The Conjuring (2013)

Allereerst: The Conjuring is een erg goed gemaakte en f*&@ing enge film, als ik op de rest van de zaal af mag gaan. Dat ik het allemaal wat minder eng vond zegt ook wel iets – normaliter ben ik best een mietje bij horrorfilms – maar dat komt vooral omdat ik door deze film iets engers over mezelf heb ontdekt, ben ik bang.
Maar James – Saw, Insidious – Wan is wel groeiende en hij lijkt zich met deze vrij ‘ouderwetse’ horrorfilm toch wel wat af te zetten tegen de standaard Hollywood-formulefilms. Of toch niet..?

Het verhaal
The Conjuring vertelt over een waargebeurde zaak in het leven van het werkelijk bestaande demonologen-koppel Ed en Lorraine Warren. Verderop meer over hen (want met iets meer achtergrondinformatie over dit stel krijgt de hierboven genoemde term “ouderwets” een iets andere lading), maar zij zijn vooral het stel dat bekend werd vanwege het Amityville-verhaal. Het verhaal achter The Conjuring wordt aangekondigd als de meest lugubere zaak uit hun carrière, maar mogelijk was het juist deze rationele en realistische aanpak die ervoor zorgde dat ik juist (teveel) afstand kon houden…

De zaak waar het hier over gaat is die van de familie Perron, die in 1971 hun intrek nam in een oud huis op Rhode Island. Dat de hond direct al niet mee naar binnen durfde had een teken moeten zijn, maar gelukkig weet Wan de wat cliché-situaties met de juiste mix van rust en spanning te brengen, waardoor direct de hele zaal al rumoerig werd, puur omdat het vanaf het begin dus al goed zit met de spanning. Zeker als moeder Carolyn (Lili – Arizona Dream, Being Flynn – Taylor) onverklaarbare blauwe plekken krijgt, vader Roger (Ron – Drinking Buddies – Livingston) voor z’n werk een weekje weg is en hun vijf dochters toch ook wel wat vreemde gedaantes waarnemen ’s nachts. Vandaar dat ze de hulp van Ed (Patrick Wilson) en Lorraine (Vera Farmiga) inhuren, die niet alleen erg goed zijn in hun vak, maar ook stellig geloven in God, Satan en alle daarmee gemoeid gaande demonen. Want dat er iets demonisch aan de hand is in dat huis, dat is vrij snel duidelijk…

Ouderwets
Meer ga ik niet over het verhaal vertellen, want ten eerste wil ik niets meer verklappen, maar het is ook niet het verhaal waarom deze film momenteel een 7,7 op IMDb staat, wat voor een horrorfilm erg hoog is..! Nee, de sfeer in de film is niet alleen heerlijk ouderwets, maar ook bijna klassiek eng. Ondersteund door bij vlagen prachtig camerawerk, en ook de muziekkeuze draagt bij aan deze nostalgische sfeer. Een goede opvallende breuk in de 70’ies muziek is overigens een vrij recent nummer van Dead Man’s Bones (zouden ze vanwege hun bandnaam gekozen zijn?), toevallig de band van acteur Ryan – Drive, Only God Forgives – Gosling.

Het ouderwetse zit ‘m echter ook in de normen en waarden die onbewust in de film getoond worden, en dat is mogelijk wat ‘verontrustend’. Ik moest door de wat dik aangezette christelijke waarden ook aan die parodiërende “papal seal of possession” denken uit Leslie Nielsens Repossessed (een parodie op The Exorcist), maar dat strenge geloof van de Warrens heeft een behoorlijk belangrijke plek in de film. Want daarmee geeft de film (onbedoeld?) een preek over familiewaarden e.d., waarbij er zeker wordt gerefereerd aan een latente angst onder mannen, dat vrouwen wel eens te beangstigend ‘sterk’ kunnen zijn (iets waardoor de Kerk de laatste 2000 jaar vrouwen nogal mede heeft onderdrukt?). Dus het zijn vooral de vrouwen die ‘zwak’ zijn in het verhaal, die gered moeten worden door de mannen. Want gebeurt dat niet, dan komen ze óf om in hun werk, óf ze raken bezeten door enge demonen.

Persoonlijk…
Misschien wat vergezocht, maar er zijn recensenten die de film hier bijna op aanvallen, op deze (mogelijk onbewust) vrouwonvriendelijke thematiek in de film. Wat de film voor mij echter persoonlijk enger maakte, was dat ik iets ontdekte over mezelf. Zoals ik al zei vond ik The Conjuring, door de realistische aanpak, dus lang niet zo eng als ik verwacht had (alhoewel ik m’n ogen wel een paar keer snel dicht kneep), wat mogelijk komt doordat ik wat meer in m’n rationaliteit bleef hangen, maar ik ontdekte dus dat ik banger van mezelf ben, dan van iets buiten mezelf. Als in: horror waarin de waanzin van de hoofdpersoon wordt opgezocht vind ik veel enger, omdat ik daar af en toe niet volledig in mee durf te gaan. Mede daarom was ik ook meer geïnteresseerd in het zien van de reacties van de hoofdrolspelers op ‘iets’, dan in het ‘iets’ zelf…

Ed en Lorraine Warren
Natuurlijk zorgt het waargebeurde karakter van het verhaal wel voor een angstaanjagende sfeer, maar als je je verdiept in Ed en Lorraine Warren, dan bekruipt je toch ook een wat raar gevoel. Zeker als je de site van hun New England Society for Psychic Research bekijkt en weet hoe streng christelijk het stel was (Ed is inmiddels overleden, Lorraine was adviseuse bij deze film). Dat doet natuurlijk weinig af aan de film, zeker als je enkel spannend vermaak zoekt, maar de manier waarop ze een heksenverbranding uit het verleden bijna als iets noodzakelijk ‘normaals’ beschouwen, dan bekruipt je toch het gevoel dat hiermee ook het gruwelijke lot van vele onschuldige vrouwen wordt gebagatelliseerd.
Oh ja, zo’n duivel- of demoonuitdrijving, is dat echt zo simpel als het opzeggen van wat woorden uit de bijbel? Doen ze daarmee ook niet net alsof satan juist best zwak is..?

Final credits
Zoals je ziet ga ik vast weer te ver, maar zeker omdat ik de film op een andere manier eng vond ben ik mogelijk wat teveel gaan analyseren/zoeken. Want overall is The Conjuring één van de engste films die je dit jaar in de bioscoop zult kunnen zien, zeker als ik af mag gaan op het rumoer in de zaal (omdat men de spanning gewoon niet trok). Daarnaast bevat de film verrassend goede acteurs (Wilson was eerder al in Wans Insidious te zien) en biedt ie dus ook vrij een straightforward en bijna klassiek eng verhaal.
Wel jammer dat ze de film niet vier minuten eerder durfden te laten eindigen, want daar toont James Wan dat ie zich toch niet helemaal los heeft weten te maken van Hollywoods franchise-craziness, ben ik bang…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1457767