Filth (2013)
Bij mij geïntroduceerd als een “WTF..!??“-film, wat gezien het bronmateriaal helemaal niet zo verwonderlijk is, was ik vrij snel overtuigd dat ik deze Bad Lieutenant meets Donnie Darko en It’s All Gone Pete Tong meets Trainspotting ’terug’ naar The Bad Lieutenant direct wilde zien. Want naast een nogal opvallende en vooral lompe film over coke, hoeren, drank en Schotland, bevat de film een paar geweldige covers van prachtige nummers, met als climax één van m’n favoriete nummers aller tijden. Daarnaast geeft de vrij onervaren regisseur Jon S. Baird James McAvoy de ultieme kans om eens heerlijk los te gaan als acteur, en die kans grijpt hij met beide middelvingers aan…
Het verhaal
Als ik zeg dat de film gebaseerd is op een boek van Irvine Welsh, die bij het filmpubliek een grote naam werd door Trainspotting, dan zet dat je eigenlijk direct al in de juiste mood voor deze film. We bevinden ons weer in Schotland, maar de junks in het verhaal zijn vervangen door politierechercheurs, in zo’n beetje elke mogelijke vorm. Onze protagonist is Bruce Robertson (McAvoy), die op nogal sensuele maar mysterieuze wijze wordt geïntroduceerd door z’n vrouw Carole (Joanne Froggatt), wat direct ook duidelijk maakt waarom Bruce zo zit te azen op die aankomende promotie. Maar die promotie zorgt ook voor erg veel paranoia onder Bruce’ collega’s, alhoewel het vooral Bruce zelf is die zich hier tussen de drank, coke en hoeren druk over schijnt te maken.
Het lopende onderzoek, dat als rode draad door de film loopt, gaat over een Japanse jongen die door een paar klootzakken zo hard in elkaar is getrapt dat ie het niet overleeft. Bruce wordt als hoofdrechercheur op de zaak gezet, zeker omdat hij goede maatjes is met z’n baas, medelid van één of andere vrijmetselaar-achtige loge. En daar ontmoet Bruce ook de sullige Bladesey (Eddie – Happy-Go-Lucky – Marsan), en in z’n omgang met hem kom je er eigenlijk pas achter wat voor een klootzak Bruce écht is. Bruce weet op geniepige wijze zo’n beetje iedereen tegen elkaar op te zetten en/of voor z’n eigen karretje te spannen, en langzaam kom er er dus achter dat je eigenlijk aan het meeleven bent met iemand die nogal een klap in z’n gezicht verdient. Op z’n minst…
Manipulerend
Waar ik ooit, toen ik Abel Ferrara’s Bad Lieutenant voor het eerst zag, nog erg veel moeite had om mee te gaan met een karakter dat nogal verderfelijk was, daar is dat de laatste tien jaar gelukkig veranderd. Zal wel iets met oordelen te maken hebben of zo, maar gelukkig doe ik dat dus schijnbaar steeds minder. Anders had ik namelijk nooit zo intens kunnen genieten van Bruce’ afglijden in steeds diepere waanzin. Want in feite vertelt Filth het verhaal van een leipe junk annex rechercheur die zich al manipulerend en hallucinerend door de Kerstperiode worstelt in een poging die promotie te krijgen, om zo de liefde van z’n vrouw en dochter terug te winnen. En in dat manipuleren gaat ie behoorlijk ver, to say the least…
Cast
James McAvoy, die jij mogelijk kent van The Last King of Scotland, Atonement, X-Men: First Class en/of Welcome to the Punch, verdient eigenlijk wel eens een hoofdrol in een echte grote film, alhoewel ik het ook niet erg zou vinden als hij dit soort films blijft maken hoor. Ergens was Welcome to the Punch mogelijk ‘bedoeld’ als zijn doorbraakfilm, maar die film nam zichzelf veel te serieus, iets waar Filth een veel betere snaar in weet te raken. Ik zag ‘m echter zelden beter dan in deze film, ook al zal vrijwel elke acteur zo’n heerlijke ‘grootse’ rol wel willen spelen. En om één of andere reden krijg ik Nicolas Cage’ gekke hoofd (vooral in The Bad Lieutenant) nu niet uit m’n hoofd.
Naast McAvoy viel niet alleen Marsan op, die wel behoorlijk getypecast is als makkelijk te manipuleren sul, maar zeker ook de prachtige Imogen Poots. In A Late Quartet viel ze al op, en hier speelt ze haar behoorlijk kleine rol wederom en stiekem erg goed. Haar kwaliteiten zijn ook al opgevallen bij meester Terrence Malick, die haar in Knight of Cups castte, waar ze – ondanks dat die film volgens mij nog z’n wereldpremière moet krijgen – al een ‘breakthrough performance‘-prijs voor won. En naast Poots en Marsan viel niet alleen Jamie – Billy Elliot – Bell, maar vooral ook Jim Broadbent op, in de rol van een nogal excentrieke psychiater…
Final credits
Zeker niet de beste film van het jaar hoor, maar wel een film die af en toe je tenen doet krommen, bij vlagen hilarisch is en misschien ook wel wat jaloers maakt, maar uiteindelijk vooral goed blijft hangen. Dat is zeker de verdienste van McAvoy, maar mogelijk net zoveel van Baird, die de roman van Welsh zelf vertaalde naar een filmscenario. Ben erg benieuwd naar het vervolg van z’n carrière, want ik meen dat de regisseur van Trainspotting ook aardig goed is terechtgekomen, niet..?