Looper (2012)
Het is fijn puzzelen in/met Rian – Brick, The Brothers Bloom – Johnsons Looper, waarin Joseph Gordon-Levitt wederom aantoont technisch gezien misschien wel de beste acteur van zijn generatie te zijn. Goed om weer eens ’n intelligente en thoughprovoking tijdreisfilm te zien, die bij vlagen behoorlijk gewelddadig is, maar ook offkey genoeg (is dat Johnsons trademark?) om zeer interessant popcorn-vermaak te bieden. Maar met z’n nuchtere en relativerende kijk op technologische (en evolutionaire) ontwikkelingen bleek de film voor sommige mensen in de sneakzaal ook af en toe té rustig en mogelijk té intelligent te zijn, als in: verwacht geen standaard oplossingen en uitleg van Johnson. Hij heeft er bewust voor gekozen om jou de ruimte te geven na te denken. Dat doe ik ’n dag later dan ook nog met plezier, en ik verwacht dat deze film nog wel ’n tijdje ‘denkvoer’ op zal blijven leveren…
Het verhaal
Joe (Gordon-Levitt) is ’n zogenaamde looper, ’n huurmoordenaar die mensen vermoordt die 30 jaar vanuit de toekomst terug worden gestuurd om spoorloos vermoord te worden. ’n Slimme zet van de toekomstige crimelord, genaamd The Rainmaker, want het levert voor hem minder troep op, en de lijken zijn onvindbaar. Als extra slimme move van The Rainmaker laat hij in het looper-contract opnemen dat er ’n moment komt dat loopers hun eventueel nog levende 30-jaar oudere versie op vergelijkbare manier moeten doden, wetende dat ze vanaf dat moment dus nog zo’n 30 jaar te leven hebben. Daarvoor krijgen ze overigens ’n shitload aan goud, dus voor opportunisten helemaal geen verkeerd toekomstbeeld. Als echter blijkt dat er ineens wel erg veel loops gesloten worden, zoals het doden van je toekomstige ik in vakjargon heet, groeit de twijfel bij Joe. En net als z’n 30-jaar oudere versie (Bruce Willis) verschijnt, is dat net genoeg twijfel om deze oudere Joe de kans te geven te ontsnappen. Of toch niet? Want wordt de film wel in de juiste chronologie verteld…?
Terminator-time-travel
Concreet ga ik niet meer over het verhaal vertellen, want dan ontkom ik niet aan spoilen, ben ik bang. Het interessante aan tijdreisfilms is dat er diverse theorieën zijn hoe het zou kunnen werken. Johnson kiest wat meer voor de Terminator-versie, maar hij lijkt er meerdere mindfuck-momenten aan toegevoegd te hebben om je misschien wel op ’t verkeerde been te zetten. Sommigen zullen dit niet door hebben en dat als plotgaten zien en de film daarmee naar beneden halen, maar dat is ’n rationele benadering, en ik vind het bij zulke films juist interessant als je het rationeel niet zomaar 100% kloppend kunt krijgen. Looper is namelijk een tijdreisfilm waar veel beter over is nagedacht dan over vrijwel alle sci-fi-actie-thrillers die Hollywood normaliter uitspuugt. In deze film is de causaliteit niet helemaal duidelijk, wat ik juist intrigerend vind. Want waarom besloot The Rainmaker bijvoorbeeld écht om alle loops te closen? Daar zit iets interessants achter, maar op één of andere manier backfires z’n plan, mogelijk als gevolg van ’n onverwachte ontwikkeling van één van de hoofdrolspelers…
Johnsons trademark
Ik las overigens ergens dat de film ’n “Stanley Kubrick-edge” zou hebben, en waar bv. The Shining zeker ’n inspiratiebron kan zijn geweest, durf ik dat nog niet met zekerheid te zeggen. Rian Johnson verraste met z’n debuutfilm Brick (een soort ‘highschool film noir’) al velen en leverde met The Brothers Bloom ’n opmerkelijke maar daarmee ook erg lastig te marketen film af, maar hij zet met Looper ’n flinke stap verder. Zoals gezegd: verwacht geen standaard Hollywood-voorspelbaarheid, ook al voelde ik wel aankomen hoe de film zou gaan eindigen. Waar ik dat ooit als voorspelbaar en dus negatief af deed, daar voelde het nu aan alsof alles juist mooi rond kwam en klopte vanuit ’n menselijk perspectief, wat dus zeer positief is. Want dat werkt alleen als de karakters je mee trekken in ’t verhaal in ’n script dat zeer gedegen in elkaar zit…
