De Wederopstanding van een Klootzak (2013)
“On-Nederlands goed” vind ik eigenlijk een wat stom oordeel over een film, maar waar we de laatste jaren vooral wannabe-Hollywood films, commerciële boekverfilmingen, soapster-vehikels en krampachtig cultureel verantwoorde en daarmee vaak tuttige films maken, daar valt De Wederopstanding van een Klootzak vooral op vanwege de authenticiteit, poëtische thematiek en af en toe prachtige beelden. Zulke risicovolle films worden in Nederland in mijn ogen veel te weinig gemaakt, en niet dat ie ‘perfect’ is, het is volgens mij sinds Kan door huid heen niet meer voorgekomen dat ik een Nederlandse film me zo verraste. Ook die was overigens in een oer-Hollandse setting gezet en vond juist schoonheid in het alledaagse.
En dan moet ik ineens even aan Charles Bukowski denken…
Het verhaal
Na het overleven van een moordaanslag is Ronnie (Yorick van Wageningen) veranderd. Z’n vriend en lijfwacht Janus (Juda Goslinga) ziet en zegt ook letterlijk dat Ronnie niet meer de oude Ronnie is. Maar in de flashback, waarin we erachter komen wie die oude Ronnie was, zien we dat het voor de wereld mogelijk wel beter is dat Ronnie wat bij zinnen lijkt te zijn gekomen, want wát een klootzak was hij..! Serieus, de film bevat een grofheid – door toedoen van Ronnie – die ik niet vaak in (Nederlandse) films zag. En ook al zal ik stofzuigers nu nooit meer als onschuldige apparaten kunnen zien, toch is die grofheid niet de reden dat de film zo imponeert…
Maar eerst weer terug naar het verhaal. Eén ding dat Ronnie zich nog heel goed van de aanslag kan herinneren is het wapen van Dokkum, dat hij op de pols van de pleger getatoeëerd zag. Dus zodra hij opgeknapt is, togen Ronnie en Janus naar die Friese plaats waar Bonifatius ooit werd vermoord. Vermoord, omdat hij de stugge Friezen sneller dacht te kunnen bekeren als hij al hun heilige bomen kapte. En dan ineens wordt Ronnie’s verhaal verweven met dat van asielzoeker Eduardo (Goua Robert Grovogui), die kampt met heftige nachtmerries, waarin ook een link gelegd kan worden met Ronnie’s verhaallijn. En ondanks dat regisseur Van Driel iets over de illegalenproblematiek lijkt te willen zeggen, is me deze link nog niet helemaal duidelijk. Maar juist het mysterieuze hiervan toont ook de kracht van de film…
Grafisch…
Van Driel baseerde De Wederopstanding van een Klootzak op z’n eigen graphic novel Om mekaar in Dokkum. En ik kan een woordgrap maken over hoe de verfilming van de graphic novel nogal grafisch geweld oplevert, wat ook zeker het geval is, maar dat Van Driel eerst in opdracht van de stad Dokkum een kunstwerk moest maken, waar zijn stripboek een resultaat van is, heeft meerdere positieve gevolgen. Ten eerste heeft het geleid tot prachtige composities die ook in de cinematografie terugkomen. Want veel van z’n shots zouden zo als blauwdruk voor schilderijen kunnen dienen. Zo toont Van Driel ook dat hij van alledaagse dingen iets moois weet te maken, iets waar ik altijd een zwak voor heb. In dat licht kun je ook m’n liefde voor de gedichten van Charles Bukowski plaatsen.
Daarnaast weet Van Driel als striptekenaar dat je de aandacht van de lezer/kijker het beste vasthoudt als een deel van het verhaal zich buiten de getekende plaatjes/geschoten shots afspeelt. Want waar je mogelijk kritiek kunt hebben op het feit dat de film wat ‘vol’ zit, ook met Tarantino-/Ritchie-achtige ‘zijlijntjes’ – zoals de geweldige scène met de helaas overleden Jeroen Willems (zie still hierboven) als oppercrimineel waar zelfs Ronnie bang voor is – daar draagt dat ook juist bij aan het gevoel dat de wereld van Ronnie een stuk groter is dan wat je te zien krijgt. En dat je dus zelf bepaalde zaken in dient te vullen, wat je betrokkenheid met het verhaal sterk vergroot. Natuurlijk levert dat ook een risico op, want niet iedereen heeft ‘zin’ om zelfs iets te moeten doen tijdens het kijken van een film, maar als je daar wel toe bereid bent, dan voel je aan De Wederopstanding van een Klootzak hoe dit kan werken, en waarom ik risicoloze films waarin alles wordt uitgelegd zo vaak vind tegenvallen…
Final credits
Naast de erg strakke rol van Van Wageningen, waarvan het opvallend is dat je hem mogelijk beter kent uit bijvoorbeeld The Chronicles of Riddick of The Girl with the Dragon Tattoo dan van z’n Nederlandse werk, zorgt die scène met Jeroen Willems er alleen al voor dat De Wederopstanding van een Klootzak ruim de moeite waard is. En dan krijg je de rest van deze mooie authentieke, mysterieuze en poëtische film er nog als driedubbeldik toetje bij…
Misschien is het wel tekenend dat zo’n film niet door een ‘standaard’ NFTVA-opgeleide Nederlandse regisseur is gemaakt, maar door een kunstenaar met een basis buiten die ‘kliek’. Een discussie waar hier mogelijk niet direct de ruimte voor is, maar zou deze film juist daarom ook verkozen zijn tot openingsfilm van het afgelopen International Film Festival Rotterdam, een eer waar ‘de Nederlandse film’ vijftien (!) jaar op heeft moeten wachten..?