Patser (a.k.a. Gangsta – 2018)
Zo, was dat even een stevige mix van emoties en gedachtes, die door m’n hoofd en lijf schoten tijdens het zien van Adil & Bilalls derde film (na Black en Image). Allereerst complimenten voor een paar heel vette actiescènes en m’n verbazing dat ik bij zeker twee scènes best goed meeleefde. Daarnaast zat de primaire doelgroep keihard te genieten bij alle stoere oneliners, energiek snel geknipte actiescènes en vette auto’s en andere bling bling, terwijl ik vooral aangenaam verrast was door de twee hoofdrolspelers. Helaas vond ik – als criticus – het scenario bij vlagen wel erg onorigineel, en dan bedoel ik niet enkel het zeker vier keer gebruiken van het begrip “Derde Wereldoorlog” door totaal verschillende personen afzonderlijk van elkaar en die scène waarin de bad guy (een best overtuigende Ali B..!) wist wat onze hoofdrolheld Adamo eigenlijk wilde gaan doen (iets wat hij enkel kon weten doordat hij dat in het scenario had gelezen, want Adamo zag – na intern beraad – af van die actie). Maar door deze dingen te combineren dacht ik aan het eind wel dat Adil & Bilall dan wel kunnen zeggen dat ze Scorsese na willen doen, hun grote voorbeeld lijkt toch eerder Quentin Tarantino…
Maar ik wil eigenlijk helemaal niet zeuren, want ik gun de regisseurs al hun geluk en succes, plus dat de primaire doelgroep mijn kritiek waarschijnlijk helemaal niet zal voelen en gewoon keihard geniet van deze vette film!
Het verhaal
In een grappig geschreven maar ietwat makkelijk exposé vertelt Adamo (Matteo Simoni) over z’n jeugd als zoon van een katholieke Italiaanse en een islamitische Marokkaan in Kiel, één van de mindere wijken van Antwerpen. Van jongs af aan is hij al beste vrienden met Junes (Junes Lazaar), Volt (Said Boumagoughe) en Badia (Nora Gharib), en nu ze volwassen zijn is hun jeugdvriendje Yasser (Nabil Mallat) natuurlijk een verrader, want hij werkt bij de politie. Bij een politiecorps dat zo racistisch als de pest is zelfs – ik meen dat de Belgische politie ook niet al te blij is met deze film? – maar als je nuance daarin zoekt, dan kun je beter Black kijken.
Natuurlijk zijn de boys allemaal gek op Badia, de stoerste van het stel. Als Badia’s pa, op aandringen van Adamo, in zee gaat met de Nederlandse crimineel Orlando Magie (Werner Kolf), dan ziet Adamo z’n kans schoon om hun in zijn ogen uitzichtloze situatie achter zich te laten. Maar natuurlijk gaat daarin van alles mis. Voordat ze het weten hebben ze niet alleen ruzie met Orlando en zijn Nederlandse concurrent Hassan Kamikaze (Ali B.), maar is het Colombiaanse drugskartel achter de leveringen ook pissed geraakt, en moeten de mannen (en vrouw) ook nog die corrupte politiemannen (waaronder Jeroen – Rundskop, D’Ardennen – Perceval) zien af te schudden…
Vette actie, veel symboliek en energie
Zoals ik hiervoor al liet blijken, voor een genuanceerder beeld over hoe de jeugd in arme Belgische wijken ten onder kan gaan aan sociaal-economische, raciale en racistische spanningen, daarvoor kun je beter Adil en Bilalls vorige film kijken. Patser is meer een hele energieke actieklucht, met veel vette situaties waaruit onze helden soms realistisch en soms wat minder realistisch wegkomen, met ook opvallend veel symboliek. Apart dat deze twee regisseurs, met hun islamitische achtergrond, juist een christelijke kerk en witte duiven zo symbolisch inzetten, al zullen opoffering en verlossing natuurlijk ook in de islam wel een belangrijke rol spelen, verwacht ik. Leuk om te zien hoe de jonge makers dit graag inzetten, al neigde het een klein beetje naar John Woo’s bekende gebruik van deze gevleugelde vrienden, als in: iets te aanwezig om een subtiele impact te maken. En tijdens de opening vroeg ik me een paar keer af of ik echt (te) oud aan het worden ben, want de snelheid waarmee die introscènes geknipt zijn, dat hield ik maar net bij. Volledig passend bij de videogame-wereld waarin onze helden (en het publiek) opereren trouwens hoor, dus functioneel is het wel ergens.
