Joy (2015)
Vooraf hoorde ik wat opmerkingen als “leuke RTL-maandagavondfilm met een geweldige Jennifer Lawrence“, dus mijn verwachtingen voor deze nieuwste van David – The Fighter, I Heart Huckabees, Silver Linings Playbook, American Hustle – O. Russell waren iets minder dan ‘normaal’. De verrassing was dan ook extra groot dat ik vanaf de allertweede scène heerlijk in de film getrokken werd, onderweg een paar keer met open mond genoot van geweldige scènes en van het acteerwerk van vooral J-Law én een paar keer enkele van de andere karakters een tets wilde geven omdat ze zo goed irritant neergezet werden. Maar mogelijk de grootste verrassing van Joy is wel, dat dit een mooie en subtiel gevoelige film is over een onderwerp waar je die bijvoeglijke naamwoorden never-nooit-niet bij verwacht: telsell-reclame…
Het verhaal
Joy (Lawrence) komt uit een gezin dat je op z’n minst opmerkelijk kunt noemen. Haar moeder (Virginia Madsen) heeft een soort van pleinvrees en zit 24/7 naar een zeer slechte soap te kijken (die ook door de film verweven zit), mede omdat ze nogal een lompe scheiding van pa Rudy (Robert De Niro) achter de rug heeft. Joy zelf is ook gescheiden, maar haar ex Tony (Édgar Ramírez) woont nog altijd in haar kelder. Daarnaast heeft Joy twee kids met Tony, die gek zijn op de eveneens inwonende oma Mimi (Diane – Wild at Heart (!) – Ladd), die ook als voice-over het verhaal van Joy vertelt. En dat dit verhaal ook nog losjes gebaseerd is op het werkelijke leven van Joy Mangano, dat maakt het mogelijk nog opmerkelijker. Alhoewel het voor jouw beleving waarschijnlijk beter is als je van dat verhaal vooraf nog niets weet…
Joy was ooit de beste van haar klas op school, maar door de scheiding van haar ouders is ze nooit gaan studeren. Dat is vooral jammer, omdat al snel duidelijk is dat Joy ontzettend handige dingen uitvindt. Zo is het aanvragen van een patent voor een hondvriendelijke halsband ooit door haar moeder verknald, maar als ze op een gegeven moment een revolutionaire mop uitvindt, dan besluit ze hier zelf flink mee aan de slag te gaan. Met veel tegenzin geholpen door pa’s nieuwe vriendin Trudy (Isabella Rossellini), die als weduwe nogal wat geld heeft, lukt het haar om een prototype te maken, en met alle geluk van de wereld weet ze in contact te komen met Neill Walker (Bradley Cooper), eigenaar van Amerika’s eerste telsell-televisiezender. Wat volgt is een reis van ontzettend veel vallen, waarbij ze eigenlijk ook continu wordt tegengewerkt door alle negativiteit om haar heen (vandaar m’n eerder beschreven neiging om wat van die mensen een klap te verkopen), en af en toe een beetje opstaan, terwijl je eigenlijk continu de hoop hebt dat het uiteindelijk toch wel goed komt met haar…
J-Law for president
Mogelijk dat m’n niet zo stille crush op miss Lawrence (wie heeft die trouwens niet?) ook wel wat geholpen heeft in m’n beleving, maar zo plat bedoel ik het zeker niet. Het is vooral haar continue opofferen wat voor een gruwelijke gunfactor zorgt. Koppel dat aan het mooie spel van bijvoorbeeld haar dochtertje Christie (op z’n Full House‘ gespeeld door Aundrea én Gia Gadsby), de af en toe onbedoeld ongelooflijk lompe opmerkingen van vooral pa, het wakker willen schudden van haar apathische moeder en de prachtige liefde die je van oma Mimi voelt in de voice-over, en dan kan ik me – als je dat zo leest – inderdaad wel voorstellen dat je het mogelijk wat soapy kunt vinden. Ik zat er echter zo goed in, maar zag ook zeer veel mooie subtiele acteermomenten (waar O. Russell inmiddels koning in is, gezien ook de ELF (!!) Oscarnominaties voor acteurs in z’n laatste drie films), wat de film voor mij flink omhoog trok. Gezien de comments (en het punt) op IMDb blijkt echter niet iedereen dat te voelen, maar ik vond ‘m dus prachtig. Misschien wel het beste voorbeeld hiervan: de eerste keer dat Joy bij Neill in de studio komt is werkelijk heerlijk enthousiasmerend. De vibe die O. Russell daar weet te creëren is in mijn ogen de film eigenlijk al waard, want ik ging helemaal mee in de adrenaline van dat moment…
Cast & crew
Zoals ik hierboven al typte: O. Russell weet al vele films lang het beste uit z’n acteurs te halen. Ik meen dat het 30 jaar geleden was dat een film het voor elkaar kreeg om in alle vier acteercategorieën een Oscarnominatie in de wacht te slepen, en O. Russell flikte dat gewoon twee keer achter elkaar (met SLP en American Hustle). Nu verwacht ik dat bij deze film niet voor een derde keer, maar mogelijk komt dat wel omdat er zoveel acteurs gewoon erg goed zijn, maar alleen Lawrence de ruimte krijgt om daar bovenuit te steken. Ik was best blij dat Ramírez met z’n spel die verschrikkelijke Point Break-remake deed vergeten en vond het ook geweldig om Diane Ladd weer eens te zien. Virginia Madsen is erg goed onzeker, maar eigenlijk voel je bij alle karakters vooral herkenbare menselijkheid, dus met fouten en al. En dat ze daardoor een paar keer het bloed ook onder mijn nagels vandaan haalden, dat is dus vooral een compliment.
David O. Russell schreef het scenario deze keer niet alleen. Hij kreeg hulp uit mogelijk nogal onverwachte hoek, alhoewel Annie Mumolo wel reeds een Oscarnominatie op zak heeft. Ze schreef namelijk eerder, samen met misschien wel de grappigste vrouw ter wereld: Kristen Wiig, het scenario van Bridesmaids. Mogelijk dat ik daarom bij deze film ook wel het genre “komedie” heb aangevinkt (zie de tags hieronder).
Final credits
Mogelijk moet ik nog vertellen dat ik voorafgaand aan de film behoorlijk hyper/gestrest was van een dag iets teveel werken, en dat de film me echt direct heerlijk liet ontspannen. Dat zorgde er zelfs voor dat ik na afloop als eerste tegen een vriendin zei dat ik film toch wel echt de allerbeste uitvinding OOIT vindt (sorry wiel, lucifer, …, maar deze site heet niet voor niets FilmoFIEL).
Maar zonder gekheid: ik vond het vooral erg mooi hoe ik meeleefde met iemand die leeft in een wereld waarin iedereen tot aan het irritante toe negatief is, en zich initieel ook behoorlijk naïef laat piepelen, maar uiteindelijk toch haar vrouwtje (dit is niet seksistisch, toch?) weet te staan. Daarnaast complimenten voor de subtiliteit van de acteursregie van O. Russell, plus het feit dat hij mooi dingen weg durft te laten, waardoor je als kijker zelf dingen in dient te vullen, waardoor je betrokkenheid met het verhaal automatisch verhoogd wordt…