The Devil’s Double (2011)

Net nadat ik hoorde dat The Devil’s Double in de sneak zou zijn, en net voordat ik ‘m zag, las ik snel in een review dat je de film eigenlijk met dezelfde zekerheid verlaat als waarmee je hem in ging, en dat is dat Uday Hoessein (Saddams zoon) een monster was, wat de reviewer met de vraag liet zitten: “What was the point, exactly?”
Ik kan het niet meer met hem eens zijn. Want ik wist na het zien van Next en xXx: State of the Union al dat Lee Tamahori’s indrukwekkende Once Were Warriors een lucky shot was, en dat hij z’n belofte van toen nooit echt heeft kunnen inlossen. Okay, ik was wel positief verrast door Dominic Coopers acteerprestatie als zowel Uday Hoessein als z’n dubbelganger Latif Yahia, dat zeker. Maar ik heb een paar weken geleden Leaves of Grass gezien, een kleine low-budget film met Edward Norton in een vergelijkbare dubbelrol, en het viel me op dat die film de techniek veel beter onder de knie had dan Tamahori dat in deze film had. Ik moest echt een paar keer aan Peter Timofeeff denken, want zoals hij ‘voorbij’ de weerkaart keek bij het journaal, zo keek Cooper een paar keer ‘voorbij’ z’n tegenspeler.

Het grootste probleem dat ik met The Devil’s Double heb is echter met het scenario. Het is dan wel gebaseerd op een aantal boeken van Latif Yahia zelf (ja, dat zie je in de begincredits al, dus ik ben niet degene die spoilt dat hij het wel overleeft uiteindelijk), maar op een flink aantal punten is het wel aangepast. En dat mag zeker ook, maar als je dat doet, begin dan met het zorgen dat het verhaal een interessante dramatische spanning heeft. Bijvoorbeeld door Latif te laten twijfelen aan z’n eigen goedheid, naarmate hij meer in de huid van Uday kruipt; of door te spelen met de overduidelijke homoseksuele trekjes van Uday, en hoe hij mogelijk verliefd was op Latif (en daarmee zichzelf). Dat laatste wordt wel wat aangestipt, maar als je zoiets als uitgangspunt had genomen, dan nog had je al z’n gruwelijkheden kunnen ‘gebruiken’ om de film te verkopen aan een groot publiek, maar dan had je de film in essentie ook beter kunnen maken.

Helaas heeft scenarist Michael Thomas z’n vrijheid echter gebruikt om een romantische splijtzwam te creëren, die qua motivatie vooral juist onnodige vragen oproept. Daarnaast heeft hij getracht een einde te verzinnen om het verhaal af te ronden, maar juist doordat hij vooraf waarschijnlijk niet genoeg na heeft gedacht over die ene dramatische essentie die hij wilde vertellen, heeft ie een losse flodder als eindscène geschreven. Okay, nu is het voor de marketingmensen wel mogelijk om one-liners te gebruiken als “to get rid of a monster, he must become one”, o.i.d., maar je weet inmiddels misschien wel hoe ik denk over de macht van de marketing in cinema…

Okay, iets over het verhaal. Latif Yahia wordt tijdens de oorlog tussen Irak en Iran op het paleis van Uday ontboden. Uday biedt hem daar een baan als dubbelganger aan, want dat heeft papa ook, en dat lijkt hem ook wel makkelijk. Vooral omdat hij zo’n psychopaat is met veel vijanden, maar ook omdat hij te lui is om aan alle taken van het zijn van een presidentszoon te voldoen. Een dubbelganger is dan wel makkelijk natuurlijk. Latif wordt dan Uday’s wereld van coke, vrouwen, martelingen e.d. ingetrokken, maar blijft trouw aan z’n eigen moraal. Dat levert een paar scènes op met interessante spanning, maar de film was veel beter geworden als Latifs morele waarden ook zouden vervagen, dat wij als kijker op een gegeven moment ook niet meer wisten wat zijn intenties waren. En natuurlijk kun je dan in de resolutie van de film tonen hoe Latif wel trouw gebleven is aan z’n morele normen en waarden, maar dat interessantere, maar ook moeilijkere en daarmee risicovollere pad durfden de makers helaas niet te nemen.

Ik kan begrijpen dat Yahia in het schrijven van het boek zichzelf extra ver van de grofheid van Uday wilde ‘wegschrijven’, en dat de makers daar niet aan wilden tornen, maar het levert wel een nogal simplistische morele zwart-wit wereld op, die mij wat irriteerde doordat ’t opviel. Natuurlijk zullen er genoeg mensen zijn die dat niet opvalt, dus laat ik hierover ophouden. In de discussies op IMDb zijn er namelijk ook mensen die deze film een “Middle Eastern Scarface” noemen, zo vet vonden ze ‘m. Wat lijkt me dat gaaf, als je een film met zoveel beperkingen al zo goed kunt vinden. Aan de andere kant: ik ben bang dat deze mensen bijvoorbeeld niet zullen genieten van de kwaliteiten van bijvoorbeeld Somewhere of The Tree of Life, en als je me dan zou vragen met ze te ruilen, dan is m’n reactie vrij summier: “Nee, dank je de koekkoek!“.

Voor Dominic Cooper is het echter een geweldige kans geweest z’n talenten te tonen. En er viel nóg een acteur op… Want hoe zou het komen dat Lee Tamahori, met toch ook een Bond-film achter z’n naam, geld heeft weten los te peuteren bij het Nederlands Fonds voor de Film (inmiddels weer “Nederlands Filmfonds”, btw)? Komt het doordat onze eigen Mimoun – Shouf shouf!, Het schnitzelparadijs – Oaïssa een rol in de film heeft, of heeft Mimoun een rol in de film als eis van het Filmfonds..?
Hoe het ook zij, voor Oaïssa zal het ook een geweldige ervaring zijn geweest. Voor mij als kijker helaas niet…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1270262