Spectre (2015)

Helaas, maar deze Bond-film deed het dus niet echt (of “echt niet”?) voor mij. Ik krijg steeds meer het gevoel dat regisseur Sam – American Beauty, Skyfall – Mendes zó graag een klassieke Bond-film wilde maken dat er niet al te goed is nagedacht over logica en dergelijke. Iets wat des te teleurstellender is na de interessantere weg die hij met Skyfall insloeg, waarin de villain een stuk ‘hedendaagser’ aanvoelde dan Christopher Waltz’ bad guy in deze film. Dat was mogelijk ook wel de bedoeling, maar als ik daar dan dieper over nadenk, dan verwart me dat alleen maar meer.
En die verwarring is misschien wel exemplarisch voor de gehele film, want hoe meer ik de film terug haal, des te meer kritiekpunten ik voel opkomen. Waarschijnlijk doordat het scenario te los aan elkaar geplakt is en de film niet ‘klein’ genoeg is om duidelijke motivaties neer te zetten en daarmee grootser aanvoelende conclusies te veroorzaken. Jammer..!

Het verhaal
De film opent met een geweldig lang shot van ‘onze eigen’ Hoyte van Hoytsema tijdens de Día de Muertos-parade in Mexico-Stad, waarbij ik me direct al afvroeg wat Bond (Daniel Craig) tegen z’n chica van dat moment gezegd moest hebben. Ze leek zich namelijk totaal niet af te vragen waarom hij wachtte tot een bad guy voorbij liep, voordat hij haar meenam naar een hotelkamer, waarna hij via iets wat ik per ongeluk “parkour voor bejaarden” noemde deze bad guy weer in de smiezen kreeg en ‘per ongeluk’ een stevig internationaal incident veroorzaakte. Dat zorgt ervoor dat hij door M (Ralph Fiennes) op het matje wordt geroepen en zelfs wordt geschorst, maar dat weerhoudt Bond er natuurlijk niet van om – met hulp van Moneypenny (Naomie Harris) en Q (Ben Whishaw) – toch verder op onderzoek te gaan. Dat lijdt hem naar Rome, waar hij via het bed van een weduwe (een teleurstellend zwak gebruikte Monica Bellucci) terechtkomt bij een bijeenkomst van een geheime organisatie, die onder leiding staat van ene Franz Oberhauser (Waltz), een naam die bij Bond veeeeeeeeeeel meer bellen had moeten doen rinkelen dan er daadwerkelijk rinkelen.

Na een auto-achtervolging met twee fantastische auto’s (naast de speciaal voor deze film ontwikkelde Aston Martin DB10 rijdt z’n tegenstander in een Jaguar C-X75) komt Bond een oude bekende uit Casino Royale en Quantum of Solace tegen, die hem op het spoor zet van Madeleine Swann (Léa – La vie d’Adèle – Seydoux), die Bond en Q weet te vertellen dat de eerder ontdekte geheime organisatie SPECTRE heet. Inderdaad: de organisatie uit vele klassieke Bond-films, maar die eerlijk gezegd ook wat aanvoelt als een organisatie die in de Koude Oorlog zeer goed paste, maar nu té onrealistisch aanvoelt (nee, daarin zit niet echt een Bilderberggroep- of New World Order-achtige analogie/scherpte). Die organisatie wordt wel overduidelijk gekoppeld aan iets waar Edward Snowden al jaren voor waarschuwt, en dat lijkt de film een wat hedendaagse scherpte te geven, maar dat wordt ook veel te makkelijk gebracht. Zo wordt een overduidelijke false flag zó opzichtig neergezet dat ik nóg sarcastischer werd. Maar uiteindelijk belandt Bond hierdoor wel op mooie en exotische locaties, waarna hij maar liefst twee ontzettend domme “ik loop even in een val“-acties uitvoert (iets waar ik verderop iets dieper in zal gaan), maar waar hij uiteindelijk wel erg makkelijk uit weet weg te geraken. Zó makkelijk zelfs, dat ik zojuist instemmend gniffelde toen ik in de IMDb-user comments “It’s like playing a video game on the easiest mode just to get to the end.” las.

