eigenlijk toeschouwer is?
Overigens een slim trucje van Dupieux om dat verhaal ín het verhaal te plaatsen, waardoor de ontstaansgeschiedenis van de moordende band helemaal geen issue is in de film. De mensen met de verrekijkers stellen zich die vraag niet, en wij daarom ook niet?

Ja, als ik eerlijk ben vond ik Rubber eigenlijk best gaaf. In elk geval erg interessant. Ik weet echter niet goed wie en überhaupt óf ik ‘m mensen aan zou kunnen raden. Ik hoop dat jij uit bovenstaande hebt begrepen dat het zeker geen mainstream-film is, maar ook dat er wel degelijk meer te halen is uit deze film, als je een film compleet openminded tegemoet kunt treden…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1612774