Blue Ruin (2013)
Prachtig hoe je met zo’n ‘klein’ verhaal zo’n enorme impact kunt hebben. Ondanks dat het pas regisseur Jeremy Saulniers tweede lange speelfilm is (na één of andere Hallowoon-moord-komedie?), lukt het hem om een sfeer neer te zetten die een zeer getalenteerd filmmaker doet vermoeden. Daarnaast zet hij volledig oordeelloos een kant van Amerika neer, waardoor ik meer ‘inzicht’ kreeg in iets dat ik normaliter ook te ongenuanceerd afdeed als “domme redneck-retoriek”. Dus naast een rustige maar zeer opvallende American revenge indie heb ik er ook nog wat van geleerd. Fijn om weer eens de kracht van een goed verteld verhaal te voelen…
Het verhaal
En dat verhaal gaat dus over wraak. Maar eerst wordt de ongeschoren en ongeknipte Dwight (Macon Blair) geïntroduceerd. Hij leeft volledig onafhankelijk van de rest van de wereld ergens in z’n auto op een strand in Virginia, en aan alles zie je dat hij iets niet heeft kunnen verwerken. Saulnier gebruikt het eerste kwartier geen dialoog en ergens hoopte ik dat hij dat de hele film door zou ‘durven’ doen. Maar als de moordenaar van z’n ouders op het punt staat vrij te komen, besluit een bezorgde politieagente Dwight op te zoeken en hem dit nieuws mede te delen…
Direct zien we een vastberadenheid in Dwights ogen verschijnen, en voordat we het weten heeft hij z’n auto weer gefixt en staat hij voor de gevangenis te wachten waar deze Wade Cleland door z’n familie wordt opgehaald. Dwight achtervolgt hen, en aangekomen bij een wegrestaurantje besluipt hij Wade, waarmee het op het toilet tot een lomp handgemeen komt. Volledig onder het bloed vlucht Dwight, maar als hij erachter komt dat hij z’n autosleutels is verloren jat hij de aftandse limousine waarin de familie Cleland de pater familias was komen ophalen. Maar dat betekent dus wel dat de achtergeblevenen zijn autosleutels en mogelijk nog meer hebben. Wat volgt is een onvermijdelijke confrontatie, maar niet voordat Dwight noodgedwongen toch door wat oud zeer heen moet.
Oordeelloos
Ik moest tijdens de film een paar keer aan Jeff – Mud – Nichols’ Shotgun Stories denken, maar dan meer gezet in de wereld van de The Wild and Wonderful Whites of West Virginia. Een rauwe wereld waarin beschaving minder belangrijk lijkt dan familiebanden, en waar “vrijheid” nog wat basaler en primitiever wordt geïnterpreteerd. Als in: de vrijheid om jezelf op jouw land met wapens te beschermen tegen mensen die daar niks te zoeken hebben. Een kant die wij hier nogal verafschuwen, maar door die zo oordeelloos neer te zetten zorgde Saulnier er wel voor dat ik wat meer ‘begrip’ kreeg voor deze zienswijze. En dan is het een niet al te grote stap naar Jesco – White Lightnin’ – White en consorten, maar dan ontdaan van de ‘coolness’ van die outlaw-familie.
Cast & crew
Dat Saulnier het aandurfde om het eerste kwartier geen dialoog te gebruiken is zeker ook de verdienste van Macon Blair, want zijn expressieve gezicht heeft geen tekst nodig om behoorlijk wat op te roepen. Saulnier en Blair werken al veel langer samen, en die ervaring zie je in alles. Naast Blair vielen mij enkel Amy Hargreaves en Devin Ratray nog op. Hargreaves speelt Dwights zus die wél verder gegaan is met haar leven, en haar kun je mogelijk herkennen van die ontzettend expliciete seksscène met Michael Fassbender voor dat hotelraam in Shame. Ratray heeft zo’n gezicht dat je in veel ‘redneck-films’ tegenkomt, maar een korte zoektocht op IMDb toonde waarom zijn hoofd net wat bekender is: hij speelde ooit in Home Alone en een paar jaar geleden ook nog naast Bruce Willis in Surrogates.
En dat regisseur Saulnier ooit begon als special fx make-up artist zie je duidelijk terug in de spaarzame maar bloederig realistische scènes waarin er wat voorwerpen in hoofden worden gestoken of geschoten die daar niet thuishoren…
Final credits
Dat ik zeker niet de enige ben die onder de indruk was van deze film bewijst wel het winnen van de FIPRESCI-prijs op het filmfestival van Cannes vorig jaar. Dat deze film in Nederland maar een beperkte release heeft gekregen vind ik bijna schandalig, maar aan de andere kant: een commercieel interessante film is Blue Ruin ook weer niet echt. En dat resulteerde er dus wel in dat ik dit pareltje nog zonder enige voorkennis kon ontdekken.
Verwacht deze in mijn top 25-lijstje van het jaar…