The Sessions (2012)
The Sessions is zo’n film die stiekem veel langer blijft hangen dan ik initieel in elk geval dacht, wat mogelijk komt door de knappe opbouw van het verhaal, waardoor je nooit medelijden gaat voelen met de polio-overlevende-maar-fysiek-gehandicapte Mark O’Brien, die op z’n 38e op zoek gaat naar seks. Juist door de focussen op O’Briens scherpe en humoristische karakter wordt dit waargebeurde verhaal nergens zwaar, maar mogelijk het knapste van schrijver-regisseur Ben Lewin is de subtiliteit en menselijkheid waarmee het precaire onderwerp wordt behandeld. Daarnaast was ’t erg verrassend dat Lewin in ’n quote op IMDb nogal openhartig vertelt hoe hij in aanraking kwam met ’t verhaal, maar openhartigheid is dan ook één van de belangrijkere onderdelen van ’t verhaal, op meerdere niveaus…
En waarom hebben ze John Hawkes overgeslagen bij de Oscars..?
Het verhaal
De film is gebaseerd op ’n artikel uit 1990, geschreven door dichter/journalist Mark O’Brien (Hawkes) zelf, met als titel “On Seeing a Sex Surrogate“, waarin hij z’n avontuur beschrijft om z’n maagdelijkheid te verliezen. Dat kan sowieso al iets moois opleveren, maar als je weet dat Mark de spieren in z’n lichaam niet onder controle heeft en ze bijna altijd verkrampen, waardoor hij het overgrote deel van z’n leven in ’n soort ijzeren long spendeert (omdat hij niet genoeg kracht heeft om zelf adem te halen) en hij nog geen pen vast kan houden – hij schrijft met ’n soort aanwijsstok die hij met z’n mond ‘bedient’ – dan houden mensen die spreekwoordelijk in ‘die bocht’ wonen hun hart natuurlijk al vast, want dat de film daar eruit gaat vliegen lijkt vrijwel onvermijdelijk.
Of het Lewins eigen ervaring met polio als kind is weet ik niet, maar hij houdt de film dus op de metaforische weg, juist door niet te focussen op het zware leven van Mark, die als 6-jarige polio kreeg en ondanks ’n levensverwachting van 18 maanden uiteindelijk zelfs afstudeerde aan de universiteit, maar door de ongelooflijk inspirerende manier waarop hij met z’n handicap om gaat naar de voorgrond te trekken. Dit was Lewin natuurlijk nooit gelukt zonder ’n acteur van het kaliber John Hawkes, want wat hij presteert is ontzettend indrukwekkend. Maar mogelijk is juist ’t feit dat er niet (overdreven) sentimenteel wordt gedaan ook wel de reden dat de Academy of Motion Pictures Arts and Sciences zijn prestatie niet op waarde heeft weten te schatten, want eigenlijk doet hij niet (veel) onder voor bv. Mathieu Amalrics prestatie in Le scaphandre et le papillon (a.k.a. The Diving Bell and the Butterfly) of Emmanuelle Riva’s prestatie in Amour. Maar dan dus luchtiger, met meer humor…
Sekstherapeute
Okay, terug naar het verhaal. Als Mark wordt gevraagd om ’n artikel te schrijven over fysiek gehandicapten en seks raakt hij zelf ook nogal snel geïnteresseerd. Nu merkte je al snel in de film dat hij zelf op zoek is naar liefde en intimiteit, maar als gehandicapte, die z’n hele leven lang z’n lichaam vooral als lastig heeft ervaren, begint hij zich nu langzaam af te vragen of dat lichaam misschien ook kan genieten. Via via komt ie in contact met sekstherapeute Cheryl (Helen Hunt), die hem wil leren om z’n lichaam te ontdekken, om in ’n eventuele latere relatie ook fysiek ’n relatie te kunnen hebben. Cheryl lijkt aardig gelukkig getrouwd, maar het verhaal speelt zich eind jaren 80 af, en volgens mij was dat (nog) best ’n vrije tijd qua seksuele opvattingen, waardoor de wat zakelijke manier waarmee ze haar eigen lichaam in de therapie inzet helemaal niet ongeloofwaardig is…
Zaken worden gecompliceerder vanwege Marks katholieke opvoeding en oprechte geloof in God. Maar ook de manier hoe hiermee wordt omgegaan is subtiel, menselijk en vooral mooi. Mark zoekt namelijk hulp bij z’n priester (William H. Macy), want hij weet dat seks buiten het huwelijk eigenlijk verboden is in z’n geloof, maar toch vraagt hij z’n priester om raad. En deze priester voelt, waarschijnlijk versterkt vanwege z’n eigen celibaat, mogelijk best wat ongewenste dingen bij Marks behoorlijk expliciete maar openhartige verslagen van de sessies die hij met de therapeute heeft. Zou hij daarom zulke lange lokken hebben, om z’n rode oortjes te verbergen..? ;)
Nee, zonder gekheid: het getuigt van klasse dat Lewin ook Marks spirituele en religieuze worsteling ’n plek weet te geven, waarbij zowel de priester als Mark ’n geweldige uitspraak hierover doet…
Nominatie
Ondanks dat Hawkes is overgeslagen door de Oscars, is Hunt dat niet, want zij is genomineerd voor Beste Vrouwelijke Bijrol. Hunt speelt haar rol zeker mooi en ze brengt flink wat subtiliteit in het verhaal, maar ik kan me niet aan de gedachte onttrekken dat ze vooral ook zo gewaardeerd wordt omdat ze zich ook letterlijk bloot durfde te geven (alhoewel die scène in de auto ook wel aardig prachtig was). William H. Macy speelt z’n rol met precies de juiste hoeveelheid plezier, en in ’n bijrol herken je mogelijk Rhea Perlman uit Cheers, ondanks scheidingsplannen ook nog altijd de vrouw van Danny DeVito.
Maar over Oscars gesproken: een korte film over het leven van Mark O’Brien – Breathing Lessons: The Life and Work of Mark O’Brien uit 1996 – won wel al ooit ’n Oscar. Dat verwacht ik hier overigens niet, want Anne Hathaway’s rol in Les Misérables lijkt bijna letterlijk geschreven voor de Oscars…
Conclusie en quote
Weet je, ondanks dat het verhaal in feite gaat om iets ‘zakelijks’ als sekstherapie voor fysiek gehandicapten, gaat de film natuurlijk veel meer over de intimiteit en emoties die altijd met seks gepaard gaan, hoe stoer of afstandelijk je er ook over wilt doen. Daarnaast is de film vooral dus openhartig, en Lewins quote op IMDb wil ik je niet onthouden: “The reason I wanted to tell the story is primarily because it was a good story. [Finding it was] a total accident, when I was surfing the Internet for all the wrong reasons. It was a burning bush moment, of which I’ve had very few. I thought that if I was emotionally affected, someone else would be as well.“. Als je dan de originele titel van het verhaal – The Surrogate – weet, dan denk ik dat meneer Lewin op “sex surrogates” gezocht heeft. Leuk dat ie dat toe durft te geven, die 66-jarige ouwe snoeperd.
En ja, juist door deze sfeer en de vele grappen die voorbij komen, had ik ook bijna “komedie” als genre hieronder aangevinkt. Bijna…