The Wolfpack (2015)
Een zekerheidje voor de Oscarnominaties, deze ongelooflijk opmerkelijke documentaire over een gezin dat afgezonderd van de rest van de wereld leeft in misschien wel de levendigste stad ter wereld. Ook een ideale documentaire voor maakster Crystal Moselle, die na wat camera-, visual fx– en make up-werk nu haar debuut maakt in een documentaire die ook alleen op deze manier tot stand kon komen. Want met haar ontdekken wij als kijker de wondere wereld van de Angulo-familie in een appartementje in de Lower East Side van Manhattan, waar menig jeugdzorgmedewerker van buiten zinnen zal raken, waar menig psycholoog/psychiater z’n vingers bij af zal likken, maar waar ik vooral onder de indruk was de ‘wijsheid’ van een paar van de jongens, waarbij het inderdaad, maar ook naar eigen zeggen, nogal opmerkelijk is dat er niemand van hen knettergek is geworden…
Het verhaal
Allereerst: het is onmogelijk om hier geen zaken te onthullen die – voor de kwaliteit van jouw beleving – beter zijn om zelf te ontdekken. Natuurlijk zal ik niet verklappen of aan het eind iedereen dood is of aan het eind pas onthuld wordt dat het één groot verzonnen en geweldig gespeeld nepverhaal is (wat het niet is natuurlijk). Maar één van de fijnste subtiele dingen aan deze documentaire is dat langzaam maar zeker steeds meer feiten, maar ook emoties naar boven komen, waardoor je als het ware het gevoel hebt dat je met Moselle mee bent gelopen vanaf dat eerste moment dat ze het appartement van de familie Angulo betrad. Terwijl zij het verhaal waarschijnlijk allang kende. Vandaar dat er dus nogal een compliment in die vorige zinnen zit, want dat doet ze geweldig.
Maar omdat iedereen die met deze documentaire in aanraking is gekomen (bv. via DWDD of een trailer) het wel al weet, mag ik hier natuurlijk wel vertellen dat The Wolfpack gaat over een gezin, waarvan de vader als hare krishna-aanhanger vrij snel besloot dat het New York van buiten het appartement eigenlijk te gevaarlijk en vol verkeerde verleidingen zat, en dat het daarom beter was dat z’n gezin zo min mogelijk contact met die buitenwereld had. Dat “zo min mogelijk” werd langzaam “zo goed als geen”, waardoor de zes jongens en één meisje de hele dag thuis zitten. Het inkomen wordt gegenereerd doordat hun moeder een lerarencertificaat heeft en ze dus geld van de staat krijgen omdat het appartement een officiële ‘onderwijs-faciliteit’ is en moeder haar kinderen ‘homescholes‘. Het enige wat ze van de buitenwereld meekrijgen, buiten het uitzicht uit hun raam, komt via films, want daar is pa gek op. En de kinderen ook, omdat ze zo niet alleen hun ‘gevangenis’ kunnen ontvluchten, maar door talloze scènes na te spelen (na het eerst volledig uitschrijven van alle dialogen!) voelen ze wel iets van de magie van het leven. Wat volgt zijn reconstructies van Reservoir Dogs, Pulp Fiction, Halloween, e.v.a. En dan besluit de 15-jarige Mukunda uit het niets dat hij wel eens buiten wil gaan kijken, zet z’n Michael Myers-masker op, en loopt de voordeur uit, het avontuur tegemoet…
Ongelooflijk prachtig subtiel
Dat vader Oscar in de ogen van velen iemand is die nooit kinderen op zou mogen voeden, dat moge duidelijk zijn. Het knappe hier is echter dat de documentaire daar geen oordeel over velt: dat mag jij doen, mocht je die noodzaak voelen. Ik vond het vooral prachtig om te zien hoe deze jongens maatschappelijk sociaal dan mogelijk wel een achterstand hebben (het meisje lijkt een autistische stoornis te hebben en komt vrijwel niet in beeld), op menselijk en/of spiritueel vlak kwamen ze op mij juist behoorlijk wijs over. Dat het continu op jezelf aangewezen zijn ertoe leidt dat je wel degelijk meer ‘zelfreflecteert’, dat is deels wel logisch, maar dat ze niet knettergek zijn geworden, dat is op z’n minst opmerkelijk. Aan de andere kant: het (spirituele) doel van vader Oscar, hoe twisted z’n mind ook is, dat krijgt juist door deze documentaire een prachtige betekenis. Niet alleen zien wij een ongelooflijk prachtig drama wat zonder deze opmerkelijke gezinssituatie nooit had kunnen ont-/bestaan, maar ergens – SPOILER ALERT – lijken die jongens uiteindelijk het geluk toch ook wel te vinden, juist in ‘kleine’ dingen als de natuur, zaken die ook wij vaak for granted nemen – EINDE SPOILER ALERT . En toen bekroop mij het gevoel dat Moselle hiermee ook wel iets over onze maatschappij wil zeggen, want mogelijk staan wij als kijkers daar dus wel net zo ver vandaan als die jongens, terwijl wij wel altijd ‘vrij’ zijn geweest, toch..?
Crew
Mogelijk is bovenstaande wel puur mijn interpretatie en nooit Moselle’s bedoeling geweest, maar juist het ontbreken van iets van oordeel in de manier waarop Moselle haar documentaire verhaaltechnisch heeft opgezet, daarin schuilt misschien wel de grootste kracht van deze documentaire. Sommigen zullen denken dat ze enkel haar camera aan heeft hoeven zetten om dit gruwelijk opvallende verhaal te verslaan, maar dan zie je niet wat ze echt doet. Juist door vrijwel niet te oordelen, en mede daardoor ook geen gerichte vragen te stellen, ontstaan er af en toe emotionele momenten waar jij als kijker zelf op mag reageren. Zo laat ze de camera een paar keer lang in close-up gericht blijven op gezichten waar zoveel emoties in verborgen zitten, dat ik hem mogelijk (lees: waarschijnlijk) allang weggedraaid zou hebben. En ook dat draagt er weer toe bij dat het verhaal extra ruimte krijgt om zich in je hoofd te nestelen…
Final credits
Door het ongewone verhaal van de Angulo-familie vrij oordeelloos te tonen is het prachtig om te zien hoe vrijwel alle emoties toch universeel lijken, terwijl ze zeer onconventioneel ‘getoond’ worden in de documentaire. Als in: nergens worden conventionele trucjes gebruikt om het drama te verhogen, wat mogelijk deels het gevolg is van de creatieve ‘nieuwheid’ van regisseur Moselle. Dus haar debuteren zou er wel eens voor gezorgd kunnen hebben dat de documentaire zo indrukwekkend én menselijk is geworden.
En dan krijg je die scène aan het begin van de credits ook nog, waarin ontzettend veel prachtig samenkomt..!