Killing Them Softly (2012)
“America is not a country, it’s a business“, bezigt Jackie Cogan (Brad Pitt) ergens in het geweldige Killing Them Softly. Wat de Australische regisseur Andrew – Chopper, The Assassination of Jesse James… – Dominik daarmee bedoelt wordt gedurende de film op vele vlakken en in vele lagen duidelijk. Van ’n zeer directe aanval op The American Dream (zie bovenstaande quote) tot in de prachtige karakterschetsen die de film bevat. Maar daarnaast is Killing Them Softly ook ’n snoeiharde en genadeloze gangsterfilm met bij vlagen hilarische dialogen, verrassende muziek, opmerkelijke cinematografie en ’n aantal acteerprestaties die eind februari mogelijk extra erkenning zullen gaan krijgen.
In your face…
Waar de trailer je mogelijk nog doet denken dat dit ’n simpele Guy Ritchie-achtige ‘vette film’ is, daar is vanaf het eerste shot al duidelijk dat Dominik iets heel anders van plan is. De link met het rotte/vastzittende Amerikaanse politieke systeem wordt direct en in your face getoond door loser Frankie door de vergane glorie van post-Katrina New Orleans te laten lopen, licht chaotisch gemonteerd met geluidsfragmenten van de verkiezingscampagnes van de Obama-McCain strijd in 2008.
Het verhaal
Frankie (Scoot – Monsters – McNairy) en Russell (Ben – Animal Kingdom– Mendelsohn) zijn de twee losers die door ’n stomerijhouder worden ingehuurd om ’n illegaal pokertoernooi te overvallen, georganiseerd door Markie Trattman (Ray Liotta). Omdat ze niet slim genoeg zijn denken ze daar wel mee weg te kunnen komen, en lange tijd lijkt dat ook ’t geval te zijn. Helaas hebben ze geen rekening gehouden met Cogan, die door de maffia wordt ingehuurd om de daders van de overval te achterhalen. En hierin is ook hij genadeloos, alhoewel hij toont dat het vermoorden van iemand hem emotioneel niet helemaal ongemoeid laat. Daarom doet hij het liever van ’n afstandje: hij vermoordt ze ‘zachtjes’…
Kijk, in zoverre lijkt het gewoon ’n vrij rechtlijnige gangsterfilm, en als je zin hebt in zo’n film, dan zal Killing Them Softly je ook nergens teleurstellen. Het geweld wordt ook nog eens stevig in beeld gebracht, en over de hele film hangt ook ’n wat ‘naar’ gevoel, alsof er elk moment iets mis kan gaan. Dit wordt goed afgewisseld met humoristische gesprekken tussen vooral Frankie en Russell, alhoewel Pitts karakter ook ’n paar hele vette lines heeft. Maar natuurlijk heeft Dominik al die politieke links niet voor niets in het verhaal geplaatst. Want ook al is het scenario gebaseerd op ’n boek uit 1974, Dominik verdient als schrijver van ’t screenplay veel krediet voor hoe hij het verhaal éng actueel heeft weten te maken…
Van Rossums favoriet?
Ik kreeg tijdens de film namelijk steeds duidelijker ’t gevoel dat Amerika ’n land is dat echt langzaam richting afgrond aan ’t afglijden is, veroorzaakt door een allesoverheersende hebzucht en ’n politiek systeem dat muurvast zit; het is bijna onmogelijk daar iets aan te veranderen. Als Maarten van Rossum van films houdt, dan zou hij dit wel eens de beste film van het jaar kunnen vinden…
En ik denk dat cynisme over het verschuiven van de Amerikaanse releasedatum van deze film tot ná de aankomende verkiezingen niet misplaatst is; mogelijk dat de producent en/of distributeur bang zijn dat deze film mensen zó demotiveert dat ze niet meer naar de stembus zouden gaan..?
Ik kan hier nog wel alinea’s over doorgaan, bijvoorbeeld over hoe je Pitts rol mogelijk kunt zien als metafoor voor ’n Wall Street broker, die z’n slachtoffers van ’n afstandje van hun livelihood ontdoet, maar dan wordt deze recensie nóg langer. Ik wel nog even stilstaan bij de kwaliteit van de film en de gedurfde en gepaste keuzes die Dominik hierbij heeft gemaakt. Zo is niks of niemand ‘mooier’ gemaakt, wat overigens niet wil zeggen dat je naar ’n ‘lelijke’ film zit te kijken, want zowel visueel als auditief ’tovert’ Dominik flink wat trucs uit z’n hoed. Daarin kiest hij nergens voor ’t voorspelbare hippe, maar weet hij niet alleen juist te verrassen, maar vooral te imponeren.
Topcast!
Imponeren doen de acteurs ook, zonder uitzondering. Brad Pitt is rauw én erg cool, terwijl James Gandolfini als uitgerangeerde hitman een geweldige loser neerzet. Scoot McNairy is verrassend goed als labiele small time crook, en z’n heroïneverlaafde dognapper en maat Russell wordt door Ben Mendelsohn bij vlagen hilarisch maar net zo goed meelijwekkend neergezet. Richard Jenkins is altijd geweldig en Ray Liotta toont wederom dat hij ’n veel betere acteur is dan z’n laatste tien à vijftien films verdienden.
Ja, Killing Them Softly dendert ook mijn top 5 van ’t jaar met overtuiging binnen. Ik vond het ook goed om te merken dat de gehele zaal onder de indruk was: een scherpe en kritische film die ook ’n groot publiek kan bereiken. Daarnaast denk ik dat de verrassende en interessante muziekkeuze ’n volgende viewing (die zeer zeker gaat volgen) nog extra zal ‘verdiepen’, want ik verwacht dat de songteksten van o.a. Johnny Cash, The Velvet Underground, Nico en Kitty Lester ’n ironische en mogelijk zelfs cynische toevoeging op ’t verhaal zijn. Het enige gevaar is dat Dominik zo’n overduidelijke en scherpe kritiek op Amerika heeft (ik moest ook enkele keren aan No Country for Old Men denken), dat de film mogelijk té confronterend is voor Amerikanen, en dat hij daardoor mogelijk niet op de sympathie van the Academy kan rekenen. Ik hoop echter dat ik ongelijk heb, want de film verdient wat mij betreft ’n flink aantal Oscarnominaties. In elk geval voor Beste Bewerkte Scenario, Beste Regie, Geluidsmontage, Cinematografie, Beste Acteur en Beste Mannelijke Bijrol.
En what the heck, doe daar ook maar ’n Beste Film-nominatie bij…
Heb deze film gisteren gezien en het is daadwerkelijk een fantastische film die echt prachtig in beeld gebracht is. Visueel zijn er een paar scènes die makkelijk tot m’n favorieten dit jaar behoren.