I Origins (2014)
Films die de scheidslijn tussen wetenschap en spiritualiteit aftasten trekken altijd direct mijn aandacht, en als zo’n film dan ook nog eens gemaakt wordt door de regisseur van Another Earth (met zeker ook links naar films als Sound of My Voice en The East), dan knalt dat mijn verwachtingen flink omhoog. Dat kan gevaarlijk zijn, maar in het geval van I Origins verraste Mike Cahill me desondanks alsnóg. En mogelijk wel omdat ik zulke onderwerpen zo interessant vind (en er dus ook veel mee bezig ben en over praat) weet/begrijp ik ook heel goed dat er veel mensen zijn die dit soort films volledig crap zullen vinden. Maar met dat besef speelt Cahill ook juist, waarbij hij – als je de film die kans geeft – sceptici juist een spiegel voorhoudt waarin velen zichzelf niet herkennen, omdat ze te zelfverzekerd zijn om hun manier van kijken in twijfel te trekken.
Maar is twijfel geen vereiste voor ‘groei’..?
Het verhaal
Ian Grey (Michael Pitt) is in New York met z’n doctoraal bezig als hij de prachtig mysterieuze Sofi (Astrid Bergès-Frisbey) ontmoet op één of ander gekostumeerd bal. Na afloop is hij haar echter kwijt, en na een aantal gruwelijk toevallige ’tekens’ start hij een opmerkelijk romantische zoektocht naar de persoon die in zijn ogen de mooiste ogen ter wereld heeft (“opmerkelijk romantische” is de positieve variant van wat “psychotisch verontrustende” zou zijn als Ian een engerd was geweest). Ian is namelijk bezig met een onderzoek naar de uniciteit van ogen, dus dat hij via ogen de liefde van z’n leven vindt is natuurlijk aardig poëtisch. Dat zij dan ook nog eens de behoorlijk spirituele tegenpool is van de atheïstische wetenschapper Ian, dat levert een paar dialogen op waarin het ‘geloof’ van beide kanten in twijfel getrokken wordt. Waarbij ik wil opmerken dat in het ervan uitgaan dat de wetenschap alles kan verklaren soms ook iets ‘geloofwaardigs’ lijkt te zitten.
SPOILER ALERT – Dan gebeurt er echter iets verschrikkelijks, waarna Ian zich volledig op z’n werk met z’n assistente Karen (Brit Marling) stort. Als Ian zes jaar later een zoon heeft met deze Karen, dan blijkt bij één of ander oogonderzoek een link met een net overleden bejaarde man. Zou het mogelijk zijn dat oogirissen niet 100% uniek zijn? En zou het dan ook mogelijk zijn dat een deel van het geheugen/hersenen op één of andere manier gekoppeld is aan het oog..? – EINDE SPOILER ALERT – Behoorlijk tegen z’n wetenschappelijke gevoel in begint Ian een onderzoek, en dat brengt hem eigenlijk steeds meer op een pad dat bij velen tot een spiritueel inzicht zou leiden. Ian blijft echter een pure wetenschapper, toch..?
Interessante twijfel…
Ja, op dat vlak intrigeert Cahill wederom. Ik weet nog dat we na de DVD-release van Another Earth wekenlang over die film praatten bij de videotheek. Nu het tijdperk van de videotheek vrijwel 100% achter ons ligt wordt dat een stuk lastiger, alhoewel ik afgelopen zaterdag op een BBQ een aardig interessant gesprek over I Origins voerde. Cahill kiest in dezen geen partij, maar door ook de wetenschap in een prachtige dialoog in twijfel te trekken (‘echte’ spiritualiteit kan enkel bestaan bij twijfel, dus daar hoeft ie dat niet bij te doen), vrees ik dat velen denken dat hij wél partij kiest. In mijn ogen is het ook nooit een ‘strijd’ tussen wetenschap en spiritualiteit, maar het lijkt iets menselijks te zijn om je gelijk te willen halen, en als je er wel ‘gelooft’ in dat die twee altijd strijden, dan ‘wint’ de tastbare wetenschap rationeel gezien natuurlijk makkelijk van de meer immateriële spiritualiteit. Maar laat dat gelijk moeten hebben los en durf eens te twijfelen. Dat maakt het leven een stuk interessanter, verrassender én inderdaad af en toe ook magischer…
Cast & crew
Ik was nooit een groot fan van Michael Pitt, ondanks z’n rol in bijvoorbeeld het geweldige The Dreamers. Misschien een beetje omdat ik hem een wat irritant hoofd vind hebben, wat inderdaad z’n rol in The Dreamers versterkte. En hier is dat ook wel lichtelijk het geval, als die norse rationele wetenschapper die onderuit geschoffeld wordt door de liefde. Dat de liefde daarin geholpen wordt door de prachtige Bergès-Frisbey, die ik achteraf gezien herinnerde uit Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides, dat is qua eyecandy mooi meegenomen. Binnenkort gaan we nog zeker meer van haar zien, want ze is al gecast als Lady Guinevere in Guy Ritchie’s Knights of the Round Table: King Arthur. Opvallende bijrollen zijn er voor Steven – Glenn uit The Walking Dead – Yeun en William Mapother, die je mogelijk kent uit Lost, maar die ook een andere connectie met de derde hoofrolspeler heeft. Want naast Pitt en Bergès-Frisbey is die derde hoofdrol voor Cahill-muze Brit Marling, die in Another Earth de hoofdrol speelde. Daarnaast werkte ze al vaker samen met Cahill en regisseur Zal Batmanglij, bijvoorbeeld bij eerdergenoemde Sound of my Voice en The East: films die sterke ‘linkse’ maatschappijkritiek koppelen aan intrigerende verhalen…
Qua production value zit het ook wel goed met I Origins. Voornamelijk gezet in New York reist Ian ook naar India, en eigenlijk ziet alles er volledig geloofwaardig en ook prachtig uit. Iets wat wel goed past bij de thematiek, die wel een combinatie van openmindedness en willing suspension of disbelief nodig heeft om er volledig in op te kunnen gaan.
Final credits
I Origins ‘past’ niet 100% bij mijn visie op spiritualiteit, maar ik vind Cahills films juist interessant omdat hij me ook wat laat twijfelen over m’n eigen visie/inzichten. Daarvoor is natuurlijk een stuk openheid van mijn kant nodig, want teveel zekerheid over mijn visie zou er ook voor kunnen zorgen dat ik niet meer wil luisteren naar iets wat niet binnen mijn straatje past.
Hier verkent Cahill echter het ‘wetenschapsstraatje’, dat juist gekenmerkt wordt door harde onweerlegbare feiten, maar ook daarin weet hij z’n hoofdpersoon – eigenlijk met één scène – vrij geloofwaardig ietwat van z’n zelfverzekerde voetstuk te duwen. En als jij jezelf over hebt kunnen geven aan deze film, dan voel je waarschijnlijk ook hoe die ene scène prachtig wordt ondersteund door de rest van de film…