Apocalypsloze dystopie…
Naast de mindfuck-momenten heeft Johnson ook wat zelfspot in de dialogen geschreven. De oude Joe zegt letterlijk dat hij niet wil praten over die “time travel bullshit“, en dat is geen cop out, maar waarschijnlijk wil Johnson hiermee tonen dat ’n gesprek hierover zoveel verschillende theorieën op kan leveren, dat hij er in de film niet aan begint. Want je kunt niet alleen stevige natuurkundige en psychologische discussies voeren over tijdreizen, maar ook filosofische. En dat laat hij mooi aan ons over, voor ná de film. Overigens zitten er wat meer knipogen in het verhaal waardoor ik in de eerste alinea al over een “nuchtere en relativerende kijk” schreef. In Loopers‘ toekomst bezitten sommige mensen namelijk telekinetische krachten, maar dit trucje wordt afgedaan als iets dat niet veel voorstelt en al snel enkel wordt gebruikt om meiden mee op te pikken. Daarnaast zitten films die zich in de vrij nabije toekomst afspelen vaak vol met ongelooflijke futuristische gadgets, en dat is hier eigenlijk niet ’t geval. Waar ik eerst dacht dat Johnson dit wat teveel ‘gedownplayd’ had (voor bijvoorbeeld het plakken van losse zonnepanelen op auto’s lijkt niet al teveel innovatie nodig te zijn), daar verwacht ik nu dat hij onze nabije toekomst ziet als iets waarin mogelijk helemaal niet zoveel meer wordt geïnnoveerd. Dat het Westen mogelijk over z’n hoogtepunt heen is, waardoor Johnson geen post-apocalyptische sfeer hoefde te creëren. De techniek gaat wel nog verder in de toekomst, maar de gritty sfeer op straat, die op de juiste manier terloops wordt getoond, laat zien dat we langzaam verder afglijden naar ’n wereld die niet echt socialer wordt. Maar ook hier weer geen overdreven uitleg, wat de film ten goede komt…
Gordon-Levitts ‘leading man’ doorbraak?
Ik neem aan dat inmiddels wel duidelijk is hoe interessant ik Looper vond. Rest me enkel nog ‘even’ de acteerprestaties aan te halen. Waar Gordon-Levitt ’t qua charisma of coolness misschien net niet haalt bij bv. Ryan Gosling of Tom Hardy, zet hij hier op behoorlijk subtiele maar indrukwekkende manier ’n jonge Bruce Willis neer, met z’n licht dichtgeknepen ogen, z’n manier van lopen, et cetera en cetera. Overigens ook wel aardig geholpen door make-up en prosthetics (en mogelijk wat digitale effecten). Bruce Willis is en blijft Bruce Willis, maar komt hier goed tot z’n recht als de recht-door-zee oudere versie van killer Joe. Jeff Daniels speelt ’n uit de toekomst teruggestuurde maffiabaas (hij leidt de loopers op) met precies de juiste psychoness. Hij 
speelde eerder overigens al samen met Gordon-Levitt in het volledig door Nederlandse distributeurs over ’t hoofd geziene The Lookout, nog meer dan Johnsons debuutfilm Brick dé film waarin Gordon-Levitt liet zien dat z’n geweldige en gedurfde rol in Mysterious Skin geen toevalstreffer was. Emily Blunt is wederom veel meer dan eyecandy en Piper – Coyote Ugly – Perabo vertolkt eigenlijk twee rollen, waarin ik haar in één rol helemaal niet herkende.
Maar de meest opvallende acteur, naast Gordon-Levitt, is de jonge Pierce Gagnon, die Blunts zoontje speelt, maar waarschijnlijk veel meer dan dat is. Het jochie is ’n geweldige kindacteur óf geweldig goed gecast…
Weet je, om in de geest van ’t verhaal te blijven: in ‘n slechte versie van de toekomst wordt er zeker al nagedacht over Looper 2, en ondanks dat ik echt wel mogelijkheden zie om daar iets interessants van te maken, hoop ik toch dat ‘ze’ deze intelligente science fiction-film met rust laten…
laat dit Liselotte de Groot maar niet lezen: "Waar Gordon-Levitt ‘t qua charisma of coolness misschien net niet haalt bij bv. Ryan Gosling of Tom Hardy"…"