Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017)
Met verrassende en genuanceerde neergezette karakters, flink wat interpretatie- en projectiemogelijkheden, een paar geweldige acteurs en Martin – In Bruges, Seven Psychopaths – McDonaghs inmiddels signature manier van verhalen vertellen (door niet echt een conventionele spanningsboog te gebruiken heb je als kijker op gegeven moment niet meer door waar het allemaal heen gaat) is Three Billboards Outside Ebbing, Missouri een film die heerlijk lang blijft hangen. Daarnaast is ie erg vermakelijk, met prachtrollen van Frances McDormand, Sam Rockwell en Woody Harrelson. En met weinig moeite kun je best veel hedendaagse thema’s projecteren op het verhaal, waardoor de film ook echt past in onze tijd. Maar daarover verderop meer…
Het verhaal
Mildred Hayes (McDormand) is een verbitterde vrouw in het archetypisch Amerikaans stadje uit de titel. Zonder letterlijke uitleg kom je er als kijker al snel achter dat haar iets heel ergs is overkomen, dus die bitterheid is volkomen begrijpelijk. Zeker omdat er volgens haar niet genoeg gedaan wordt aan het oplossen van de brute verkrachting en nog brutere moord op haar dochter. Als ze ziet dat de drie billboards uit de titel in verval zijn geraakt, besluit ze uit te zoeken wie deze beheert. Niet veel later stapt ze het reclamebureau van Red (Caleb Landry – The Florida Project, Twin Peaks: The Return – Jones) binnen en huurt de drie borden, waarop ze drie nogal opvallende teksten laat plaatsen: “RAPED WHILE DYING”, “STILL NO ARRESTS?” en “HOW COME, CHIEF WILLOUGHBY?”.
Het is natuurlijk niet verbazend dat hoofdcommissaris Willoughby (Harrelson) niet al te happy is met deze actie, waardoor je logischerwijs een soort zwart-wit-wraakverhaal verwacht van een verbitterde vrouw die het opneemt tegen de patriarchale gevestigde orde, zeker als je ziet hoe lomp hulpsheriff Dixon (Sam Rockwell) initieel reageert. Dat zwart-witte wordt echter al snel grijzer, als je erachter komt dat de strenge Willoughby helemaal geen klootzak blijkt (“Is Mildred geen grotere ‘klootzak’?“, vroeg ik mezelf zelfs even af) en zelfs Dixon de kans krijgt op iets van ‘verlossing’. Maar lukt het Mildred ook om iets van gerechtigheid en/of rust te vinden..?
Goed passend
Door het verhaal in zo’n archetypisch Amerikaans plattelandsstadje te plaatsen is het vrij logisch om dat stadje als symbolisch voor het hele land te zien. Zeker ook omdat de zaken waar Mildred tegen vecht ‘grotere’/landelijke/globale problemen representeren, en de film wil duidelijk iets zeggen over de man-vrouw-verhoudingen in dat ‘land of the free‘. Mildred gaat namelijk keihard in tegen de patriarchale samenleving, en dus ook tegen een exponent daarvan: de kerk. De manier waarop ze een pastoor fileert met haar Bloods/Crips-vergelijking is best treffend en toont vooral een stevige (psychologische) basis waarop ze haar strijd voert, als in: het zit best diep, maar is ook aardig onderbouwd. Daarnaast speelt de film ook behoorlijk met perceptie en jumping to conclusions: een gebrek aan inzicht in elkaars beweegredenen (die voor ons als kijkers net iets eerder duidelijk zijn) is zo’n beetje de oorzaak van alle miscommunicatie en daaropvolgende woede, iets wat je vrij makkelijk kunt doortrekken naar onze maatschappij in het groot. Dat McDonagh hier zeer concreet mee bezig lijkt te zijn geweest tijdens het schrijven van het scenario, dat blijkt wel uit een scène waarin bijna direct wordt gerefereerd aan die Texaanse sheriff die laatst door Trump is gepardonneerd. Die sheriff lag onder vuur omdat hij gruwelijk populistisch op immigranten jaagde, maar daardoor geen tijd had om het hard stijgende kindermisbruik in zijn stad aan te pakken (waarbij daders misschien ook wel té blank zijn?). In de film beschuldigt Mildred de politie ervan dat ze te druk zijn met het martelen van zwarte Amerikanen, in plaats van dat ze de moordenaar(s) van haar dochter vinden.
Daarbij staan de billboards dus aan een weg die na de komst van een snelweg bijna niet meer gebruikt wordt, wat je als symbool kunt zien voor hoe delen van het Amerikaanse platteland achterblijven bij de economische ontwikkeling van de rest van het land: een kloof waar Trump graag misbruik van maakte bij de verkiezingen.
Crew & cast
Het is niet altijd direct duidelijk waarom een film wel of niet werkt. McDonagh neemt daarbij ook nog eens een extra risico, doordat hij z’n verhalen zo vertelt dat je als kijker dus af en toe ook niet weet waar het allemaal heen gaat. Maar door goed ontwikkelde karakters te schrijven kun je daar als regisseur ook weer op bouwen. Telkens als het verhaal wat stil lijkt te staan neemt één van de karakters een (voor hem/haar logische) beslissing en gaat het verhaal weer verder. En hoe goed hij z’n karakters ontwikkelt (of in elk geval herkenbaar maakt), dat zie je bijvoorbeeld direct als je ziet hoe haar zoon (gespeeld door Lucas – Lady Bird, Manchester by the Sea, The Zero Theorem – Hedges) op Mildred reageert, waardoor je eigenlijk in een paar seconden door hebt wat voor vrouw Mildred is: zo’n streng-koppige moeder die duidelijk haar mening en woordje klaar heeft, en waar mogelijk altijd al lastig mee om te gaan was…
En dat type speelt McDormand tot op het randje van bitchy, en er soms overheen. Nu dacht ik tijdens de film dus al hoe naar ze af en toe eigenlijk is, maar achter die ‘bitchiness’ schuilt wel een ‘echt mens’. Ik hoop nooit in Mildreds schoenen te komen staan, maar als ik al voel hoe hoog mijn emoties op kunnen lopen als ik onrecht zie (of denk dat mij dat wordt aangedaan), dan weet ik niet of ik voor mezelf in zou kunnen staan als mij zou overkomen wat haar in de film overkomen is. En dat speelt McDormand goed gelaagd, waarin ze mooi tegenspel krijgt van Harrelson en vooral ook van Rockwell. Hij speelt een racistische loser met een badge, die al z’n frustratie van z’n mislukkende leven (hij woont nog altijd bij z’n moeder, die ‘m ook continu naar beneden haalt) op anderen afreageert. Een enorm irritante vent dus, waardoor het vooral knap is hoe McDonagh het voor elkaar krijgt zijn ‘verlossing’ zo geloofwaardig en natuurlijk neer te zetten.
Final credits
En dan heb ik een aantal grote acteurs nog helemaal niet benoemd (zoals Peter – Game of Thrones, The Station Agent – Dinklage en John – The Sessions – Hawkes), wat aantoont dat Three Billboards Outside Ebbing, Missouri ook vooral een zeer rijkgevulde film is. En een film, die hoe meer ik typ en erover lees, alleen maar beter lijkt te worden. Ik heb in elk geval alweer bijna zin om ‘m nóg een keer op groot scherm te gaan kijken…