The Post (2017)
Het meest opvallende aan The Post is niet dat het gewoon wederom een erg goede en strakke vertelling van meesterregisseur Steven Spielberg is, maar dat het hele filmmaakproces – van idee tot scherm – slechts negen maanden (!) in beslag nam. Met andere woorden: dat je voelt dat vrijwel alles in deze film over de Pentagon Papers en de Vietnamoorlog (denk begin jaren 70 van de vorige eeuw) een link heeft met het presidentschap van Trump en (zijn invloed op) de onafhankelijkheid van media, dat is niet zo raar, zeker omdat Spielberg dit ook letterlijk meldt in interviews. Hij liet de productie van z’n nieuwe science-fiction-film Ready Player One tijdelijk stilleggen om eerst deze film te maken. Een film, die mij tijdens het kijken al een paar keer “This year’s Spotlight” deed denken…
Het verhaal
Het is 1966 als militair analist Daniel Ellsberg (Matthew – Burnt – Rhys) met wat troepen door de jungle van Vietnam trekt om te kijken of de oorlog überhaupt vordert. In het vliegtuig terug naar Amerika hoort en ziet hij hoe minister van Defensie McNamara (Bruce Greenwood) het wel met hem eens is, dat die oorlog helemaal niet meer te winnen is. Als het vliegtuig geland is, hoort hij McNamara echter tegen de pers vertellen dat er goede vorderingen worden gemaakt, en dan knakt er wat in Ellsbergs hoofd. Als hij jaren later voor een government contractor werkt die ook toegang heeft tot geheime defensiedocumenten, besluit hij de papieren te stelen die later als “Pentagon Papers” wereldberoemd zouden worden.
In een parallelle verhaallijn hebben we dan al kennisgemaakt met krantenerfgename Katharine ‘Kay’ Graham (Meryl Streep), eigenaresse van het dan nog best ‘kleine’ en lokale The Washington Post. Als vrouw wordt ze niet echt serieus genomen, en alle mannen om haar heen zijn ook vrij eerlijk in hun uitspraken dat haar overleden man een échte krantenman was. Genoeg motivatie om de mogelijke held van het verhaal te worden natuurlijk, zeker als je ziet hoe haar hoofdredacteur Ben Bradlee (Tom Hanks) journalistiek natuurlijk boven elk ander belang plaatst. Maar daarnaast is Kay ook bevriend met veel hooggeplaatste Amerikanen, waaronder McNamara zelf, dus het bepalen van haar positie in deze steeds neteliger wordende kwestie (Ellsberg gaf de documenten eerst aan concurrent The New York Times; The Washington Post wist net als andere kranten niet direct hoe hiermee om te gaan), dat lijkt voor Kay misschien wel net zo belangrijk als het belang dat het Amerikaanse volk de ‘waarheid’ te horen krijgt. Politieke spelletjes ten top, maar het verhaal vertelt eigenlijk over de groei van een wat twijfelende en elitaire Washington-dame tot een sterke vrouw die niet langer door mannen wil worden verteld wat te doen. Iets waarvan het belang door Spielberg in een geïmproviseerde scène aan het eind mogelijk ietwat té plat poëtisch wordt getoond, maar dat is dan ook de enige lichte kritiek die ik op deze film heb…
Classic Spielberg, of toch wat cynisch?
Wat wel direct opvalt aan The Post, is dat het wel de klassieke Spielberg-elementen bevat. Idealisme versus pragmatisme: check. Individuen die tegen een machtige tegenstander vechten voor de goede zaak: check. De goede zaak = die grondrechten waarop Amerika is gestoeld en waar velen nog altijd in willen geloven: check. Daarnaast viel het me op dat Spielberg het aandurft om dialogen lekker door elkaar heen te laten lopen, zoals gesprekken tussen mij en vrienden ook best wel eens door en langs elkaar heen lopen. Het mooie hier – in tegenstelling tot de ‘werkelijkheid’ – is dat die kakofonie van discussiërende stemmen wel vaak organisch bij dezelfde conclusie uitkomen. Nu klinkt dat mogelijk wat gekunsteld, maar zo komt het helemaal niet over. En ik zag zojuist pas dat het niet zo raar is om bij deze film aan Spotlight te denken, want één van de scenaristen schreef ook het scenario voor die film. Daarnaast zou je qua dialogen ook zeker wel aan Aaron Sorkin kunnen denken, want The Post is ook een zogenoemde ‘praatfilm’.
