Behind the Candelabra (2013)
Gebaseerd op het boek van de 39 jaar jongere vriend van glamour-entertainer Liberace, Scott Thorson, is Steven Soderberghs (laatste?) film Behind the Candelabra niet alleen een interessante kijk in het leven van één van de opvallendste entertainers van de vorige eeuw, maar ook een vrijwel ‘klassieke’ HBO-biopic, die vanwege die TV-link de bioscopen hier waarschijnlijk niet zal halen (als in: heb nog nooit een HBO-film hier in de bioscoop gezien). Terwijl ie wel alle grandeur van een bioscoopfilm heeft.
Daarnaast zal ik de homoseksuele gemeenschap niet voor het hoofd stoten door te zeggen hoe ‘moedig’ Michael Douglas en Matt Damon waren om deze rol te spelen, al leverde dat Douglas wel wat hoon op toen hij dat juist wél over Damons acteerprestatie zei, want dat viel mij – als heteroseksuele kijker – ook enkel in het begin op. Het is namelijk een film over liefde, manipulatie en zien-wat-je-wilt-zien, en dat is niet gebonden aan het ‘soort’ relatie, toch..?
Het verhaal
Het boek van Scott Thorson is tot scenario bewerkt door Richard LaGravanese, die je als regisseur mogelijk kent van P.S. I Love You en/of Freedom Writers. De film vertelt het verhaal dan ook vanuit Scott (Damon), hoe hij als 17-jarige dierenverzorger op een Hollywood-set, wonend in een pleeggezin, door een vriend (Scott Bakula) wordt meegenomen naar Las Vegas, waar hij een show van Liberace bijwoont. Na afloop ontmoeten ze Lee (zoals Liberace voor intimi heette) in z’n kleedkamer, en direct is de spanning tussen Liberace en Scott voelbaar, waarbij ook direct de irritatie van Lee’s ‘protegé’ opvalt. Deze Billy is namelijk ook het vriendje van Lee en voelt meteen aan dat hij op het punt staat vervangen te worden.
Zo gezegd, zo gedaan, en wat volgt is een verhaal over de relatie tussen Scott en z’n 39 jaar oudere liefde van z’n leven, die toevallig ook nog eens één van de grootste en rijkste entertainers van de wereld was op dat moment. En die relatie gaat niet alleen de diepte in, maar begeeft zich ook wel op een wat eng vlak, als Liberace aan z’n plastisch chirurg voorstelt om van Scott een jongere versie van hemzelf te maken…
Gaybashing?
Meer ga ik niet over het verhaal vertellen, want dat volgt dus vrij ‘klassieke’ lijnen, al is de invulling op z’n minst opmerkelijk. Maar ja, wat verwacht je bij het levensverhaal van de koning van de glitter & glamour, waarbij het nu vooral onvoorstelbaar is dat niet iedereen door had dat hij homoseksueel was? En dat bedoel ik politiek niet incorrect, want na het lezen van wat artikelen over de manier waarop homoseksuelen in deze film worden neergezet is me wel duidelijk dat er een groep is die de film nogal beledigend vindt. In één artikel worden Douglas en Damon zelfsvergeleken met de blanke acteurs die ooit ‘geblackfacet’ werden (blanke acteurs die met schmink zwart gemaakt werden), omdat ze – mogelijk onbedoeld – een hele groep mensen zouden bespotten. Nu moet ik toegeven dat ik waarschijnlijk nooit in kan schatten hoeveel gezeik homo’s ook in onze tijd nog altijd meer moeten verduren dan hetero’s en wat dat met je doet, maar als ze al iets bespotten in deze film, dan is het niet de homo-gemeenschap, maar de glitter- en glamourwereld van Liberace, die natuurlijk ook vrij makkelijk te bespotten is. En zelfs daar vind ik nog eens niet dat ze dát echt doen, want ook Liberace wordt neergezet als een mens, een eenzaam persoon, die in z’n zoektocht naar liefde en het jong blijven ook menselijk is, en dus ook aardig wat fouten maakt…