Steeds zwaarder wordende kritiek
Mogelijk dat veel Bond-films nogal onderuit te schoppen zijn als je écht kritisch kijkt (ik denk nu vooral aan de Roger Moore- en Timothy Dalton-periode), en is m’n ‘groei’ als criticus mogelijk debet aan m’n mindere genieten, maar toch wil ik die credits niet ‘nemen’. Zoals ik al zei wil de film graag een klassieke Bond-film zijn, met waarschijnlijk nog twee of drie keer meer links met die ‘oude Bonds’ dan ik zo op het eerste gezicht zag. Daardoor zal deze voor ‘007-freaks‘ waarschijnlijk nogal ‘snoeperig’ zijn, ook al zullen échte Bond-fans de eindscène waarschijnlijk haten. SPOILER ALERT – Daarbij lijkt de film ook iets van een ‘origins‘-verhaal neer te willen zetten, maar ook dat maakt het – doordat de films, in tegenstelling tot het Bond-karakter, wel meegroeien met de tijd – allemaal nóg verwarrender. Daarnaast wordt de motivatie van Bonds meest gevreesde tegenstander (die al in meerdere films ten tonele verscheen) veel te kinderachtig neergezet (ook letterlijk), wat dat karakter ook nogal onderuit haalt. En om een voorbeeld te geven van iets waarbij een te ‘diepe’ analyse eerdergenoemde verwarring veroorzaakt, iets over de ontvoering van Bond door handlangers van Oberhauser. Even twijfelde ik nog of die ontvoering was opgezet door M, om zo bij Oberhauser uit te komen, maar uiteindelijk bleek het toch wel een ‘eigen’ actie te zijn van onze bad guy. Maar als Bond door z’n handlangers naar hem toe gebracht had moeten worden, waarom dan letterlijk die sturende pijlen op de muur (die overigens goed sneaky uit de trailer gelaten waren!)? Het plan leek om Bond geblinddoekt naar Oberhauser te brengen, maar waarom dan onderweg niet alleen die pijlen, maar ook nog plotgerelateerde foto’s aan de muren? Daarbij moet Oberhauser hebben gedacht aan het extra tergen van Bond, maar dat is in de stroom van handelingen dus totaal onlogisch en uiteindelijk niet kloppend. – EINDE SPOILER ALERT – En nee, dat kun je niet rechtpraten door al mijn kritiek op het niet willen suspenden van m’n disbelief te gooien.

Crew
Je zou dan mogelijk verwachten dat de film geschreven is door iets minder ervaren en/of getalenteerde schrijvers, maar deze 24e Bond is geschreven door hetzelfde duo – Robert Wade en Neal Purvis – dat verantwoordelijk was voor Bond 19 (The World Is Not Enough), 20 (Die Another Day), 21 (Casino Royale), 22 (Quantum of Solace) én 23 (Skyfall), aangevuld met John – Gladiator, The Aviator, Hugo – Logan en Jez – Black Mass – Butterworth. En toch is het ergens mis gegaan, als je het mij vraagt. Ik twijfelde voor het schrijven van deze recensie nogal of ik iets gemist had of zo, mede omdat de eerste reacties op de film zeer positief waren, maar hoe meer ik schrijf, hoe meer kritiek ik dus heb. En dat komt vooral door het scenario, waarover gewoon niet genoeg lijkt nagedacht. Regisseur Mendes bewees al vaak een zeer getalenteerd regisseur te zijn, en qua acteursregie e.d. zit het allemaal meer dan goed, maar qua verhaallogica heeft hij er schijnbaar ook te makkelijk over gedacht. Nu wil ik hem nog niet beschuldigen van arrogantie of onderschatting van het publiek, maar wel bijna. Van Hoytsema’s camerawerk valt enkele keren zeer positief op (zoals in de openingsscène, maar ook in een scène met Bellucci), maar verder doet hij z’n werk meer dan okay. Thomas Newman lijkt zich niet echt ingespannen te hebben inzake de musical score, en ondanks dat Sam Smiths’ themesong mooi fragiel is, verwacht ik niet dat ik deze ga herinneren.