Spielberg laat jou als kijker vrijwel nooit met een rotgevoel de zaal uitlopen, maar toch zat er in de eindscène wel iets cynisch. Zeker ook omdat Spielberg zelf (meen ik) ergens grapte dat zijn film eigenlijk een prequel is van de beste politiek-meets-journalistiek-film aller tijden (ja, die met Dustin Hofmann en Robert Redford als journalisten). En in dat shot zit dus een cynisme, dat het soort machtsmisbruik dat de Pentagon Papers aantoonde totaal niet verdwenen is. Als je dan Trump in je achterhoofd neemt, dan kan inderdaad de moed wel wat in je schoenen zakken ja. Aan de andere kant: dat geeft Spielberg c.s. de aankomende decennia genoeg materiaal om dit soort sterke films te blijven maken…
Cast
Hoe opvallend het is dat Hanks en Streep hier pas voor het eerst samen in een film te zien zijn weet ik niet, maar hun samenspel voelt precies zo vertrouwd als je van zulke topacteurs mag verwachten. Na Darkest Hour valt het me wederom op hoe de hoofdpersoon (Streep in dezen) zo mooi twijfelend wordt neergezet. Nu worden vrouwen in films nogal vaker als hulpeloos lijdende voorwerpen behandeld (nóg een reden dat deze film juist goed in onze tijd past!), maar hier is het vooral knap dat Streeps karakter wel zo begint – waarmee Spielberg dus ook inspeelt op het conventionele beeld van een vrouw in een door mannen beheerste wereld – maar gedurende de film wordt Kay sterker, zonder haar vrouwelijkheid te verliezen. Ik las dat men vooraf wat twijfels had of Hanks de wat agressieve/flamboyante Bradlee wel zou kunnen spelen, maar ten eerste had ik die voorkennis over de echte Bradlee niet, en ten tweede speelt Hanks hem met meer dan voldoende energie, gedrevenheid en passie. Volgens mij wel effe geleden dat ik Hanks zo energiek zag acteren.
Naast Hanks en Streep bevat The Post echt een shitload aan topacteurs. Tracy Letts (tussen Streep en Hanks op de still hierboven) valt als acteur mogelijk niet zo ontzettend op, maar doordat hij ook een topscenarist is (als toneelschrijver schreef hij Bug en Killer Joe, alvorens ook de filmscenario’s hiervoor te schrijven; August: Osage County is ook van zijn hand), ben ik wel altijd lichtelijk jaloers als ik hem zie. Als acteur ken je ‘m mogelijk uit Homeland, Elvis & Nixon of het fantastische maar hier nog niet verschenen Lady Bird. Bob Odenkirk maakte natuurlijk faam als Saul in Breaking Bad (nooit gezien!), terwijl ik ‘m hier misschien wel het meest op z’n plek vond van alle acteurs. Sarah Paulson (als Bradlee’s vrouw) en Bradley – Get Out – Whitford kenden elkaar al van het in mijn ogen geweldige Studio 60 on the Sunset Strip (Sorkins tv-serie, waarin we een backstage-kijkje krijgen bij een tv-serie die vergelijkbaar is met Saturday Night Live), en Carrie Coon, die ook één van de verslaggevers van de krant speelt, was zo iemand die ik maar niet geplaatst kreeg. En al zullen meerdere mensen haar waarschijnlijk kennen van de Fargo-tv-serie of Gone Girl, ik herkende haar uit The Leftovers.
Final credits
Nee, al dat namedroppen hierboven doe ik niet omdat er niks over deze goede film te vertellen is hoor, maar meer om te tonen hoe groot de groep acteurs is die dit verhaal wilde vertellen. Een verhaal waar ik via een zijweg overigens al ooit ontzettend van onder de indruk was toen ik de 2009-documentaire The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers zag. Die documentaire is natuurlijk meer voor diehard-Amerika-volgers/criticasters, waar The Post juist voor een zeer brede doelgroep gemaakt is. Want ook al is het dus een politieke film waarin erg veel gepraat wordt, het is ook een spannend drama over machtsspelletjes, over de rolverdelingen tussen mannen en vrouwen, en over hoe semi-dictators denken zich boven de wet te kunnen plaatsen. Iets wat volgens die gelekte papieren decennialang volgehouden wordt, omdat in het geval van de Vietnam-oorlog het voorkomen van gezichtsverlies véél belangrijker werd geacht dan de levens van die jonge soldaten, die onder bewust valse voorwendselen de oorlog in werden gestuurd…