Byzantium (2012)
Neil Jordans Byzantium is misschien geen TOPfilm, maar wel een veel aangenamer verrassing dan ik vooraf dacht. En juist in deze tijd van Twilight en True Blood is het goed dat er weer eens (rustig) gefocust wordt op bijvoorbeeld de gevolgen van het onsterfelijk zijn en het creëren van een poëtisch (duister) sprookje, en niet op de bloederigheid. Maar dat zal ook de reden zijn dat ie zo kort in de bioscoop draaide, wat overigens niet erg is, want misschien doet ie het in de sfeer van je eigen huis wel ‘beter’…
Het verhaal
Eleanor (Saoirse Ronan) is 16 jaar oud. Maar langzaam komen we erachter dat ze dat al een paar honderd jaar is. Haar moeder Clara (Gemma Arterton) is ergens eind 20, begin 30, en dat voelt mogelijk wat raar aan, als dit een realistisch drama zou zijn. Hier versterkt het echter ’t mysterieuze gegeven dat er tijdtechnisch iets niet klopt met deze dames. Langzaam maar zeker wordt duidelijk hoe de vork exact in de steel steekt, maar tegelijkertijd zien we ook hoe beide vrouwen worstelen met hun nogal alternatieve levenswijze. Een mooie kijk op het vampiergegeven, waarbij o.a. de klassieke “ik kan niet tegen zonlicht“-, “ik heb geen spiegelbeeld“- en “pas op voor m’n scherpe hoektanden“-regels zijn losgelaten, wat jou er natuurlijk ook op moet wijzen dat Jordan niet gaat voor spektakel, maar juist voor de gevolgen van onsterfelijkheid en wat het hebben van ontzettend veel herinneringen met je kan doen, wat de film een stuk interessanter maakt…
En waar ik sommige vampierfilms wel eens afzeik omdat ze het gewetenloze karakter van vampieren niet lijken te begrijpen, daar zit de aanwezigheid van een geweten bij zowel Clara als Eleanor mij hier totaal niet in de weg. Het toont des te meer dat het Jordan om het sprookjesachtige gaat, niet om de regeltjes…
Terug naar het verhaal: als Clara nogal hardhandig iemand de mond snoert moeten ze helaas weer verder trekken en uiteindelijk strijken ze neer in een Engels kustplaatsje, waar ze de eigenaar van een voormalig hotel (met de naam Byzantium) weten te verleiden. Nu is dat voor Gemma – Hansel & Gretel: Witch Hunters – Arterton natuurlijk een koud kunstje, en waar zij haar vrouwelijkheid bewust inzet om te overleven, daar weet Eleanor zich ineens in de belangstelling van een schuchtere pianist (Caleb Landry Jones), die in Eleanor een soort van soulmate ziet. Daarbij maakt het feit dat hij stervende is aan leukemie z’n karakter interessant voor het verhaal, maar laat ik daarover niets verklappen…
Poëtisch (duister) sprookje
Vooral sfeertechnisch zit Byzantium erg goed in elkaar. Ik vond het erg knap hoe de mysterieuze wereld waarin Clara en Eleanor zich begeven is neergezet, mede geholpen doordat veel van het verhaal in flashback wordt herinnerd. Hierdoor kon ik me vrij makkelijk mee laten voeren, wat ook weer de reden was dat het vrij sporadische geweld zo confronterend werkt. Niet dat ik deze film aan liefhebbers van blood & gore aanraad, want daarvoor zal de film te weinig bloederigheid bevatten, vrees ik. En niet alleen door de aanwezigheid van Saoirse Ronan moest ik aan Hanna denken. Byzantium bevat namelijk ook zo’n sfeervolle poëtische sprookjessfeer, compleet met backstory over de ‘wedergeboorte’ van zowel Clara als Eleanor als vampieren en de daaruit nog altijd voortvloeiende dreiging in de personen van Sam – Control – Riley en Jonny Lee – Trainspotting – Miller.
Final credits
Eigenlijk toch best een aangename verrassing, deze nieuwe van Neil – The Crying Game, Interview with the Vampire – Jordan, die je nooit kunt betichten van het maken van makkelijke Hollywood-formulefilms. Ook dit is geen mainstream-film, en dat blijkt ook wel uit z’n korte periode in de bioscopen. Want de film past beter in dat grijze gebied tussen commerciële en arthouse-films en zal op DVD of VOD waarschijnlijk beter z’n publiek vinden.
Dus, een interessante kijk op het vampier zijn, waardoor ik het eerder een duister sprookje dan een vampierenfilm zou willen noemen. Dus verwacht geen spectaculaire ontploffende of imploderende bloedzuigers, maar vampieren met toch iets van een geweten en met een eigen code, ook in de keuze voor de slachtoffers…