World War Z (2013)

Tot driekwart redelijk overdonderend vermakelijk, maar uiteindelijk viel World War Z toch wel tegen. Mogelijk dat m’n teleurstelling iets van doen heeft met m’n voorliefde voor dit soort apocalyptische films, en dat ik – ook door de aanwezigheid van Brad Pitt en regisseur Marc Forster – meer verwachtte dan enkel een wannabe blockbuster. Alhoewel dat “wannabe” er waarschijnlijk wel af kan, want ondanks dat de geldschieters – die zo’n 200 miljoen (!) dollar hebben opgehoest voor deze film – hun billen ook wel ietwat zullen samenknijpen, verwacht ik dat World War Z commercieel gezien best succesvol zal worden. Jammer echter dat de film dus niet echt meer wil zijn, want het bronmateriaal had zeker die potentie…

Het verhaal
Gebaseerd op het boek World War Z: An Oral History of the Zombie War, geschreven door (zoon van Mel) Max Brooks, vertelt World War Z in het kort hoe een familieman met een VN-verleden schijnbaar de go to guy is om een wereldwijde zombieplaag te stoppen. En eigenlijk is het niet veel meer dan dat, wat ik overigens zowel positief als negatief uit kan leggen.

Het positieve is dat er nog best veel open blijft. Hier wordt door Gerry Lane (Pitt) ook letterlijk op gewezen in één van z’n monologen, dat we misschien nooit zullen weten hoe de plaag ooit startte, of wat er uiteindelijk van de mensheid over zal blijven. Dat geeft de film iets mysterieus en zou je zelfs op de gedachte kunnen zetten dat het zombievirus wél een metafoor is voor iets ‘groters’, zoals dat in de klassieke Romero-zombiefilms natuurlijk wel het geval is. Maar dan kom ik direct bij het negatieve van mijn karige plotbeschrijving in de alinea hierboven: ondanks dat de film vol met groots spektakel zit, is het verhaal uiteindelijk erg standaard. Ik was tot twee-derde of zelfs drie-kwart van de film zeker behoorlijk geïntrigeerd en voelde ook echt wel de spanning van zo’n gruwelijke uitbraak, maar naar het einde toe werd het verhaal echt té voorspelbaar, en bleek er eigenlijk niks gedaan te zijn met dat initiële mysterie. Het verhaal had alles in zich om een gruwelijk vette en zelfs interessante film te worden, maar dan hadden ze toch iets meer energie moeten steken in de menselijkheid van zo’n uitbraak. Bijvoorbeeld door in te gaan op wat zo’n uitbraak doet met de moraliteit in de samenleving, of wat gebeurt er écht als we de controle over de wereld (en onszelf) verliezen. Nu is het helaas een vrij standaard Hollywoodfilm geworden waarin een grote A-ster op pad gaat om de wereld te redden. Ondanks dat in het bronmateriaal dus schijnbaar wel de nodige sociaal-politieke links gelegd worden, maar dit blijkt door de schrijvers of regisseur uit het verhaal te zijn gehouden om de blockbuster-potentie zo min mogelijk in gevaar te brengen.
En dan is het een klein beetje jammer dat er zoveel talent aan de film verbonden is…

Topcrew en -budget…
Maar mogelijk is dat ook wel een teken van de ‘productie-hel’ waar World War Z schijnbaar doorheen is gegaan. Veel rewrites, studio-bemoeienissen, et cetera. Vandaar dat er nogal een groot aantal schrijvers aan de uiteindelijke film gewerkt hebben. Want Drew Goddard, Damon Lindelof en Matthew Michael Carnahan hebben gezamenlijk o.a. Cloverfield, Star Trek Into Darkness, Prometheus, Cowboys & Aliens, Lost, The Cabin in the Woods, State of Play en Lions for Lambs geschreven, terwijl Max Brooks zelf ook ooit schrijver was bij een flink aantal Saturday Night Live-afleveringen. Dus aan de ervaring van de schrijvers heeft het niet gelegen. Maar ook Marc Forster heeft met Monster’s Ball, Stranger Than Fiction en Finding Neverland toch aardig wat credits opgebouwd, alhoewel hij de laatste jaren wel voor het grotere (actie)geld lijkt te kiezen, met films als Quantum of Solace en Machine Gun Preacher.
Dus als het niet aan het bronmateriaal, de schrijvers en eigenlijk ook niet aan de regisseur gelegen kan hebben, dan verwacht ik toch dat World War Z lichtelijk teleurstelt door teveel ‘risicobeperking’. Het moest een grootse spektakelfilm worden, maar daarin lijkt geen enkel risico genomen te zijn, om dat enorme budget maar niet in gevaar te brengen. Het koppelen van de zombie-uitbraak aan iets van kritiek op onze huidige maatschappij zal daarom wel te scherp zijn geweest, maar dat heeft de film wat mij betreft wel nodig. En zoals ik al zei: de mogelijkheden waren er zeker, verhaaltechnisch.

Superheld?
Wat overigens helemaal los staat van bovenstaande kritiek (of toch niet helemaal?), is dat Brad Pitts karakter op een gegeven moment zóveel penibele situaties overleeft en er zoveel toevalligheden net goed voor hem uitvallen, dat ik me af ging vragen of uiteindelijk zou blijken dat het één of andere droom was, of dat hij letterlijk een engeltje op z’n schouder had zitten. Met andere woorden: hij overleeft zoveel dingen dat het té ongeloofwaardig wordt en bij vlagen bijna een superhelden- of Bourne-film lijkt te zijn, en dat past niet bij de sfeer van de rest van het verhaal. World War Z is namelijk niet opgezet als film over een eenzame strijder die de wereld moet gaan redden en tegelijkertijd bijvoorbeeld z’n eigen demonen of verdriet moet zien te confronteren/verwerken. Want qua sfeer en het terughoudende in het uitleggen doet de film toch ook wel wat aan Steven Soderberghs Contagion denken, en die film had bewust ook geen duidelijke hoofdrolspeler, toch..?

Final credits
Waar een vriend van me de film echt verschrikkelijk vond (ik zag ‘m in een nachtelijke voorpremière), zat ik er de eerste drie kwart dus aardig in. Veel spektakel en net de juiste exposé om het redelijk intrigerend te houden, maar mogelijk dat daarom mijn teleurstelling richting het einde hard begon te groeien, want de potentie werd uiteindelijk helemaal niet benut. Vooraf las ik ergens dat dit “de beste blockbuster van deze zomer” zou zijn, maar dat is het in mijn ogen zeker niet. Zo vond ik Man of Steel verrassend genoeg een stuk interessanter. Niet perfect, maar in elk geval wel met een ‘gedurfder’ idee erachter.
Maar gezien de productie-hel die rondom dit project ontstaan zou zijn valt het eindresultaat nog best wel mee, alhoewel dat natuurlijk een overbodige nuance is. Als je zo’n groot project opzet, dan zou het eindresultaat eigenlijk bloody awesome moeten zijn, maar helaas zorgen samengeknepen studiobillen in dit geval helaas tot teveel benauwende en lamleggende risicobeperking.
En qua bloederigheid helaas geen special make up effects door Greg Nicotero, maar ietwat onconventionele zombies, die overigens lang niet zo anoniem blijven als ik vooraf dacht. Ze leveren overigens zowel de beste scène van de film op, al kwamen de zombies helaas ook een enkele keer bijna/ietwat lachwekkend over…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt0816711