Waves (2019)
Waves biedt drama van een vrij onconventionele maar bovenste plank, en eigenlijk niet één verhaal, maar twee. Al gaan beide verhalen wel over dezelfde zwarte, Amerikaanse middenklasse-familie, waar de succesvolle zoon des huizes in een paar minuten z’n hele wereld om ziet vallen, terwijl die van z’n jonge zusje juist ‘open’ lijkt te gaan. Raar genoeg moest ik terugdenken aan The Cosby Show (maar dan zeker zonder de humor), omdat ik volgens mij al behoorlijk lang geen film/serie meer met een zwarte middenklasse-familie heb gezien. Dat gaf de film af en toe ook wat aparte, extra spanning, al kwam dat voor een groot deel ook door het opvallende camerawerk. Al valt de soundtrack nóg positiever op, terwijl de score van deze onafhankelijke film verrassend genoeg gecomponeerd is door niemand minder dan Atticus Ross en Trent Reznor. Inderdaad: dat zijn de Oscarwinnnende (voor The Social Network) mannen van Nine Inch Nails!!
Het verhaal
Tyler (Kelvin – Mudbound, The Photograph – Harrison Jr.) is populair op school en aanvoerder van het worstelteam. Alles wijst erop dat hij een beurs tegemoet kan zien, en z’n vrije tijd steekt ie maar wat graag in z’n vriendin Alexis (Alexa – Euphoria, Mid90s – Demie). Al wil pa Ronald (Sterling – This is Us, The Marvelous Mrs. Maisel – K. Brown) graag met hem trainen, want pa is zich erg bewust dat zwarte Amerikanen niet de luxe hebben om ‘middelmatig’ te zijn in wat ze doen. Dus mogelijk niet zo verwonderlijk dat Tyler z’n ernstige schouderblessure initieel maar verzwijgt voor z’n veeleisende vader. En met z’n pa’s pijnstillers (die hij van ‘m jat) lukt het Tyler ook nog wel even om die illusie hoog te houden. Maar als Alexis een appje stuurt dat ze over tijd is, Tylers blessure z’n toekomst ineens onderuitschoffelt en hij vlucht in de drank, drugs en pijnstillers, dan voel je aan alles dat die opgebouwde spanning wel tot een uitbarsting móet komen…
Na die uitbarsting focust het verhaal zich echter volledig op Tylers zusje Emily (Taylor – Escape Room – Russell). Als verlegen meisje vond ze het altijd wel fijn in de schaduw van haar grotere broer, maar als de net zo verlegen Luke (Lucas – Manchester by the Sea, Lady Bird, Honey Boy – Hedges) haar mee uit vraagt, kruipt ze langzaam uit haar schulp. De dynamiek binnen Emily en Tylers gezin wordt steeds verder (en genuanceerder) uitgediept, waarin aardig wat lagen te ontrafelen zijn. Zeker als blijkt dat Luke’s uit beeld geraakte vader op sterven ligt. Emily overtuigt haar vriendje van het belang van familie, ondanks dat ze dus genoeg gedoe heeft met die van haarzelf, en samen gaan ze vanuit Zuid-Florida op weg naar Missouri…
Opvallende structuur met genuanceerde karakters
Best apart, om halverwege een film ineens een ander soort ‘hoofdstuk’ voorgeschoteld te krijgen, waarin opnieuw een dramatische spanningsboog wordt opgebouwd. Maar gelukkig zit het qua drama en spanning érg goed. Waarbij die onconventionele structuur waarschijnlijk (lees: onbewust) ook jouw beleving positief zal beïnvloeden. Je krijgt namelijk geen duidelijke uitleg of makkelijke zwart-wit-motivaties, maar meer een soort draaikolk waarin langzaam duidelijk wordt hoe impulsieve acties van de een van invloed zijn op de ander. Daarbij voelde ik dus in bijna elk autoshot – en die zitten er veel in – het gevaar van bijvoorbeeld een auto-ongeluk opkomen. Waarschijnlijk door te spelen met bepaalde camerahoeken en sound design creëren de makers zo een extra spanning, waardoor ik meerdere keren ook echt opluchting voelde, puur en alleen omdat er naar een volgende scène werd geknipt.
