Wolf (2013)

In het kort: ik vind Wolf een gedurfd Nederlandse misdaaddrama en als film persoonlijk ook beter dan Rabat, de vorige film van regisseur Jim Taihuttu en hoofdrolspeler Marwan/Chico Kenzari. Ik heb ook zeker wel wat kritiek, deels vergelijkbaar met die op Rabat overigens, maar ik denk dat die anders is dan de kritiek die het grote publiek mogelijk heeft op deze film. Want ik verwacht dat ‘men’ de film wat te rustig en het einde nogal ‘apart’ zal vinden…
En in hoeverre ik misschien wel minder kritisch ben als een Nederlandse film eindelijk eens een keer iets ‘durft’ weet ik niet, maar ik zie Taihuttu’s (en zeker ook Kenzari’s) potentie nu veel duidelijker dan bij z’n debuutfilm…

Het verhaal
Majid (Kenzari) is een flink afgetrainde kickbokser die tegen z’n zin nog bij z’n ouders woont. Door iets in Majids verleden is z’n vader zwaar gekrenkt in z’n trots, maar het is voor Majid vrijwel onmogelijk om daar iets aan te veranderen. Een suf baantje bij de bloemenveiling staat in schril contrast tot wat hij wil met z’n leven, want dat is goed geld verdienen en wat met z’n maten rondhangen. Daarnaast is hij met z’n postuur een vrij makkelijke ‘prooi’ voor de wat grotere criminelen, zeker als ze erachter komen dat hij nogal succesvol is in de ring. Een paar klussen verder lijkt Majid het leven te kunnen leiden dat hij wél wil, en de breuk met z’n vader zal niet als verrassing komen. Het drama wordt verstevigd door een maatschappelijk wel succesvolle broer (Nasrdin Dchar) die met kanker in het ziekenhuis ligt, een moeder die ontzettend veel liefde voor al haar kinderen voelt, een broertje dat dreigt Majids pad te volgen en een vriendengroep die hem het liefste flink wat stappen in de criminaliteit ziet zetten. Natuurlijk leidt dat tot een vervelende ontknoping, waarna Majid moet besluiten waar hij met z’n leven naar toe wil. “Ik weet wel waar ik eindig“, zegt ie tegen z’n zieke broer. En dat was niet het enige moment dat ik aan grote films moest denken waarin een getroebleerde hoofdrolspeler iets van verlossing zoekt…

Drama
Want ondanks dat Taihuttu koos om de film in zwart-wit te filmen en/of tonen, weet hij juist het grijze van de wereld van Majid goed te tonen. Daar vind ik de film ook maatschappelijk gezien wel ‘spannend’, maar daarover verderop meer. Het is vooral van belang om verder te kijken dan “goed” versus “slecht”, zeker ook omdat dat in de getoonde criminele wereld compleet anders wordt uitgelegd. Of zoals oppercrimineel Hakan (Cahit Ölmez) in de film zegt over een voormalige voetbalmaat van Majid: “Die jongen, dat is niks. Z’n vader is een dief, dus dat zal hij ook wel worden.” Maar dat zegt hij dus wel net voordat hij z’n jongens op pad stuurt om een overval te plegen…

De getoonde kickboksscènes zijn behoorlijk goed in beeld gebracht, maar roepen niet de impact op die een Raging Bull, Killer’s Kiss of zelfs Warrior had. En dat is ook helemaal niet zo erg, maar zeker naar het einde toe had de film – die dus de hele speelduur alle rust neemt voor het drama – net wat meer dramatisch aangezet mogen worden. Niet teveel, want dat had ook niet gewerkt, maar nét iets meer was beter geweest, als je het mij vraagt. Want vooral de goed getoonde onmacht van Majid, om te ontsnappen aan z’n lot, had iets krachtiger afgerond kunnen worden. Alhoewel ik me ook voor kan stellen dat Taihuttu mogelijk bang was dat hij dan een soort Nederlandse The Wrestler had gemaakt…

