12 O’Clock Boys (2013)
12 O’Clock Boys is een documentaire die zeer goed dat avontuurlijke droombeeld weet te vangen van een jong manneke in een slechte buurt dat ergens bij wil horen. Maar die rauwe en realistisch neergezette wereld waar hij bij wil horen is iets waar elke moeder angstig voor is, en dat is in dezen ook wel aardig invoelbaar. Want de jonge Pug, die voor deze documentaire drie jaar is gevolgd, doet er veel voor aan om één van die ’12-uur-jongens’ te worden. Omdat dat het enige is dat het leven hem te bieden heeft..?
Het verhaal
Maker Lofty Nathan heeft zich voor deze documentaire flink onder laten dompelen in een mij (logischerwijs?) compleet onbekende subcultuur, namelijk die van de Baltimore dirtbikers. Deze voornamelijk zwarte gastjes uit de slechtere wijken van Baltimore vinden namelijk op hun crossmotoren de vrijheid die ze in het dagelijks leven zo ontberen. In een stad die steeds sneller Detroit achterna lijkt te gaan zijn de kansen voor deze jeugd vrijwel afwezig, en wat dan vrij snel opdoemt is de verleiding om dan maar de criminaliteit in te gaan. En ook al worden deze dirtbikers door het grote publiek gezien als wetovertredende nietsnutten, het is voor hen de enige vlucht uit hun rotte wereld en een manier om wel iets van een positief zelfbeeld te ontwikkelen. En dát is de reden dat Pug natuurlijk graag bij zo’n groep wil horen…
In your face
Naast de prachtige slow-motion beelden van crossmotoren in actie, die Nathan aardig wat gebruikt, zien we toch vooral het uitzichtloze leven van een kansarme Amerikaanse wijk (of zelfs stad). En dat wordt nergens gedramatiseerd, ook al bevat het leven van Pug genoeg zaken die door menig filmmaker gebruikt kunnen worden om wél meer drama op te roepen. Maar Nathan gooit de uitzichtloosheid nogal stevig in je gezicht. Mogelijk dat je daardoor ook zo mee wilt gaan in Pugs wens om ook zo’n 12 o’clock boy te worden. Een term die is afgeleid van het helemaal rechtop trekken van je rijdende crossmotor (of quad), zodat je als het ware de wijzers van een klok die 12 uur aangeeft nabootst.
Vlucht, of niet?
Voor Pug lijkt het duidelijk: z’n droom najagen is eigenlijk het enige dat hem interesseert. School past niet in zijn wens om ‘vrij’ te zijn, en van zo’n puberend jochie met weinig tot geen ‘goede’ voorbeelden kun je niet verwachten dat ie zelf het belang van een opleiding wel inziet. En mocht ie dat belang wel ooit ingezien hebben, dan wordt dat in een nogal wrange zijstap ook volledig tenietgedaan. Dus misschien weet hij wel helemaal niet wat hij méér zou willen dan enkel bij die groep te horen, en mogelijk dat de documentaire daarom ook nogal lastig een richting ‘kiest’. Totdat je in dat aparte, onverwachte, maar zeker ook gedurfde einde ineens iets in Pugs ogen ziet dat in een speelfilm ontzettend lastig te acteren zou zijn geweest…
Final credits
Nathan toont ook zeker het contrast tussen de wereld van Pug en z’n idolen en dat wat ‘wittere perspectief’ dat je terugziet in de standaard nieuwsbeelden over politie-auto’s die wederom achter zo’n crossmotor aan zitten, met alle gevaren van dien. Mooi ook hoe Nathan daar geen oordeel over velt. Dat mag jij als kijker zelf doen, als je daar de behoefte toe voelt. Ik had die behoefte niet echt, en mogelijk is dat de reden dat deze documentaire zo’n drie maanden later nog altijd aardig ‘resoneert’ in m’n hoofd. Want zijn die 12 o’clock boys de enige manier om de shit te ontvluchten, of is het juist een manier waarop jochies als Pug in dat shitty leven worden getrokken?