Cast
Dat Seydoux’ “I love you” nogal uit de lucht komt vallen doordat er te weinig ruimte is genomen om de onverwacht ontluikende liefde te laten voelen is niet haar schuld, en als Bond-girl viel ze me juist positief op, als in: ze zet een sterke vrouw neer. Mogelijk dat het daarom extra jammer is dat Bellucci’s rol zo klein en ‘slap’ is neergezet, want waar vooraf menig interesse werd gewekt door een vrouw die maar liefst vier jaar ouder is dan Craig als ‘Bond-lady’ te kiezen, daar is ze hier vooral een weinig rouwende weduwe, waar helaas geen interessante scène omheen is gebouwd. De obligatoire love scene tussen haar en Bond was best slecht en neigde in mijn ogen bijna naar goedgekeurde aanranding. Iets wat in Marco Ferreri’s Bukowski-adaptatie Tales of Ordinary Madness geweldig ongemakkelijk gebeurt, maar hier vooral bijdraagt aan het algehele gevoel van verwarring. Wat ook het geval is bij de dood van twee bad guys, waarbij Mr. Hinx (Dave –  Drax uit Guardians of the Galaxy – Bautista) goed geïntroduceerd wordt als veelbelovend Bond-villain, maar uiteindelijk dus wat flauwtjes van het toneel verdwijnt. Waardoor ik best lange tijd dacht dat ie nog wel terug zou komen. Waltz houdt zich gelukkig behoorlijk goed in, want hij had er de laatste jaren nogal patent op om teveel over the top te gaan.
Daniel Craig is in mijn ogen nog altijd één van de beste James Bond-acteurs, maar waar hij in Skyfall (gelukkig) wat kwetsbaarheid toonde, daar keert hij hier terug naar de wat meer stoïcijnse held, met uitzondering dan van een paar momenten. Er zat wel een goede vechtscène in, waarbij hij even het loodje leek te gaan leggen, maar voor de rest sluit ik me wel aan bij bovengenoemde IMDb-quote…

Final credits
Nee, hoe meer ik analyseer en hoe meer ik typ, hoe meer ik de drang voel om deze langste van alle Bond-films (à 148 minuten) behoorlijk af te zeiken. Veel verwarring qua logica en motivaties, maar vooral ook te geforceerd een ‘klassieker’ willen zijn. Niet dat het Bond-karakter niet meer in deze tijd zou passen (zie ook de successen van Skyfall en de Mission: Impossible– en Bourne-franchises), maar dit Bondverhaal hadden ze beter zo’n 30 of 40 jaar geleden kunnen verfilmen, toen de organisatie van de slechteriken wat beter had gepast. Ook al zetten ze op een nogal alternatieve wijze het mysterieuze New World Order neer.
Okay, nog één mogelijke nuancering: ik zag ‘m tijdens een zogenaamde rode loper-première (wel in m’n eigen lokale bioscoop), met een live verbinding met de rode loper bij het Tuschinski-theater in Amsterdam. Ik wist dus vooraf niet dat er drie kwartier vertraging zou zijn, omdat talloze BN’ers totaal onnodig werden gevraagd naar vrij nutteloze meningen. Dus dat vernachelde mijn stemming vooraf nogal. Maar m’n verwachtingen waren door de trailer sowieso al niet zó hoog, en nu ik een dag later in een vrij goede bui alles dus op een rijtje zet, kan ik enkel concluderen dat deze mogelijk dan wel beter is dan Quantum of Solace, maar het bij lange na niet haalt bij die andere twee Bond-films met Daniel Craig. En helaas is ie ook niet zo ‘camp‘ als een aantal Bond-films uit de jaren 80 en 90…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt2379713