Ik vs. Geertje W.
Het spannende dat ik hierboven noemde volgt eigenlijk uit de volgende uitspraak van Taihuttu in een interview met Cineville: “Ha, de kans is vrij groot dat Geert Wilders de film onversneden in zijn partijprogramma zet.”
Een deel van de durf van Taihuttu zit ‘m dan ook in dat hij voornamelijk voor moslimjongeren heeft gekozen in z’n film. Maar dat kan ook ‘verkeerd’ uitpakken, omdat het dus juist koren op de molen van Wilders zal zijn. Ik wil het eigenlijk nuanceren door een persoonlijke anekdote. Ik ben gelukkig nooit zo bekrompen geweest om het op één bepaalde groep te richten, maar ik had ‘vroeger’ zeker een minder open blik op ‘de mens’ dan nu. Ik dacht toen een stuk zwart-witter, en daardoor kon ik me vaak maar moeilijk identificeren met slechteriken in films. Zo kon ik, toen ik ‘m voor het eerst zag, maar niet meeleven met Harvey Keitels karakter in Bad Lieutenant, wat mijn eerste beleving van die film niet echt positief maakte. Nu ik heb ontdekt dat het beleven van film veel ‘rijker’ wordt als je niet direct oordeelt over de karakters in de film (dit kun je overigens doortrekken naar ‘het leven’), geniet ik dus veel meer van veel meer films, ook van films met onsympathieke hoofdrollen. Maar als Wolf gezien wordt door mensen die toch al het gevoel hebben de negativiteit in hun eigen leven bij die groep te moeten leggen waar Majid (ook) toe behoort, en ze net zo’n beperkte blik hebben als ik zelf ooit had, zij het op een ander vlak, dan begrijp ik wel wat Taihuttu bedoelt. Want inderdaad: dan kan de film ook als soort propagandamateriaal dienen voor al dan niet extreem-rechtse rakkers.
En mogelijk heeft Taihuttu wel een punt als hij de wat bekrompen politieke elite deze film bijna verplicht wil laten kijken, om in elk geval iets van inzicht te krijgen in wat er speelt onder deze jongens…

Kritiek
In bovengenoemd interview vertelt Taihuttu dat hij een aantal van het soort criminelen dat in de film een hoofdrol speelt ook gesproken heeft. “Veel van die jongens zijn best wel fatalistisch“, aldus Taihuttu, en dat is natuurlijk een aardige basis voor stevig drama. Maar juist daar zit een beetje dezelfde crux als die ik met Rabat had, dat het drama op een paar momenten nét wat sterker had gekund. Maar zoals ik zei: ik vind Wolf een stap omhoog voor Taihuttu en consorten en ben eigenlijk behoorlijk benieuwd naar z’n volgende film. Maar het verlossingsthema had net wat beter uitgewerkt kunnen worden, want nu zullen mensen het einde mogelijk wat afgeraffeld vinden. Daar ben ik het niet helemaal mee eens, maar juist door de ruimte die het drama gedurende de film krijgt, had ik dat aan het einde ook wat meer verwacht. Want ondanks dat Taihuttu en z’n Habbekrats-crew zeker lef en durf tonen door zo’n rustig misdaaddrama te maken is het einde dus mogelijk net iets té gedurfd. De stemming van de aanwezigen bij het verlaten van de zaal was namelijk ook net wat té ‘lam’, viel me op…

Final credits
Ondanks de kritiek hierboven was ik zeer positief verrast door Wolf. De enkele continuïteitsfoutjes vergeef ik ze wel (de klep van een brommerhelm die in het ene shot open is, maar in het tegenshot weer dicht, et cetera), zeker omdat er ook erg goed acteerwerk tegenover staat. Want naast Kenzari vond ik vooral Chemseddine Amar ook overtuigend. De eyecandy wordt verzorgd door de mij nog volledig onbekende Bo Maerten, maar ik moet ook eerlijk toegeven dat ik wel onder de indruk was van Kenzari’s afgetrainde lichaam. Dat hij daarvoor de hulp van o.a. Arie Boonsma heeft gehad wist ik al uit dit Crossfit-filmpje dat ik een tijd geleden op YouTube zag.
Misschien toont het feit dat Kenzari een jaar lang zo hard heeft getraind voor deze rol wel het beste hoeveel passie en lef er in dit project is gestoken. En het fijne is: die passie heeft ook een verrassende en goede film opgeleverd…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt2504404

P.S. Mijn serieuze ‘advies’ aan de hierboven genoemde Wilders-fans: probeer je waarschijnlijk wat negatieve kijk op het leven om te zetten in een positieve, wat overigens lang niet zo lastig hoeft te zijn als je mogelijk denkt. Daardoor kun je het gevoel, dat die leegte die je voelt in je leven (een gevoel dat we als mens schijnbaar allemaal hebben!) de ‘schuld’ is van iets buiten jezelf, mogelijk omzetten in een kans om die leegte op een positieve manier zelf in of op te vullen. Want je ziet toch dagelijks dat Wilders de schuld van zijn gevoelde leegte zoekt in wat er ook maar voor z’n voeten komt, of dat nu moslims, Grieken, premier Rutte of voormalig kamervoorzitter Verbeet is..?
Maar inderdaad: dat is een hele andere discussie.