Flamboyante afstand
En dat is mogelijk het beste aan deze film, hoe menselijk vooral Liberace wordt neergezet. Een topprestatie van Michael Douglas, dat zeker. En ja, ik moest wel even wennen om voorbij de overdreven ‘flamboyantie’ van Liberace te kijken, maar dat ging toch vrij snel. En dat het, ondanks Rob Lowe’s glimlach-opwekkende rol als plastisch chirurg die iets teveel aan zichzelf heeft zitten sleutelen (zie hierboven), nergens ‘camp‘ is geworden, dat is zeker ook de verdienste van Soderbergh. Hij houdt aan de ene kant best wat ‘klinisch’ afstand, wat vooral versterkt wordt in een aantal best grafische plastische chirurgie-scènes, maar geeft misschien wel door die afstand juist een ‘oordeelloze’ en interessante kijk in het leven van iemand die z’n privé-leven zó graag privé hield dat hij na z’n breuk met Scott zelfs een boek uitgaf waarin hij vertelde over alle vrouwen waar hij relaties mee gehad zou hebben…
“Mensen zien wat ze willen zien“
Liberace zegt bovenstaande letterlijk tegen Scott, waarmee hij doelde op het feit dat veel van z’n vrouwelijke fans niet door hadden dat hij gay was, iets wat door hem en z’n manager (Dan Aykroyd) ook vakkundig behandeld werd (waarbij bladen die hem ‘betichtten’ van homoseksualiteit ook succesvol aangeklaagd werden). Maar het toont ook hoe Scott in z’n relatie met Liberace stond, want was hij uiteindelijk niet ook gewoon een volgende protegé, die zolang hij jong was interessant bleef..?
Al lijkt Scott toch wel Liberace’s grootste en meest betekenisvolle liefde te zijn geweest. De onzekerheid in deze zin heb ik ingebouwd omdat het verhaal is gebaseerd op Scott Thorsons boek, mind you. En dat Thorson misschien niet volledig te vertrouwen is blijkt wel uit het feit dat hij niet bij de première van Behind the Candelabra kon zijn, omdat hij op dat moment in de gevangenis zat voor creditcardfraude…
Final credits
Yes, door Behind the Candelabra heb ik nu ineens wél een wat betere kijk op wie Liberace was, en vooral hoe hij privé was. Opvallend was dat – juist doordat het verhaal gebaseerd is op zijn boek – je wel af en toe medelijden krijgt met Scott Thorson, die z’n hele leven en zelfs z’n uiterlijk uit z’n handen liet glippen om maar geliefd te worden, en dat zelf ook niet door had. Toch had de film wel wat meer de diepte in gemogen, want hoe ‘ziek’ moet je zijn om je 39 jaar jongere vriendje niet alleen te willen adopteren, maar ook door plastische chirurgie zoveel mogelijk op jezelf te laten lijken..? Maar dat hier niet meer op ingegaan wordt, dat vergeef ik Soderbergh wel, want ik verwacht dat het ook niet in het bronmateriaal zat.
En credits voor zowel Damon als Douglas, want ondanks dat ik in het begin best moest wennen aan de manier waarop ze elkaar verleidden, vrijwel direct daarna zag ik ‘gewoon’ twee personen die allebei eenzaam en op zoek waren, en in elkaar iets speciaals vonden, ook ondanks hun menselijke tekortkomingen. Waarbij overigens langzaam duidelijk wordt dat je Liberace’s flamboyante gedrag niet moet verwarren met naïviteit, want af en toe zie je ook hoe goed hij mensen kon manipuleren. En dan nog één compliment/waarschuwing: de make-up in één van de laatste scènes schokte me behoorlijk, waarbij de film sowieso twee korte scènes bevat waarin plastische chirurgie wordt getoond, en daarin zag ik ook net iets meer gezichten opgesneden worden dan ik normaliter graag zie…