The Ballad of Buster Scruggs (2018)
Misschien wel de mooiste reactie die ik online op deze nieuwe Coen-broers Netflix-film zag: “Echt zo’n film die van mij wel dagen had mogen duren.” Een gigantisch compliment voor bijvoorbeeld de sfeer die deze filmmakende broers weten neer te zetten, maar ik verwacht dat het ook te maken heeft met de vrijheid die ze jou bieden om heerlijk wat te projecteren/interpreteren, waardoor je best wel wat persoonlijke zaken ‘op’ deze film kunt plakken. En dat maakt je beleving niet alleen intenser, maar jouw ervaring met de film waarschijnlijk ook net zo memorabel als dat ie in mijn hoofd blijft hangen. Gevangen in zes korte en losse (?) verhalen, met misschien wel de grootste cast in 2018, in een genre dat natuurlijk perfect is hiervoor: de western.
De verhalen
De titulaire Buster Scruggs (Tim Blake Nelson) rijdt op aardig surrealistische wijze al muziekmakend over de prairie van het Amerikaanse Wilde Westen. Mede door Busters ‘vierde-muur-doorbrekende’ commentaren rechtstreeks in de camera, maar natuurlijk vooral doordat het eerste lange shot de cover van een boek met de titel “The Ballad of Buster Scruggs” toont, willen de Coens jou graag in een ‘boekverfilmmodus’ brengen. Maar slechts twee van de zes verhalen in deze film zijn daadwerkelijk gebaseerd op verhalen van ‘turn-of-the-20th-century‘-schrijvers, te weten Jack London en Stewart Edward White. Maar jou in zo’n modus krijgen is wel handig voor de filmmakers, want dat biedt exposé-technisch wat ‘gemak’, omdat je je karakters zo gewoon iets kunt laten uitleggen (direct of in voice-over), zoals je in een boek gedachtes van een karakter ook letterlijk mag uitschrijven…
Maar The B. of B.S. vertelt dus zes verhalen in één film – over wetteloosheid, hedonisme, opportunisme, hoop (The American Dream?), liefde en (de onvermijdelijkheid van) de dood – maar die zijn ook weer zo ‘vrij’ gelaten en met zo’n schoonheid en panache gemaakt, dat het inderdaad best fijn zou zijn als ze wekelijks zo’n film uitbrachten. Want vervelen gaan de verhalen zeker niet. Misschien wel, omdat je vrij snel door hebt dat het leven in westerns vaak een stuk minder waard lijkt, waardoor ik veelvuldig aan Bill Hicks’ “It’s just a ride“-speech moest denken, en wat het meeleven met karakters – of ze nou afgeschoten worden of opgevreten door beren – ook ‘veilig’ maakt, als in: voel maar zo hard mee als je wilt, uiteindelijk is het maar film (en in Hicks wijze woorden: leef je het leven op die manier, dan haal je ook zo’n beetje alle zorgen daaruit weg).
Western
Zoals je ziet heb ik hierboven vrijwel niets over de verhalen verteld, maar wel al deels mijn interpretatie van de thema’s van de verschillende verhalen. De western biedt natuurlijk ook de ideale mix van ‘alles-is-mogelijk’-avontuur, gekoppeld aan een soort onvermijdelijkheid. Goed en kwaad lijken nog wat duidelijker gedefinieerd, maar juist daar weten de Coen-broers wederom leuk mee te spelen. Want wat is goed en/of kwaad in die harde wereld waarin overleven vaak al onmogelijk is? Want ook al gaan alle verhalen (ook) over de onvermijdelijkheid van de dood, daarmee gaan ze in mijn ogen juist ook over het leven en hoe dat een ‘prachtige’ rit kan zijn, als je dat einde ‘weet’/accepteert..?
Cast & crew
Om hier geen zes alinea’s aan te moeten besteden zal ik enkel de hoofdkarakters bespreken. Tim Blake Nelson speelt de titelrol met zo’n duidelijk aanwezig gebit, dat je direct al door hebt dat hij een wat vreemde eend in de Wild Westen-bijt is. Een perfecte terugkeerrol voor Nelson in een Coen-film, zo’n twintig jaar na O Brother, Where Art Thou? In het tweede verhaal – Near Algodones – speelt James Franco een naamloze bankrover met een aardig verweerd gezicht, maar wel een bankrover die ook heerlijk relativerend in het leven staat. Liam Neeson speelt een aardig opportunistische schoft in Meal Ticket, waarna Tom Waits de hoofdrol speelt in het in mijn ogen mooiste verhaal van deze anthology: All Gold Canyon. Heerlijk hoe ik mezelf lichtelijk voor m’n kop sloeg, omdat ik Waits niet direct herkende, ondanks z’n overduidelijk aanwezige stem. Maar z’n grijze haar veroorzaakte een soort Bruce Dern-in-Nebraska-verwarring. Dit segment toont overigens ook de ontzettend prachtige schoonheid van de Amerikaanse natuur. Elia’s kleindochter Zoe Kazan speelt letterlijk The Gal that Rattled. Jij kunt Kazan kennen uit luchtiger films als Ruby Sparks en bijvoorbeeld Happythankyoumoreplease, al verkende ze de ‘western-sfeer’ eerder al in het onvolprezen Meek’s Cutoff. The Ballad of Buster Scruggs wordt zowel letterlijk als figuurlijk afgerond met The Mortal Remains, het meest surreële segment van de film. Slechts vijf acteurs in één koets, waarvan Brendan – In Bruges – Gleeson de bekendste zal zijn. Maar ik voelde juist wat totaal nutteloze trots, dat ik Tyne Daly herkende van haar rol als Lacey in de 80’ies-vrouwen-als-politiecops tv-serie Cagney & Lacey.
Na het zwaar tegenvallende Suburbicon, waarvoor ze overigens enkel (een deel van) het scenario schreven, zijn de Coen-broers hier dus weer op hun best. Niet dat deze film zoveel impact op me maakte als bijvoorbeeld No Country for Old Men dat deed, maar het lukt ze hier om met ogenschijnlijk gemak direct de juiste sfeer te zetten in zes toch best verschillende verhalen. En door de ‘lompheid’ van het Wilde Westen te doorspekken met hun kenmerkende droge humor, door karakters te gebruiken die hun onvermijdelijke lot totaal niet aan zien komen, voelde ik mezelf ook een paar keer rechtop ‘schrikken’. Om daarna met een best goede glimlach aan het volgende segment te beginnen…
Final credits
De film ‘Six ways to die in the West‘ noemen was ook een optie geweest, al lijkt dat het lot van menigeen in de film al op voorhand te verklappen (wat niet helemaal juist is). Maar dat er ook op nogal onverwachte manieren gestorven kan worden, dat zal jou ook zeker op gaan vallen. En om even terug te komen op die quote uit de eerste alinea: het zou inderdaad en zeker geen straf zijn als de Coen-broers gewoon elk jaar, of anders om het jaar, zo’n film afleverden. Want ik kon er ook niet echt genoeg van krijgen…