Lincoln (2012)

“Huiverig” is mogelijk wat overdreven, maar voorafgaand aan ’t zien van deze met 12 Oscarnominaties overladen film over de laatste vier maanden in het (politieke) leven van Abraham Lincoln had ik wel zoiets van: “Ja, zouden wij die film hier wel op dezelfde manier waarderen, want bevat de film niet teveel Amerikaanse borstklopperij?“.
Nadat ik ‘m gisteravond met precies die insteek zag kan ik alleen maar concluderen dat ze het bij de Academy for Motion Pictures Arts and Sciences volkomen bij ’t rechte eind hadden, want Steven Spielberg levert misschien wel de beste film uit z’n carrière af. Dat zijn grote woorden, maar zeker in het neerzetten van Lincoln als mens en zeer begenadigd politicus excelleert Spielberg. Natuurlijk geholpen door één van de beste acteurs aller tijden: Daniel Day-Lewis…

Ik weet niet of ik vaak zo ‘groots’ een recensie geopend heb, en natuurlijk ga ik bovenstaande hieronder nuanceren, maar ik was dus ontzettend onder de indruk van deze geweldige en ook spannende geschiedenisles. En de nuance in het kort: qua acteren was ik mogelijk nóg wel meer onder de indruk van Joaquin Phoenix in The Master en ik ben bang dat er toch Amerikanen zijn die deze film ten onrechte zullen gaan zien als reden om zichzelf ook nu nog op de borst te gaan kloppen…

Maar eerst het verhaal
De film opent op het slagveld, want het verhaal speelt zich dus af tussen januari en april 1865, de periode waarin het ‘Honest Abe‘ Lincoln niet alleen lukte om het dertiende amendement toegevoegd te krijgen aan de Amerikaanse grondwet en daarmee de slavernij te verbieden, maar waarin hij ook de Amerikaanse Burgeroorlog winnend wist af te sluiten. Daarnaast sluit de film af net nadat Lincoln de gruwelijkheden van de oorlog met eigen ogen heeft aanschouwd, maar veel meer beelden van het slagveld krijg je niet te zien. De film gaat namelijk niet over die oorlog, maar over de strijd die Lincoln in het Huis van Afgevaardigden samen met z’n Republikeinse Partij tegen de Democraten (!!) voerde inzake dat dertiende amendement, waarvoor ’n twee-derde meerderheid noodzakelijk was. Een strijd waarin zoveel historische figuren voorbijkomen en waarin zó fel gediscussieerd werd, dat het Rutte-Wilders één-tweetje “Doe (zelf) eens effe normaal man” echt ’n lachertje is, zowel qua simplistisch woordgebruik als qua schattigheid van de belediging zelf. Maar door het hoge gehalte verbaal boven fysiek geweld vraag ik me wel af in hoeverre het ‘grote publiek’ net zo met deze film weg zal lopen als ik aan het doen ben…

Daarnaast diende Lincoln (Day-Lewis) in deze ongelooflijk turbulente periode net na z’n herverkiezing ook nog om te gaan met z’n depressieve maar scherpe vrouw Mary (Sally Field), z’n recalcitrante zoon Robert (Joseph Gordon-Levitt), z’n aandachtvragende zoontje Tad en het gruwelijke gekonkel in z’n eigen partij, terwijl hij politiek gezien ook nog eens met ’n ongekend aantal details en dubieze zaakjes rekening diende te houden, deels ook omdat deze ook z’n eigen positie flink onderuit konden halen. En dat echt al die details uiteindelijk volledig begrijpelijk bij elkaar komen, daarvoor heb je ’n scenarioschrijver nodig van wereldklasse, en die vond Spielberg gelukkig in Pulitzer Prize-winnaar Tony Kushner. Opmerkelijk genoeg is dit pas Kushners tweede scenario, en direct ook z’n tweede Oscarnonimatie (hij schreef ook ’t scenario voor Munich).

