De Marathon (2012)

Het lijkt een beetje het jaar te worden van de Diederi(c)ks en hun mooie debuutfilms, want als ik eerlijk ben is De Marathon één van de betere Nederlandse drama’s van de laatste jaren. Af en toe ietwat tegen het kluchtige/theatrale aan (maar gelukkig die grens nergens overschrijdend), en op afzonderlijke elementen valt wel af en toe iets aan te merken, maar als geheel echt krachtig en goed werkend drama. Naast dat er natuurlijk ook genoeg te lachen valt. Maar dat werkte bij mij in elk geval extra goed omdat ik écht meevoelde met een aantal karakters.
Ja, echt ’n fijne verrassing..!

Het verhaal
Gerard is eigenaar van ’n garage, waarin hij samen met z’n beste maten Leo, Nico en Kees auto’s repareert. Nou, eigenlijk doen zij vieren niet zo heel veel, want de enige die écht lijkt te werken is de Egyptische Youssoef, vooral door Kees meermaals aangeroepen als “de kameel”. Inderdaad: De Marathon bevat ook wel een beetje die gebekte frivoliteit van Simon.
Als blijkt dat Gerard nogal wat belastingschulden heeft moeten de mannen op zoek naar veertigduizend euro, anders gaat de zaak failliet en zijn ze allemaal hun baan kwijt. Als voormalig marathonloper heeft Youssoef nog wel wat contacten op het gebied van sponsoring, en het idee om gesponsord mee te gaan doen aan de Rotterdam Marathon is dan ook snel geboren. Een sponsor wordt door ’n nogal grootse weddenschap over de streep getrokken, en wat volgt is ’n rigoreuze training, waarin de mannen niet alleen hun eigen tegenzin moeten zien te overwinnen, maar ook allen hun eigen sores het hoofd moeten zien te bieden…

Tijdloos
De reden dat ik het eerder over “Diederi(c)ks” had komt doordat De Marathon ’n beetje eenzelfde vorm hanteert als Diederik Ebbinge’s Matterhorn. Want net als bij Matterhorn lijken de makers de film bewust wat ’tijdloosheid’ te hebben willen geven, als in: je krijgt het gevoel naar ’n verhaal te kijken dat zich in de jaren ’70 of zo afspeelt (Gerards garage, Kees’ strenggelovige vrouw), maar het speelt zich wel gewoon af in de tijd van de euro. En net als bij Matterhorn werkt het wel hoor, maar het versterkt wel ’n beetje het theatrale karakter van de film.

Balans
Maar mogelijk is dat wel het knapste aan Diederick Koopals debuut, dat hij de juiste balans weet te vinden. Zowel tussen realisme en het theatrale, maar nog meer tussen humor en drama. Natuurlijk kun je veel lachen om de vooral Rotterdamse humor, maar ik was vooral verrast doordat ik zo ontroerd werd door de film. Dat is niet alleen de verdienste van de scenaristen en regisseur, maar zeker ook van acteur Stefan de Walle. Hij speelt de rol van Gerard echt geweldig, en vooral de scènes met z’n zoon (en ook die ene met Mimoun Oaïssa) raakten me echt. Terwijl ik aan het begin van die scènes nog dacht: “Oooeeh, gaat dit wel geloofwaardig en niet ’té’ worden?“, voelde ik even later mijn emoties zich bijna transformeren tot overtollig oogvocht.

Cast
Naast De Walle was ik ook aangenaam verrast door Martijn Lakemeier, die z’n Oorlogswinter-rol met gemak is ontgroeid. Dat Frank Lammers een goed acteur is valt al bijna niet meer op (wat juist ’n extra compliment is), en je ziet ook dat hij zichtbaar geniet van de anti-020-houding die hij als Rotterdammer in de film natuurlijk ook aan moet nemen. Marcel Hensema speelt ’n niet zo verrassende rol, terwijl Martin van Waardenberg niet alleen ’n leuke rol neerzet die zo een eigen hele film had kunnen dragen, maar hij schreef ook mee aan ’t scenario. Daarnaast blijft het natuurlijk ’n probleem met Nederlandse films dat je al snel ’n theatraal of zelfs soap-gevoel krijgt, maar dat zat me hier gelukkig net niet teveel in de weg. Al vraag ik me af waarom ze voor de rol van Georgina Verbaan – als ’n soort white trash-trutje – niet bijvoorbeeld Samira Maas hebben gecast, want zij bewees met Joy wel iets rauwers aan te kunnen dan miss Verbaan.
Verder bevat de film leuke maar gelukkig niet overdreven bijrolletjes/cameo’s van o.a. Loes Luca, Annet Malherbe en Herman den Blijker, waarbij het verstandig is geweest dat ze niet verder zijn gegaan met de Rotterdam-link door bv. ook Gerard Cox er nog ergens in te proppen.

Final credits
Maar ook dat heeft met de juiste balans te maken, en daarin valt De Marathon dus echt positief op. Okay, die zwijm van ’n klucht die over de film hangt zorgt er wel voor dat je dus aanmerkingen kunt hebben op afzonderlijke elementen – zoals hoe overdreven Kees’ strenggelovige vrouw wordt neergezet, Georgina Verbaans lichte misplaatstheid of de originaliteit van het verhaal – maar in the end was De Marathon écht verrassend goed. Misschien dat de grootste reden hiervoor wel is dat de schrijvers eindelijk iets hebben gevonden wat geloofwaardig Nederlands drama oplevert. Als in: ik voelde wel iets van urgentie, wat ik zó mis bij 98% van de Nederlandse films. En ik denk dat dat komt – en nu volgt mijn mening, wees vrij deze onderuit te schoppen – omdat wij zó ‘vrij’ en gelukkig zijn, dat we vooral films maken omdat het cool of vet is om films te maken, of omdat er gewoon geld mee verdiend kan worden (wat nog wordt aangewakkerd door het rechtse en triviale cultuurbeleid van de laatste jaren), maar niet omdat het maken van ’n film een noodzaak heeft, omdat we anders ons ongenoegen, onze frustratie of onze pijn niet kwijt kunnen. Niet dat De Marathon nou ontzettend veel diepgang en ’n wereldschokkende essentie bevat, maar het bevat in elk geval wel iets dat ik vaak mis in ‘onze’ films: een hart…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt2401621