William S. Burroughs: A Man Within (2010)
Nadat ik in de afgelopen vijf jaar Allen Ginsbergs Howl en Jack Kerouacs On the Road gelezen heb, was het gisteren dan ook hoog tijd om meer te ‘leren’ over William S. Burroughs, schrijver van Naked Lunch, dat derde Beat Generation-definiërende boek. En nog compleet afgezien van de kwaliteit van de documentaire (die overigens ook erg hoog is), vond ik het in elk geval een gruwelijk interessánte documentaire.
Een must voor iedereen die meer over hem te weten wil komen, ongeacht hoe groot je (voor)kennis over hem ook is. En wat een geweldig einde..!
Filmliefhebbers zullen Naked Lunch vooral kennen als film van David Cronenberg, met Peter Weller in de hoofdrol. De anticipatie dat ik die film nog kan ontdekken is vele malen groter dan de schaamte die ik voel om-/doordat ik ‘m nog niet gezien heb. Zit nu wel te twijfelen of ik eerst de film zal kijken, of eerst het boek zal lezen. Want zei Ginsberg niet over het boek dat je best wel eens knettergek kunt worden van het lezen daarvan?
Okay, de documentaire toont veel authentiek beeldmateriaal van Burroughs. Vaak in dialoog met Allen Ginsberg, waar hij heimelijk verliefd op schijnt te zijn geweest. Beide ‘beat’-mannen waren namelijk homosensueel, deelden jonge vriendjes, maar waren op latere leeftijd vooral twee aparte krasse knarren. Burroughs komt nogal sociaal onhandig over, vooral tijdens interviews waar hij naast Ginsberg zit en misschien wel verlegen lijkt. Dus mogelijk was die verliefdheid echt. Want hoe toevallig is het dat Burroughs nog geen vier maanden na Ginsberg overleed, in augustus 1997?
Voor iedereen die iets met literatuur, de Beat Generation, kunst, ‘contemporary American art’ of zelfs punkmuziek heeft is deze documentaire echt onmisbaar. Mogelijk ken je ‘m al, want hij was kortgeleden bij het NTR-programma Het uur van de wolf. Wist je bijvoorbeeld ook dat hij een woord als “heavy metal” heeft verzonnen, dat hij de laatste vijftig jaar van z’n leven zwaar aan de opium en/of heroïne zat, en dat hij altijd een pistool op zak had? Dat maakt die poster hieronder een stuk interessanter, want reikt hij in z’n binnenzak nou naar ’n pen, of naar een pistool?
Het antwoord is niet zo belangrijk, want hij was met beide ‘instrumenten’ misschien wel even gevaarlijk…
Ja, wat een geweldig kleurrijk figuur was William S. Burroughs. Naast het schrijven van boeken en gedichten was hij ook aardig succesvol als schilder. Hij maakte zogenaamde ‘gunshot paintings’, waarin hij een verfbus voor een doek zetten en die bus dan kapotschoot met een jachtgeweer. Mogelijk dat de LSD, opium, heroïne of alcohol hem op dat idee bracht, maar who cares.
Dat al die drugs ook een negatieve kant heeft bleek wel tijdens een Wilhelm Tell-ongeluk met één van z’n geliefden. Ik schrok me helemaal de tering (niet ‘horror-wise’, btw), en daar had ik nog wel meer over willen weten. En misschien is dat ook wel het enige echte kritiekpunt op deze documentaire: hij had wel drie keer zo lang mogen en kunnen zijn. Ook al was Burroughs af en toe lastig te verstaan (ik had een niet-ondertitelde versie van de documentaire, en daarin werd hij ook af en toe in het Engels ondertiteld), en heb ik ‘m in twee keer gekeken omdat ik de eerste keer veel te moe was.
Maar boy o boy, zou Burroughs niet gewoon in de top 10 van ‘belangrijkste personen in de kunst’ van de afgelopen eeuw horen? Misschien wel in de top 5? Met invloed in de wereld van de literatuur, schilderkunst, cinema en zelfs punk-/rockmuziek.
In het kort: kijken dus..!!