Enge gedachte…
De nuance waar ik het in de tweede alinea over had kan ik misschien het beste introduceren door Jeff Daniels’ uitbarsting in de fantastische tv-serie The Newsroom van vorig jaar, waarin hij op de vraag waarom Amerika het beste land van de wereld is reageerde met: “Dat is het al lang niet meer. Dat was het ooit, toen we nog voor rechtvaardigheid streden en arme mensen gingen helpen. Nu voeren we oorlog tegen arme mensen…“.
Toch zijn er nog altijd flink veel Amerikanen die denken dat ze wel in het beste land van de wereld wonen, en dat is best link. Precies het probleem waar Maarten van Rossum zich over uit liet net voor de Amerikaanse verkiezingen afgelopen november. Ik kan me echter wel voorstellen dat ’n flink aantal Amerikanen slechts ’n oppervlakkige laag van Lincoln zien en dan door deze film denken dat ze nog altijd zo ‘groots’ en zo rechtvaardig zijn als toen, waarmee de film het door Van Rossum geopperde probleem misschien wel versterkt. Want ook al gaat Spielberg met z’n film zeker ’n paar lagen ‘dieper’ en denk ik zelfs dat hij het met Jeff Daniels’ karakter uit The Newsroom eens zal zijn (zeker gezien de laatste speech in de film), hij toont met Lincoln wel de kracht van wat Amerika ooit was of in elk geval na wilde streven: groots, rechtvaardig, en altijd bereid om zich te verbeteren. En dan kun je terecht zeggen dat in de tijd van Lincoln de wereld nog ’n stuk rauwer, onbeschaafder en meer verdeeld was, toch las ik niet al te lang geleden ergens dat de huidige verdeeldheid in Amerika sinds de Amerikaanse Burgeroorlog niet meer zo groot is geweest. En dat allemaal bij elkaar zorgde er ook voor dat de film wat enge gedachtes bij me opriep, of in elk geval wat extra bezorgdheid…

Achterkamertjes en lobbyisme…
Maar zoals je ziet dwaal ik weer behoorlijk af. Natuurlijk ’n compliment voor de film, want het toont ook de scherpte van het door Spielberg c.s. vertelde verhaal. Maar het geweldige aan Lincoln zit ‘m namelijk vooral in het tonen van Lincoln als ’n complexe persoonlijkheid en ’n gewiekste politicus, die zeker niet terugdeinsde voor sluwe achterkamertjespolitiek. Hij wordt veel genaunceerder neergezet dan het bekende ‘Honest Abe‘-beeld, want als begenadigd politicus stelde hij alles in dienst van z’n ultieme doel: het afschaffen van de slavernij en ’t vooruit helpen van de natie….
Al leek het in die tijd overigens ook onmogelijk om niet ‘vies’ te spelen, want zijn wereld was ook veel rauwer (en ook veel toegankelijker, want de deur van het Witte Huis stond letterlijk open). En nu ik dat typ denk ik: “Wacht effe, is dat wel zo? Nu is er toch veel minder transparantie en ligt de macht toch al lang niet meer bij de president, maar bij ’n minder zichtbare kracht (corporate America?) die alle touwtjes in handen heeft?“, en dan kom ik in gedachten toch weer bij dé film die gemist is bij de Oscars: Killing Them Softly. En dan mijmer ik graag nog even hoe geweldig en gedurfd ’t was geweest als naast deze prachtige geschiedenisles van Spielberg en Tarantino’s geschiedenisverkrachting Django Unchained ook die pijnlijk filerende film van Andrew Dominik was genomineerd voor beste film van het jaar. Maar waarschijnlijk was die film té scherp voor de leden van de Academy, toch nog altijd werkzaam in de droomfabriek die Hollywood heet…

Conclusie
Mede door m’n bijna verdwenen griep is dit waarschijnlijk de recensie waar ik de meeste tijd aan heb besteed. Aan de ene kant verdient deze film dat ook zeker, maar dat zorgt er ook voor dat ik het maar niet ga hebben over de ontzettende hoeveelheid bekende koppen die je ‘bepruikt’ of ‘bebaard’ voorbij ziet komen (zie daarvoor de tags hieronder). Wat ik nog wel wil melden is dat de film me in ’n paar momenten ook behoorlijk raakte, wat ik niet verwacht had. Maar overall wordt m’n praise voor Lincoln wel ’t duidelijkste door te vertellen hoe die 150 minuten die de film duurt echt voorbij schoten, omdat Spielberg de spanning op precies de juiste manier weet te doseren, waardoor er daadwerkelijk suspense ontstaat.
En alsof z’n leven door net zo’n getalenteerd scenarist als Kushner is geschreven was Lincoln nét klaar met z’n ongelooflijke levenswerk toen John Wilkes Booth ten tonele verscheen: BAM..!
En ook dát behandelt Spielberg perfect, if you ask me…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt0443272