En ja, ik las ergens een wat snelle reactie dat die pa gewoon een lul is, en dat daarom alles mis gaat. Maar dat is veel te kort door de bocht. Ja, ik kreeg ook een behoorlijke hekel aan die pa, maar zag ook hoe hij worstelde met de plek van zijn gezin in de maatschappij. Iets waar ik met m’n beschermde witte opvoeding natuurlijk weinig affiniteit mee heb, dus mogelijk komen die scènes nog wel harder aan bij mensen die wél vergelijkbare worstelingen kennen. Supermooi ook, hoe die pa toegeeft dat hij anders tegen z’n kinderen doet dan hij wíl doen. Vanuit z’n hart wil ie natuurlijk niks negatiefs voor z’n kinderen, maar vanuit z’n verstand (en kennis van de Amerikaanse samenleving met dat nog-veel-sterker-dan-hier-geïnstitutionaliseerde racisme?) weet ie dat hij z’n kids ook tough love moet geven, om wél succesvol te worden in het leven…
Crew & cast
Misschien wel des te opmerkelijker dat maker Trey Edward Shults nog wel een stuk ‘witter’ lijkt dan ik. Shults schreef en regisseerde Waves met genoeg zelfvertrouwen (de focus-switch is geïnspireerd op Wong Kar-wai’s Chungking Express, naar eigen zeggen), maar gelukkig ook met genoeg zelfbewustzijn. Nu heb ik z’n debuutfilm Krisha nog niet gezien, maar zijn zeer verrassende It Comes at Night speelde ook al met (extreme) familiedynamieken. Nu was het drama daarin nog vermomd als horrorfilm, dus ging het meer over de spanning van het onbekende, maar met Waves toont ie aan dat drama wel écht zijn primaire focus heeft. Ik keek Waves overigens met een vriendin, die volgens mij wel vier of vijf keer haar Shazam-app raadpleegde om te checken welk vet nummer nu weer te horen was. Nummers die ook ontzettend goed gekozen zijn, in hoe ze passen bij de opgeroepen emoties. Daarnaast hebben de componisten Ross en Reznor hun musical score vrij naadloos aangesloten op de sound design, waardoor het allemaal super ‘fijn’ gemixt is tot één ‘emotieversterkend’ geheel.
Harrison Jr. was ook te zien in It Comes at Night, waarin hij al opvallend goed acteerde. Nu is de Tyler-rol ook wel ideaal voor een jonge acteur om veel van z’n bereik kwijt te kunnen, maar je moet dat natuurlijk wel in je hebben. En dat heeft ie zeker. Ik was echter misschien nog wel meer onder de indruk van Russell (die Emily speelt). En echt niet alleen omdat ze zo mooi is hoor, maar het contrast tussen hoe ze vrijwel onzichtbaar is in het eerste deel (zij kreeg die lipgloss op van Alexis, las ik net: echt niet dat ik haar in die scène al herkende als ‘schoonzusje’…), en hoe ze shinet in het tweede deel, dat is behoorlijk groot. Haar samenspel met Hedges is ook erg mooi. Leuk trouwens hoe ik zijn ‘minder dan cameo’ in het eerste deel van de film nét genoeg zag om te denken: “Huh, was dat niet dat gastje uit onder andere Manchester by the Sea? In zo’n klein rolletje..???” Iets dat in deel 2 dus aardig ‘goedgemaakt’ wordt. En als laatste wil ik m’n bewondering voor Brown nog even uiten. Hij brak natuurlijk ‘pas’ door met This is Us, waarvoor hij trouwens als eerste zwarte Amerikaan een Golden Globe voor beste acteur in een TV-drama-serie won. Ik typte “pas” tussen enkele aanhalingstekens, omdat hij – in mijn wereld althans – tot die serie behoorlijk onbekend was, terwijl hij geweldige screen presencce heeft. Iets dat hij overigens perfect mag etaleren in het hier te weinig geziene The Marvelous Mrs. Maisel…
Final credits
Yes, Waves is zo’n film die fijn lang blijft hangen. Juist omdat het geen makkelijke goed vs. kwaad-karakters toont, maar een genuanceerdheid waar je U tegen zegt. Vergeving, verlies, toxic masculinity, ambitie, racisme, acceptatie: allemaal thema’s die goed onderzocht worden in dit verhaal.
Maar wat mogelijk net zo ‘goed’ is aan de film, is dat het zulke heftige thema’s wat balanceert met hip en prachtig camerawerk, geweldige muziek (daarin doet de film zeker niet onder voor Queen & Slim), en een mogelijk nog wel betere score. Waardoor – ondanks die verrassende structuurkeuzes – de film op een onverwachte manier toch erg goed in balans is. En mogelijk dat ie daarom bijna een week na het zien nog altijd heerlijk ronddwaalt in m’n hoofd…