Waarom ik wat kritisch op het scenario ben, dat komt vooral doordat het iets te duidelijk opviel dat er dingen herhaald werden. Ik kan me goed voorstellen dat in hun scene heftige wraak e.d. wordt verwoord als “Oh, als ik jou te pakken krijg, dan is het Derde Wereldoorlog jonguh!“, maar het is wel apart om dat in de loop van een paar minuten door totaal verschillende personen in het verhaal gebruikt te horen worden. Voelde beetje als copy-paste. Iets wat ik ook had bij de bijnaam van de jongens voor de jonge Badia: Tong Po. Ik begon echt naar een bewuste link te zoeken toen richting het eind het Colombiaanse kartel wat mensen langs stuurde om orde op zaken te stellen, en één van die twee gasten ook Tong Po bleek te zijn genoemd door de schrijvers. In volledig dichtgetimmerde scenario’s zijn dit juist geen toevalligheden, maar hier voelt het ietwat ondoordacht of zo aan…
Crew & cast
Maar laat ik niet al te hard zeuren. Ik neem aan, dat als Adil en Bilall dit jaar in Hollywood aan de slag gaan met Bad Boys for Life en/of Beverly Hills Cop 4 (voor de lezers die dat niet wisten: hoe vet is dat, want het is namelijk waar..!!??), dat er wel een extra scriptdokter over het scenario zal gaan (als ze die zelf überhaupt mogen schrijven van de studio). Al worden er voor Patser dus naast Adil en Bilall maar liefst vier andere scenaristen gecredit, en dan is het best opvallend dat mijn kritiekpunten niet opgemerkt zijn. Vooral ook de scène waarin Hassan Kamikaza weet wat Adamo eigenlijk van plan was, dat vind ik eigenlijk niet kunnen. Daarbij is het einde zo opgezet dat je als kijker zelf ook nog deels een ‘keuze’ kunt maken, al kan de cynicus dan ook denken dat dit enkel zo uitgevoerd is om de sequel-optie in elk geval open te houden…
Wat nog meer opmerkelijk was, en wat best kan komen doordat de regisseurs ook nog in een supervet leerproces zitten natuurlijk, is dat de film qua acteren voor 90% erg goed gemaakt is, maar bij een paar scènes juist ook wat van m’n tenen deed krommen. Nu weet ik niet hoe Werner – Wolf – Kolf in Vechtershart of Voetbalvrouwen speelde, maar hier trok ik zijn scènes maar amper. Deels lag het ook wel aan de dialogen die ‘m toebedeeld zijn, maar nu ik op IMDb zie dat hij ook veel meer tv- dan filmervaring heeft, dan lijkt dat heel duidelijk articulerende tv-acteren toch iets te diep in z’n DNA te zitten. En dat is best apart, want Simoni en zeker ook Gharib waren juist erg overtuigend en geloofwaardig. Ik vond hun samenspel zelfs zo goed dat ik bij een flashback-scène, waarin je ziet hoe Adamo ooit door Badia’s familie is opgevangen na de dood van z’n ouders, zelfs bijna vocht voelde opwellen in m’n ogen. Gelukkig knipte de film weer vrij snel terug naar actie, want het is natuurlijk niet echt stoer om dat toe te moeten gaan geven bij een film als deze, maar juist meer van zulke scènes had het sterker gemaakt. Nu schiet door m’n hoofd dat er ook iets extra scherps/cynisch in de film had kunnen zitten als Badia’s vader iets met de dood van Adamo’s ouders te maken zou hebben gehad of zo.
Final credits
Maar dan was het meer drama geworden, en dat was volgens mij niet helemaal de bedoeling van de makers. Ze wilden gewoon een vette film maken waar hun doelgroep keihard van geniet en waaruit die doelgroep waarschijnlijk talloze oneliners gaat kopiëren voor in hun eigen wereldje. Daarin zijn ze meer dan geslaagd, hoe oprecht (en terecht?) mijn kritiek op hun scenario ook is. Met zoiets zullen ze in de simpelste Hollywoodfilms wel weg kunnen komen, maar als mannen als Will Smith en Eddie Murphy voor je camera komen te staan, dan verwacht ik wel dat ze dáár wat meer aandacht aan moeten besteden.
Nee, dat zeg ik niet uit jaloezie volgens mij, want als ik denk aan hoe zij hun energie naar Hollywood mogen brengen en daar gewoon aan de slag kunnen, voel ik vooral een brede glimlach op m’n gezicht verschijnen…