Cowspiracy: The Sustainability Secret (2014)
Het grootste ‘probleem’ met dit soort documentaires is dat je vaak niet weet hoe betrouwbaar de getoonde gegevens zijn. Zo schreef ik over Forks over Knives ooit: “…als het waar is wat de gerenommeerde artsen in deze documentaire beweren, dan is dit écht de belangrijkste documentaire die ik ooit heb gezien…“, en van die documentaire weet ik nog altijd niet zeker hoe betrouwbaar die is. De makers van Cowspiracy: The Sustainability Secret zullen dat betrouwbaarheidsprobleem (h)erkend hebben, want op Cowspiracy.com kun je zelf onderzoek doen naar alle statements die ze maken. En eigenlijk is de enige conclusie dan dat we deze planeet enkel nog kunnen redden als we bijna ‘ultiem drastisch’ onze vleesconsumptie reduceren. Maar wat deze zeer goed gemaakte documentaire net zo belangrijk maakt, is dat het tracht te achterhalen waarom grote milieuorganisaties als Greenpeace, Oceana e.v.a. de nummer 1-milieu-verkrachter niet benoemen…
Het verhaal
Goed opgezet en heel persoonlijk volgen we Kip Andersen, één van de twee regisseurs, in z’n zoektocht hoe hij zijn leven zo in kan richten dat hij de aarde milieutechnisch het minste belast. Ooit zwaar onder de indruk van An Inconvenient Truth van Al Gore douchte hij korter, scheidde hij al z’n afval, et cetera. Na verloop van tijd begon hij zich echter af te vragen of dat überhaupt wel nut had, en na wat gesurf ontdekte hij vrij snel dat de VN in 2006 al meldde dat de vleesindustrie in z’n eentje al veel meer broeikasgassen produceert dan al het auto-, trein-, vlieg- en vrachtverkeer in de hele wereld bij elkaar. Direct vroeg hij zich af waarom Gore het daar in z’n documentaire niet over had, en dat is het begin van een reis langs ontzettend veel grote milieuorganisaties, waarbij vooral Greenpeace opvalt door hun onbereidwilligheid om te reageren op de vraag waarom zij het in hun strijd dus nooit over de vleesindustrie hebben. Maar gelukkig liet Andersen en z’n co-regisseur Keegan Kuhn zich daardoor niet tegenhouden en was hij vindingrijk genoeg om dieper te graven. En wat ze toen ontdekten, daar kun je aardig down van raken, om even een understatement te gebruiken.
Maar gelukkig hebben ze de documentaire wel zo geknipt dat er aan het eind nog iets van hoop geboden wordt…
Feiten en cijfers
Dat er in Brazilië in de afgelopen 20 jaar zo’n 1100 milieuactivisten zijn vermoord (die streden tegen de ontbossing van het Amazone-regenwoud), dat is natuurlijk al een feit dat je eigenlijk helemaal niet wilt geloven. En het feit dat voor elke liter melk die je drinkt 1000 (!) liter water nodig is om het te produceren, dat deed mijn ogen ook flink groter worden. Net als dat het eten van één hamburger qua waterverbruik overeenkomt met ongeveer vier uur douchen. Of dat een Big Mac mogelijk maar vier dollar kost, maar als je de geëxternaliseerde kosten (voor gezondheidszorg, vervuiling) daarin zou betrekken, die burger eigenlijk elf dollar zou moeten kosten (die zeven dollar wordt dus betaald uit hoge zorgpremies en belastingen, dus door iedereen!). Feiten die bijna verlammend werken als je na gaat denken over het feit dat jij enkel je eigen leven ‘controleert’, terwijl er dus nog zo’n zeven miljard andere mensen op deze planeet rondlopen. Om dan nog maar niet te spreken over het horrorscenario dat je je voor kunt stellen als je nadenkt wat er gaat gebeuren als die bijna drie miljard Chinezen en Indiërs ook zo’n 90 tot 100 kilogram vlees per jaar gaan eten (zoals wij in het westen doen), waar ze nu nog slechts zo’n 35 kilogram per jaar eten.
Interviews
De lijst geïnterviewden voor deze documentaire is echt verschrikkelijk lang. Van ‘bekendere’ namen als Michael Pollan en Howard Lyman (ooit zwaar bekritiseerd omdat hij – overigens als voormalig veeboer – iets te eerlijk over de vleesindustrie praatte bij Oprah) tot vertegenwoordigers van Sea Shepherd, Oceana, R.A.N., Sierra Club en de Surfrider Foundation. Grote afwezige hierin was Greenpeace, maar net als enkele van bovengenoemde vertegenwoordigers durfden bijvoorbeeld ook vertegenwoordigers van de organisatie die zich bezighoudt met waterbeheer in Californië (een nogal actueel onderwerp, gezien de grote droogte daar) zich eigenlijk niet te wagen om te praten over de vleesindustrie. Heeft één van de machtigste lobby’s ter wereld ervoor gezorgd dat de grootste milieuorganisaties ter wereld de nummer 1-oorzaak niet durven benoemen? Raar om te zien dat ze dus wel iemand van de Animal Agriculture Alliance (de veehouderijlobby) spreken, maar Greenpeace niet. Overigens wel goed om te zien hoe die PR-dame zich uiteindelijk maar stil houdt als de vragen té kritisch worden. En dat Andersen c.s. daarbij te dicht bij de waarheid kwamen blijkt wel uit het feit dat vrij snel na dat gesprek één van de financiers van de documentaire zich ineens terugtrok uit het project…
Final credits
Mogelijk moet ik melden dat ik vlees ontzettend lekker vind, maar ik ben ook blij dat ik zo’n twee jaar geleden besloot dat nog enkel in het weekend te eten. Na het zien van deze documentaire voel ik me daar ook niet zo geweldig meer bij (een lichte vorm van carnisme voel ik dus ook nog wel), zeker als je weet dat iemand die vlees eet achttien keer meer land nodig heeft voor zijn/haar voedsel dan iemand die veganistisch eet. Cijfers die gebaseerd zijn op onder andere VN-rapporten (en via de link in m’n intro ook verifieerbaar), dus ik neem aan dat ze betrouwbaar zijn.
En die cijfers spreken zo voor zich, dat als we nu niet eens écht actie gaan ondernemen als mensheid, dat we – ondanks onze technologische grandeur en geweldig ontwikkelde brein – uiteindelijk mogelijk in de geschiedenisboeken zullen belanden als de meest mislukte diersoort ooit..?
Een antwoord op “Cowspiracy: The Sustainability Secret (2014)”