Rope (1948)
“It starts with a scream and ends with a shot”, aldus één van de taglines van Rope, wederom een behoorlijk meesterwerk van meneer Hitchcock. Ik voel het enthousiasme dat ik plaatsvervangend bij de videotheek wel eens voel als ik mensen een geweldige film mee kan geven die ze nog niet gezien hebben. Enthousiasme over het feit dat ik nog flink wat ‘Hitchcocks’ heb te gaan :).
Als ik zou vergelijken, dan zou ik The Birds, North by Northwest, Vertigo, Rear Window en Psycho misschien wel iets ‘beter’ vinden dan Rope, maar dat probeer ik niet. Want mogelijk dat Rope nog wel ‘groeit’ in m’n hoofd, zoals die andere films dat ook deden. Zoals alle films van Hitchcock zal dit ook weer een ‘ontdekkingstocht’ zijn naar wat ie exact bedoelde, wat ie precies wilde zeggen, en hoeveel hints en symboliek ik daarna kan ontdekken als ik de film weer kijk. Want dat dat gebeurt, dat staat als een paal boven water…
Rope gaat over een tweetal mannen (Brandon en Philip) die de perfecte moord denken te hebben gepleegd. Waar Brandon een sadistisch genoegen uit de moord haalt, lijkt Philip zich direct schuldig te voelen. Dat Philips treurige pianomuziek Brandon even later aan Crime and Punishment doet denken, is slechts één van de symbolen die Hitchcock inzet. Er wordt ook erg veel gerefereerd aan Nietsche’s gedachte over de “Übermensch”, zeker met de komst van voormalig leraar en inspirator Rupert Cadell (James Stewart).
Oh ja, ik vergeet te vertellen dat na de moord het lichaam wordt verborgen op een nogal in het oog springende plek, en dat de mannen de familie en vrienden van de vermoorde persoon hebben uitgenodigd voor een etentje. Ze vragen zich allemaal af waar David blijft (degene die vermoord is), en vooral bij Brandon lijkt z’n gevoel van superioriteit zo groot dat hij bewust extra hints geeft. Hij lijkt bijna te willen dat men erachter komt. Vooral Rupert, die met z’n theorieën over inferieure mensen ooit het zaadje plantte dat tot deze daad en avond heeft geleid, waarvan Brandon misschien wel waardering en hoogachting verwacht, mocht ie er achter komen…
Okay, genoeg over het verhaal. Hitchcock weet de spanning weer tot grote hoogte te laten stijgen, door Brandon continu hints te laten geven die voor ons als kijkers/voyeurs veel te duidelijk zijn, maar voor de overige bezoekers van het feestje dus (net) niet. Daarnaast is het verhaal gebaseerd op een waargebeurde moord, wat het vrij cru maakt. Het opmerkelijkste qua opzet van de film is echter dat ie uit één lang shot gemaakt lijkt te zijn. Dat is uiteindelijk niet het geval (als je goed oplet kun je toch nog negen ‘cuts’ vinden; normaal heeft een film gemiddeld zo’n 5000 (!) cuts), maar het trekt je als kijker wel meer mee de situatie in. De film is met 80 minuten ook best kort, en ondanks dat het verhaal zich dus op één lokatie afspeelt (wat ie later ook met Rear Window deed), werkt dit nergens negatief. Ook al is het wel een film uit 1948, die voor veel mensen in deze tijd mogelijk wat ’traag’ aan zal voelen. Maar dat is het verkeerde bijvoeglijk naamwoord. Ik zou voorzichtig het Engelse bijvoeglijk naamwoord ‘classic’ willen gebruiken…
Hitchcocks eerste film in kleur, en hij weet er meteen raadt mee. Inderdaad weer redelijk wat ‘ondergrondse betekenis’. Eén van de belangrijkste elementen die vaak over het hoofd wordt gezien is de homoseksualiteit van/in de film. Dit moet je uiteraard in context zien, bij een Hollywood film uit 1948. Dit onderwerp was toen nog enorm taboe. Eigenlijk gewoon ‘not-done’ in Hollywood. Hitch besloot – erg scherp en doeltreffend – om het niet letterlijk te benoemen, maar in de algehele spanning te begraven. Geniaal.
Wat ook weer briljant is, is Hitch z’n gebruik en invulling van geluid. De ontbrekende music score (behalve de opening credits). En de eindscene… wauw. Altijd kippevel.
PS Wat betreft Hitchcocks one location films… check ‘Lifeboat’ (1944). Erg sterk. Nog een stuk menselijker en diepgravender dan ‘Rope’.
-Fabe
Ja, ik las iets over het verschil tussen de film en het toneelstuk waarop het gebaseerd is, dat in het toneelstuk de homoseksualiteit wel ‘aanwezig’ was, maar dat hier door Hitchcock – vanwege het taboe waarschijnlijk – er toch vrijwel uit gelaten is. Ik zou zo één-twee-drie ook niet weten of dat aan de essentie van het verhaal iets toevoegt.