Django Unchained (2012)

Yes, Quentin Tarantino lijkt bijna z’n eigen genre gecreëerd te hebben, waarin hij exploitation-films mengt met snedige dialogen, en dat nu vermengt met ’n soort slasher-western-komedie die eigenlijk alle kanten op vliegt en stiekem ook nog teruggrijpt naar de Noorse mythologie. Misschien dat eigenlijk alles wel samen komt in de naam van de persoon die de titulaire Django zijn primaire motivatie geeft om zich letterlijk te ontketenen: z’n vrouw Broomhilda von Shaft. Hoor je Isaac Hayes’ Shaft-themesong nu ook al opkomen in je hoofd..?
Maar qua oordeel? Als ik eerlijk ben: ik liep niet zo in awe de zaal uit als bij bijvoorbeed Inglourious Basterds (laat staan als bij Pulp Fiction). Misschien doordat het verhaal, als je alle afleidende zaken weghaalt, eigenlijk best wel simpel is (naast historisch ook volledig incorrect)..?

Het verhaal
Niet dat al die “afleidende zaken” niet uitermate vermakelijk zijn hoor. Ik heb me af en toe kapot gelachen – bijvoorbeeld met die scène met de ‘regulators‘, ’n soort voorlopers van de Ku Klux Klan, die het dragen van ’n gezichtsbedekker echter nog niet zo onder de knie hadden – maar ik heb net zo vaak m’n hoofd weggedraaid bij de gruwelijkheden die je te zien krijgt. En dan bedoel ik geen horror-achtige zaken, maar juist realisme als ’n arm die op het punt staat gebroken te worden, of ’n paar bloeddorstige honden die achter ’n ontsnapte slaaf aan zitten. Ik neem namelijk aan dat je wel al weet dat Django Unchained over slavernij gaat. En dan slavernij in de jaren voorafgaand aan de Amerikaanse Burgeroorlog, ook nog gezet in de zuidelijke staten Texas, Tennessee en Mississippi.

Django of Siegfried?
Aan het begin van de film wordt Django (Jamie Foxx) op nogal onorthodoxe wijze gekocht door de tandarts-turned-premiejager dr. King Schultz (Christoph Waltz op herhaling). Django is namelijk de enige die weet hoe de volgende ‘prooien’ van Schultz eruit zien, dus zijn hulp is aardig gewenst. Omdat Schultz ook geen voorstander van slavernij is reist Django in behoorlijk grote vrijheid met Schultz mee, tot groot ongenoegen van alle blanke Zuiderlingen, want “a nigger on a horse“, dat was ongehoord/-zien in die tijd. Django blijkt ’n begenadigd schutter en daarmee de ideale hulp voor Schultz, en ze besluiten om samen wat extra cash te verdienen. Zeker omdat Django z’n vrouw Broomhilda vrij wil kopen van plantagehouder Calvin Candie (Leonardo DiCaprio), maar daarvoor moeten zij (en Quentin) nogal wat omwegen afleggen om monsieur Candie uiteindelijk zo ver te krijgen Broomhilda te verkopen. En dat geeft bv. Schultz ook de tijd om Django te vertellen over het Duitse kinderverhaaltje over Siegfried en Broomhilda (afgeleid van meerdere Noorse legendes), en Tarantino heeft dat verhaaltje ook licht vernuftig in z’n scenario verwerkt.

Veel meer zal ik niet vertellen over het verhaal, want daar zitten aardig wat verrassingen in, ook al houdt het uiteindelijk het midden tussen ’n straightforward plotje én ’n wraakfantasie. Want Tarantino vindt het natuurlijk maar wat vet dat hij “Life, Liberty and the Pursuit of Vengeance” als tagline voor z’n film kan gebruiken. En dat hij gewoon weer ’n erg vette en lompe film wilde maken is natuurlijk geen verrassing. Ergens waardeer ik zijn drang naar politieke incorrectheid wel, al vermoed ik dat zijn motieven hiervoor niet zo oprecht/authentiek zijn als bij m’n helden Lenny Bruce of Bill Hicks. Ik denk dat Tarantino het vooral doet om op te vallen en ’n naam te maken, maar dat terzijde…

Cast
Allereerst: wat ’n ontzettende hoeveelheid bekende acteurs heeft Tarantino bereid gevonden mee te werken (check de namen onder deze recensie). En natuurlijk heeft Tarantino ook ’n rol geschreven voor de held van de originele Django-films: Franco Nero. Nu wil ik Nero’s films (of in elk geval de eerste uit 1966) graag zien, want ik verwacht wel wat ‘Tarantinoaanse’ links in zijn dialoog met Django (zie still hierboven).
Ondanks z’n zojuist gewonnen Golden Globe voor Beste Mannelijke Bijrol vond ik Christoph Waltz niet echt uitblinken, want in feite herhaalt hij z’n rol uit Inglourious Basterds, met dat verschil dat hij zich hier aan de correcte kant van de moraliteitsmedaille bevindt. Jamie Foxx is de ultieme Tarantino-held, want hij brengt ’n coolness ten tonele die wel wat doet denken aan z’n potentiële nazaat (John Shaft, that is). Kerry Washington hoeft zich als Bloomhilda niet echt in te spannen, terwijl Leonardo DiCaprio met zichtbaar genoegen de sadistische calculerende plantagehouder Candie speelt. En hij blijft ‘n geweldige acteur, al vraag ik me af of hij ooit ‘ouder’ wordt. Samuel L. Jackson biedt als huisslaaf Stephen aan de ene kant wat comic relief, maar juist door zijn dubieuze rol in het verhaal had ik zijn nogal verwarrende relatie met z’n eigenaar Candie graag wat meer uitgediept gezien. Want in die relatie toont Tarantino weer ’n potentie die je in vrijwel al z’n films ziet, maar waar hij dan toch weinig mee doet. Het interessante aan hun relatie is namelijk dat ze met elkaar omgaan alsof ze eigenlijk vrienden zouden kunnen of zelfs moeten zijn, ware het niet dat ze leven in ’n wereld waarin dit onmogelijk is. En daar had écht drama gezeten, if you ask me…

Conclusie
Historisch gezien klopt er natuurlijk geen bal van het verhaal, in zoverre zelfs dat er aardig wat historici pissed zijn op Tarantino. Of zoals Andrew O’Hehir het zegt: “For Tarantino, history is just another movie to strip for parts.“. Maar om historische accuratesse is het Tarantino natuurlijk nooit te doen geweest. En bekijk het positief: mogelijk dat deze film wel de discussie oplaait en komt bijvoorbeeld Spike Lee door deze film op ’t idee om wél ’n accurate vertelling van de strijd die de slaven wel degelijk leverden tegen de blanke onderdrukkers te gaan verfilmen…
Maar waar Tarantino met z’n eerste films écht iets wilde zeggen, daar lijkt hij zich het laatste decennium enkel toe te leggen op het maken van hippe/vette films, waarin hij genoeg links kan leggen naar films die hij bewondert en waarmee hij z’n immense kennis (groter dan de mijne overigens) kan etaleren, maar daar blijft het wel bij. En voor velen, en vaak ook voor mij, is dat meer dan genoeg, of in elk geval precies de reden om de bioscoop in te duiken.
Maar echt ‘raken’ doet hij me met z’n films helaas al lang niet meer…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1853728