The Last Station (2009)
Moet ik nu weer beginnen te zeggen hoe hard ik me voor m’n kop wil slaan dat ik deze film niet eerder heb gezien? Nee, want dat heeft natuurlijk geen enkel nut. Wat ik wel hoop te bereiken met wat ik hier schrijf, is dat jij The Last Station ook gaat kijken, zeker als je van mooie films over literatuur, menselijkheid, sociaal engagement, gaaf oud worden en seksuele ontluikingen houdt. En het knappe is dat de film echt nergens ‘zwaar’ wordt, dus laat ook dát jou niet tegenhouden…
The Last Station speelt zich af tijdens de latere jaren van schrijver, graaf en wereldverbeteraar Lev Tolstoj. Inderdaad: schrijver van o.a. Oorlog en Vrede en Anna Karenina, en niet alleen één van de grootste literaire schrijvers ooit, maar ook nog eens groot inspirator van o.a. Mahatma Ghandi. Hoe meer ik over hem lees, des te geïntrigeerder ik raak. Maar hoe interessant hij en z’n gedachtegoed ook is, de film toont hem vooral als mens. En dan eigenlijk ook nog in een bijrol, want de film wordt gedragen door James McAvoy als z’n nieuwe assistent en door Helen Mirren als z’n vrouw Sofia.
Eigenlijk wil ik niet al teveel vertellen over het verhaal, want dat is leuk om zelf te ontdekken. Wat ik wel kwijt wil, is hoe de film genuanceerd speelt tussen de ‘grootsheid’ van Tolstojs ‘leer’ (ik had nog nooit gehoord over ‘Tolstojanen’, maar schijnbaar had hij tijdens z’n leven dus al een grote groep ‘volgers’) en de menselijkheid van de goede man zelf. Hij ‘predikt’ een celibatair leven, maar had zelf wel 13 kinderen. Met een vrouw als Helen Mirren niet zo verwonderlijk natuurlijk ;).
Maar zonder gekheid: de film toont de liefde en ‘occasional’ lust tussen Tolstoj en z’n vrouw op een manier waarvan ik hoop dat dit voor ieder stel weggelegd is, maar weet ook wel dat dat niet zo zal zijn. En inderdaad: het is natuurlijk wel een film…
Maar zoals ik al zei: de persoon Tolstoj speelt in dit verhaal zelf niet de hoofdrol. Christopher Plummer kreeg dan ook een Oscarnominatie voor beste mannelijke bijrol, terwijl Helen Mirren wel als hoofdrol werd genomineerd. De film volgt echter in eerste instantie Valentin Bulgakov (James McAvoy), die door één van de meest invloedrijke volgers (Vladimir Chertkov, een kleine rol van Paul Giamatti) van Tolstoj wordt ingehuurd om Tolstojs persoonlijke assistent te worden, maar wel met de opdracht om alles wat zich in het landhuis van de Tolstojs afspeelt te documenteren. Er is namelijk nogal wat rivaliteit tussen Chertkov en Sofia Tolstoj, omdat Chertkov wil dat Tolstojs werk in handen van het Russische volk komt, terwijl mevrouw Tolstoj (deels terecht) waakt over de toekomst van haarzelf en de dertien kinderen. Want je kunt wel met een adellijke man trouwen, maar als hij met geweldige ideeën over het eerlijk verdelen van de rijkdom e.d. komt, dan komt je positie als aristocraat toch wel in het nauw. En inderdaad: wat gebeurde er zo’n zeven jaar na z’n dood?
Okay, ik ga ophouden. Ik was zeer onder de indruk van The Last Station. Niet alleen als oprechte en genuanceerde film, maar ook als toegankelijke introductie tot één van de grootste schrijvers en denkers van de laatste 150 jaar. Voor iedereen met een interesse in film, literatuur en/of sociaal engagement een must, if you ask me…