In Time (2011)
Na Gattaca, S1m0ne en Lord of War (plus het schrijven van o.a. The Truman Show) waren m’n verwachtingen voor In Time nogal hooggespannen. Helaas maakt Andrew Niccol deze verwachtingen niet waar, ook al zet hij wel een aardige sfeer neer die me na afloop van de film ook anders naar bv. de batterij-inhoud van m’n telefoon deed kijken. Als in: ik bleef er na afloop nog wel even ‘in hangen’.
Okay, gezet in een soort parallelle wereld (als ik “nabije toekomst” had getypt zou ik meer fouten moeten vermelden) is geld vervangen door tijd. Je betaalt voor ’n kop koffie met een paar minuten van je leven, maar door goed hard te werken verdien je weer extra uren. Zo leeft men in de ‘getto’ van dag tot dag, heb je letterlijk minutemen die je van je tijd beroven, timekeepers die de orde handhaven en natuurlijk een select groepje rijken die vrijwel onsterfelijk zijn vanwege hun exorbitant grote hoeveelheid tijd. Daarnaast beschikken zij over de knoppen om een kop koffie ineens duurder te maken, of de prijs van een busticket ineens te verdubbelen zodat mensen hun dagelijkse planning ineens compleet verwoest zien worden, met dodelijke gevolgen. Want ja: niemand wordt fysiek ouder dan 25. Op je 25e krijg je één jaar tijd extra, en als je binnen dat jaar niet meer tijd hebt verdiend, dan val je bij 000:00:00:00:01 over één seconde dood neer.
Inderdaad: je moet nogal wat voor lief aannemen, en ik moet eerlijk zeggen dat ik de uitleggerige voice-over aan het begin wat jammer vond. Had het mysterieuzer gehouden, zodat je als kijker meer betrokken raakt doordat je zelf meer moet zien te ontrafelen. Maar dat uitleggerige past in mijn overall kritiek op deze film: hij is wat risicoloos en teveel gesimplificeerd. Waarschijnlijk om de film commercieel interessanter te maken, maar daarmee slaat Niccol de plank toch wel mis, helaas.
Kijk, in een wereld waarin de rijken vrijwel onsterfelijk zijn geworden kun je veel meer spelen met de gevolgen hiervan voor je ziel of geweten. Ook in de betere vampierverhalen wordt hier mee gespeeld: als je weet dat je niet meer sterft, dan hoef je je niet meer af te vragen wat er met je geest of ziel gebeurt na je dood. Dat haalt dus ook de basis voor de gedachte in een soort van hiernamaals weg, met het gevolg dat je je minder (of niet) druk maakt over de gevolgen van je acties in dit leven, en je dus gewetenlozer door ’t leven gaat. Want ontbreekt het vampiers niet daarom aan een ziel? Als in: bestaat onze ziel niet juist doordát we sterfelijk zijn?
Okay, deze ’theorie’ heb ik voor mezelf ook nog niet helemaal 100% duidelijk, maar ik zie wel zeer veel raakvlakken in de betere films die onsterfelijkheid als thema hebben. Helaas lijkt Niccol er in deze film niet voor gekozen te hebben om dit écht uit te werken. Mogelijk omdat hij weet dat geen groot percentage van de kijkers zich hier zo druk om zal maken als ik, maar ik denk dat ie daarmee ook het fundament van deze film verslapt. Ik bedoel: kijkers hoeven bovenstaande niet bewust te weten, maar iedereen voelt het op één of andere manier wel als zo’n basisthema niet kloppend is uitgewerkt.
Maar okay, ik moet ook niet te hard zeuren, want in deze tijd zijn films met interessante thema’s sowieso al vrij karig. Het feit dat de film mijn interesse hierin weer wat heeft aangewakkerd zie ik al bijna als positief van de film, ondanks de licht gebrekkige uitvoering. Daarnaast bevat de film ook een aantal dingen die zeker wel positief zijn. Zoals bijvoorbeeld het camerawerk van Roger Deakins, de vaste cameraman van de Coen broertjes. En het feit dat die apart mooie Olivia – Tron: Legacy, Cowboys & Aliens – Wilde de moeder van Justin Timberlake speelt, terwijl ze in het echt toch drie jaar jonger is, geeft de film een leuke creepiness. Daarnaast wordt de metafoor dat tijd voor geld staat duidelijk en vakkundig doorgevoerd. Zo zijn de arme mensen in de getto ‘vrij’ om hun arbeid te verhandelen voor geld, maar het systeem wordt zeer duidelijk van boven gedicteerd. De grootte van de populatie wordt zelfs gecontroleerd door de prijzen af en toe te verhogen, zodat er eerder mensen sterven.
Voor mij werd deze metafoor overigens veel te duidelijk neergezet, maar mogelijk dat dit een wat minder kritisch publiek wél de ogen opent. De mijne staan echter al zo lang open dat ik de metafoor te simpel vond. Leuk gevolg is wel dat er nogal heftige discussies op IMDb worden gevoerd, waarin hyperkapitalisten de film afdoen als marxistisch en anti-kapitalisme propaganda. Helaas vond ik de film niet scherp genoeg om zo fel te worden. En is het dan lullig dat een film met de titel “In Time” in mijn ogen een jaar of tien te laat komt om écht impact te maken?
Ik typ alweer veel te veel, en heb het nog eens niet gehad over de acteurs.
Justin Timberlake lijkt hier als actieheld neergezet te moeten worden, en dat werkt deels, maar niet helemaal. Ik weet niet of hij leading man material is. Als bijrolacteur was hij natuurlijk erg goed in The Social Network en Alpha Dog, en veel interessanter in bv. Southland Tales. Maar een hele film dragen is misschien wat teveel voor deze ‘veelkunner’. Amanda Seyfried is verrassend sexy als love interest Sylvia Weis, dochter van de tijdmagnaat en ‘bad buy’ Philippe Weis. Helaas wordt de potentie van deze Philippe lang niet volledig benut, en dat is ook het geval met Cillian – 28 Days Later, The Dark Knight – Murphy’s karakter van de timekeeper.
Ja, ik had In Time graag als een filosofische/spirituele cultfilm gezien. Nu hangt ie overal een beetje tussenin. Het idee heeft gruwelijk veel potentie, maar het lijkt alsof ze uiteindelijk niet genoeg tijd/geld genomen/-kregen hebben (knipoog) om het écht goed uit te werken. Of mogelijk durfde de studio niet echt de diepte in te gaan, en kozen ze voor de easy buck boven een wat moeilijkere film die hoger gewaardeerd zou zijn bij een selecter publiek…
Stel je voor dat iemand als David Cronenburg deze film had gemaakt! Desalniettemin vond ik het voor Hollywood begrippen toch allemaal goed genoeg uitgewerkt. Voor de popcornfilm die hij is vond ik het uitgangspunt van de film super intrigerend. De ‘vette’ versie hebben we nu, laten we hopen dat een diepzinnigere regisseur hier ooit nog een psychologischere remake van maakt. Die zouden prima naast elkaar kunnen bestaan.