Time (2020)
Het Oscargenomineerde Time kroop zo subtiel onder m’n huid – door juist niet ‘kwaadmakend onrecht’ in je gezicht te gooien – dat aan het eind de tranen best rijkelijk vloeiden in huize Filmofiel. Wat mogelijk het sterkste is aan deze documentaire, is dat het niet gaat om iemand die onterecht veroordeeld is (de misdaad is wel degelijk gepleegd, dus niks geen makkelijk-kwaadmaken-scoringsdrift hier), maar meer gaat over hoe een gezin omgaat met het gemis van hun vader, over de onmenselijkheid waarmee veel machtigere personen dan onze ‘hoofdrolheld’ over het lot van haar familie beslissen, en over vergevingsgezindheid. Time toont vooral dat elke gevangene ook iemand met familie is; die van hem/haar houdt, en ook mist. Waarbij ik halverwege ook ineens dacht: “Hey wacht eens, gaat dit niet ook vooral over haar geweldige speech-capaciteiten..?“, want damn, tot wat een powervrouw/-moeder ontwikkelt zij zich zeg. Indrukwekkend hoe goed ze de pijn van haar en haar familie weet te verwoorden…
Het verhaal
‘Fox Rich’ is de bijnaam van Sibil Richardson, de vrouw van het gezin waarmee we zo’n 20 jaar meeleven in deze documentaire. Regisseur Garrett Bradley heeft 20 jaar aan home-videobeelden van de familie Richardson gemengd met hedendaagse zwart-wit shots, waarbij ik als kijker op een onverwacht goed werkende manier zó verward raakte over waar ik nu zat, dat ik niet echt door had hoe diep ik ín die familie werd getrokken.
Het verhaal van het gezin begint als de 16-jarige Sibil hoteldebotel-verliefd wordt op Robert Richardson, en hij ook op haar. Samen runnen ze de eerste urban-hip-hop-kledingwinkel in Shreveport (een voorstadje van New Orleans), waar ze al hun ziel en zaligheid in stoppen. Zonder te dramatiseren blijken ze op een gegeven moment zo in de penarie te zitten – als ze reeds vier zoons hebben en Sibil zwanger is van een tweeling – dat hun enige uitweg uit financiële problemen het overvallen van een bank lijkt. Maar daarvoor worden ze dus gepakt. Waar Sibil een plea deal accepteert (en uiteindelijk na 3 jaar vrij komt), wil Robert wel de rechtszaak afwachten, maar dan wordt hij veroordeeld tot 60 jaar cel, zonder kans op een voorwaardelijke vrijlating. 60 jaar voor iets waar 5 tot 99 jaar staat. Langzaam maar zeker wordt duidelijk gemaakt hoe de huidskleur van haar man iets met de strafheid van zijn straf te maken heeft, al wil Sibil never nooit niet als slachtoffer gezien worden. Maar ze maakt er dus wel een levensdoel van om haar man vrij te krijgen, hoe irritant sommige rechters het ook vinden als een gemotiveerde burger als Sibil hen vraagt of ze misschien iets meer vaart willen maken met haar aanvraag tot een retrial.
En ondertussen heeft ze dus ook nog zes zoons op te voeden (waarvan één met een naam met een geweldige etymologie), wat ogenschijnlijk ook nog eens verdomd goed lukt…
Slice of – under your skin – life…
Ja, de oprechtheid waarmee de documentaire begint – we zien gewoon een jonge vrouw die trots is op haar gezin en dat vast wil leggen – die blijft de hele film aanwezig. Nergens kiest regisseur Bradley voor het makkelijk oproepen van verontwaardiging of woede, wat zeker had gekund hoor (ook al geven Sibil en Robert hun stomme fout echt wel toe, hierop overigens meerdere keren ‘heerlijk’ lomp gewezen door Roberts moeder), maar focust ze zich meer op hoe zo’n gezin omgaat met een afwezige vader, met de hoop dat hij vrij kan komen, maar zeker ook met het vragen van vergeving. Zo vraagt Sibil niet alleen aan haar kerkgenoten vergiffenis, maar vroeg (en kreeg) ze die eerder ook al van de bedienden van de bank die ze overvielen. Iets dat je niet zo vaak en zo oprecht tegenkomt in films/documentaires.
Ook zien we dat Sibil niet alleen moeder van zes zoons is, maar ook een succesvolle zakenvrouw (compleet met artiestennaam ‘Fox Rich’ dus), terwijl ze ook vrijwel continu bezig is met haar strijd voor haar man, en andere zwarte Amerikanen, die nogal stevig zijn aangepakt door het Amerikaanse rechtssysteem. Waarbij de stelling – die deze witte man voor het eerst ooit van Michael Moore hoorde – dat het Amerikaanse gevangenissysteem eigenlijk is opgezet als vervanger van slavernij (lees: goedkope arbeid van mensen zonder enige macht, die vaak veel harder gestraft worden), meerdere keren voorbijkomt. Niet dat Sibil overigens ook maar één seconde medelijden van haar omgeving (en ons als kijkers) wil hoor, ze wil gerechtigheid.
Final credits
Gaaf overigens om te zien, hoe kalm Sibil weet te blijven, als ze weer ergens wordt afgewimpeld. Totdat ze een keer goed flipt, en ze volledig begrijpelijk stevig begint te vloeken. Iets wat overigens maar kort duurt, want Sibil weet ook dat ze alleen als krachtige vrouw haar zoons kan helpen om succesvol te worden.
En dan volgen dus nog die laatste scènes, waarmee de hele documentaire een prachtige ode wordt aan doorzettingsvermogen en continue hoop. En doordat het hele gezin, onder de bezielende leiding van mama Sibil, zo ‘dichtbij’ is gekomen, raakte dat mij dus behoorlijk onverwacht en zó hard, dat ik het heerlijk vond om m’n tranen de vrije loop te laten…