Starred Up (2013)
Starred Up maakte me behoorlijk pissig. Maar waar dat meestal negatief is, daar bedoel ik dat hier uitermate positief. Door het zeer goede scenario, de gedurfde regie en het sterke acteren voelde ik zó mee met dit cynische en harde verhaal, dat ik dit wel één van de beste gevangenisfilms in behoorlijk lange tijd durf te noemen. Want naast het Spaanse Celda 211 (a.k.a. Cell 211) en Un Prophète (beide uit 2009) kan ik me geen goede gevangenisfilm meer herinneren uit dit millennium.
En eigenlijk is gevangenisfilm ook veel te ‘smal’ om deze film te typeren…
Het verhaal
Zonder uit te leggen waarom zien we hoe de jonge Eric Love (Jack O’Connell) wordt overgeplaatst naar een gevangenis voor volwassenen. Al snel zien we dat dat waarschijnlijk iets te maken heeft met zijn ontembare woede, in combinatie met z’n vrij imposante fysieke gesteldheid. Maar gelukkig wordt dit nergens kunstmatig uitgelegd. Waar je als kijker mogelijk wat bezorgd bent of hij zich wel staande zal weten te houden, toont hij vrij vlot dat die bezorgdheid grotendeels onnodig is. Al spelen er wel wat ‘grotere’ belangen, waar de jonge Eric nog totaal geen weet van heeft. Dus mogelijk is het maar goed dat z’n pa (Ben Mendelsohn) toevallig (?) ook in dezelfde gevangenis zit en zich over hem wil ontfermen. Maar of Eric daar behoefte aan heeft, dat is een tweede.
Waar de film cynisch wordt is in de manier waarop een opvallende behandelmethode wordt neergezet. Ene Oliver Baumer (Rupert Friend) heeft namelijk door dat mogelijk de grootste oorzaak van al het gevangenisgeweld komt doordat de meeste gevangenen überhaupt niet om kunnen gaan met hun emoties, meestal een gevolg van onverwerkte frustraties, die het makkelijkste eruit gegooid kunnen worden door iemand op z’n bek te slaan. Maar wat als je ze nou eens bewuster kunt maken van de waarschijnlijk grootste oorzaak van die emoties: schaamte? Om dat te bewerkstelligen moet ie zelf natuurlijk wel z’n mannetje staan en respect afdwingen, en de manier waarop dat gebeurt toont een zeer interessante kijk op agressiviteit en gevangenenproblematiek…
Gelaagdheid
Dat daarin een flink aantal lagen verscholen ligt komt doordat debuterend scenarist Jonathan Asser zelf twaalf jaar als therapeut in een gevangenis heeft gewerkt, en daar zelfs een prijswinnende therapie heeft ontwikkeld. Dat Asser tijdens die sessies zichzelf ook af en toe een ‘patiënt’ voelde komt in de film ook geweldig over, want alleen zo lijkt Baumer (deels dus gebaseerd op Asser) dat benodigde respect af te kunnen dwingen. En de manier waarop regisseur David – Hallam Foe, Perfect Sense – Mackenzie de invloed van die therapie op de betrokken gevangenen weet over te laten ‘vloeien’, dat gebeurt met een subtiliteit die geweldig contrasteert met de grove werkelijkheid van het overleven in een gevangenis. Want laat bovenstaande jou niet denken dat dit enkel een zwaar drama is, want ook mensen die van ‘vette gevangenisfilms’ houden zullen van deze film genieten, verwacht ik. Waarschijnlijk ook de reden dat deze film vorig jaar maar liefst acht British Independent Film Awards-nominaties in de wacht sleepte.
Cast
Jack O’Connell, die Eric speelt, was mij eigenlijk vrij onbekend, terwijl ik ‘m best had kunnen herkennen uit This is England, Eden Lake of Harry Brown. Dat hij een interessante acteertoekomst voor de boeg heeft is nu een vrij open deur. Hij is overigens binnenkort ook te zien in Angelina Jolie’s Unbroken. Ben Mendelsohn is zo’n acteur die je zeker herkent, maar waarvan is dan vaak een tweede. Laat ik volstaan met te melden dat enkele topregisseurs zijn kwaliteiten al eerder zagen, want hij zat bijvoorbeeld al in Terrence Malicks The New World, in Baz Luhrmanns Australia, in David Michôds Animal Kingdom, in Andrew Dominiks Killing Them Softly, in Christopher Nolans The Dark Knight Rises, in Derek Cianfrance’s The Place Beyond the Pines en binnenkort in Ridley Scotts Exodus: Gods and Kings. Inderdaad: een lijstje waar echt elke acteur jaloers op zal zijn. Verder herkennen fans van Homeland Rupert Friend natuurlijk direct, maar hier speelt ie ‘gewoon’ in z’n native Brits Engels.
Final credits
Tijdens het schrijven van m’n recensies merk ik dat sommige films steeds slechter worden als je ze achteraf gaat analyseren, maar andere films lijken juist nóg beter te worden. En dat laatste is dus hier het geval, want hoe meer ik schrijf, hoe beter deze film lijkt te worden. Zeker ook omdat de film mooi eindigt op precies het moment dat ik dat hoopte, maar me wel achterlatend met de wens dat ik de overgebleven karakters eigenlijk nog langer zou willen volgen. Niet dat het verhaal niet afgerond wordt, maar ik voelde al direct na het begin van de credits een beetje de weemoed van het afscheid hebben moeten nemen van interessante karakters.
En ja, dat is best een stevig compliment..!