Marley (2012)
Ook al kwam de documentaire mogelijk wat moeilijk van de grond – Jonathan Demme en zelfs Martin Scorsese werden ooit aan dit project gekoppeld – uiteindelijk weet The Last King of Scotlands regisseur Kevin Macdonald een vrijwel perfect en compleet verhaal te vertellen over één van de meest indrukwekkende muzikanten van de afgelopen vijftig jaar.
Als ik als reggae-leek moet antwoorden op de vraag hoe ‘waar’ de tagline “the definitive story” is, dan zou ik “97%” schatten.
En even snel tussendoor: wat kost een ticket naar Jamaica..?
De andere tagline die gebruikt wordt is mogelijk nóg accurater: “A documentary on the life, music, and legacy of Bob Marley“, want dit zegt alles over de structuur én inhoud van de documentaire: in de eerste drie kwartier zie je waar hij geboren is, waar hij opgroeide en waar hij vandaan komt. Daarna staan bijna een uur lang voornamelijk z’n muziek en muzikale perikelen centraal, en naar het einde toe komt ook zijn ziekte en einde in beeld, gecombineerd met z’n grote betekenis voor Jamaica en de wereld. Het mooie aan deze documentaire is dat ’t mij in liet zien wat ik stiekem wel al wist: er zijn maar weinig artiesten die gepassioneerder (en invloedrijker) de wereld wilden verbeteren. Zonder overigens zelf een ‘heilige’ te zijn, want vooral de verhalen van z’n vrouw en kinderen tonen dat hij ook zeker z’n flaws had.
Marley’s invloed
Macdonald heeft ontzettend veel origineel materiaal kunnen gebruiken om een zeer uitgebreide documentaire te maken. Natuurlijk komt er fantastisch veel muziek voorbij, maar hij combineert oude opnames van Marley met interviews met mensen die ‘m van zeer dichtbij meemaakten. En dat vrijwel iedereen door hem geraakt werd wordt misschien wel ’t mooiste getoond door het oude Duitse verpleegstertje dat hem tegen het eind van z’n leven korte tijd bijstond. Wat mij persoonlijk continu opviel was hoeveel indruk hij ook op mij, een white boy uit de Brabantse klei, heeft gemaakt. En die indruk was een stuk groter dan ik vooraf dacht. Dit kan ik deels verklaren doordat ik hem vooral ken uit de tijd dat ik nog een klein ventje was en nog ‘gevormd’ moest worden, maar de documentaire en vooral z’n muziek gaven me ook een heerlijk nostalgisch gevoel, dat af en toe de melancholie ‘aanraakte’. Want ik weet dat het achteraf makkelijker te beoordelen valt, en dat het daarom moeilijk is om nu onze huidige generatie muzikanten in te schatten, maar heeft er in de laatste tien tot twintig jaar wel zo’n belangrijke artiest rondgelopen op aarde?
Marley’s invloed op en belang voor z’n omgeving culmineerde overigens tijdens het One Love Peace Concert in 1978 op Jamaica. Tijdens z’n optreden krijgt hij het voor elkaar om de twee rivaliserende leiders van de politieke burgeroorlog op Jamaica samen te brengen en hen letterlijk de handen te laten schudden…
Bezieling
Marley’s verhaal toont wederom dat de meeste schoonheid uit ‘lijden’ voortkomt. Natuurlijk zijn er kunstenaars die vanuit ’n comfortabele situatie iets moois kunnen produceren, maar de grootste artiesten kiezen niet voor kunst, maar hebben een expressiemogelijkheid nodig om te kunnen overleven. Marley ontworstelde zich van de gevaren van Trench Town, een sloppenwijk van Kingston, door al z’n passie, pijn en visie voor ’n betere wereld om te zetten in muziek en songteksten, die hij met 100% bezieling kon overbrengen. Mijn leven was (en is) veel minder getekend door lijden, dus als ik zijn teksten zou zingen, dan zou ik er waarschijnlijk nog geen 2% van de hoeveelheid heart & soul in kunnen leggen die je bij Bob Marley voelt. En daar kan die 8- die ik op de basisschool ooit voor zingen had niks aan veranderen.
Wat Macdonald met deze documentaire vrijwel perfect laat zien is waar Marley’s passie en bezieling vandaan komt, waardoor z’n muziek alleen maar meer indruk maakt. De soundtrack is inmiddels zowel verkrijgbaar op CD als op LP, en mogelijk dat ik voor ’t eerst in jaren weer eens een CD aan ga schaffen.
Ja, zelfs voor een aardige reggae-leek als ik is Marley een ontzettend interessante en mooie documentaire, en de enige reden dat het me opviel dat ie bijna 2,5 uur duurde was dat ik wat vermoeid was. Dus ik kijk ‘m graag nog ’n keer met vrienden, als ie binnenkort op Blu-ray verschijnt. Kan ik ook meteen weer genieten van de prachtige natuurbeelden die Macdonald er doorheen heeft gemonteerd, en waardoor ik dat eiland ineens op m’n vakantieverlanglijstje heb staan…