Meru (2015)
Waar ik een paar maanden geleden best onder de indruk was van het drama in Everest, daar toont deze documentaire inderdaad aan dat de Mount Everest, in vergelijking tot de titulaire Meru, onder klimmers een beetje als een ‘familieberg’ wordt gezien. Deze documentaire, mede geregisseerd door één van de hoofdrolspelers, toont het immense doorzettingsvermogen dat nodig is om als eerste één van de meest onbedwingbare bergen ter wereld te beklimmen, maar deed me ook mijn oordeel over dit type mens (waarvan ik er een paar lichtjes ken) ietwat nuanceren…
Het verhaal
In de klimmerswereld zal de naam Conrad Anker direct de aandacht trekken. Anker is namelijk één van de bekendste klimmers ter wereld en hier de leider van een aantal expedities naar de top van de Meru, via de zogenaamde haaienvinroute, iets wat nog nooit is gelukt. De Meru is één van de vele hoge pieken in de (Indiase) Himalaya en deze route werd tot voor kort gezien als onbedwingbaar, vooral omdat er zo’n diverse combinatie van klimtechnieken voor nodig is. Samen met fotograaf en regisseur Jimmy Chin klimt hij al jaren, maar voor deze beklimming hebben ze ook de hulp van freeclimber Renan Ozturk nodig. En eigenlijk vallen we al direct middenin de erbarmelijke omstandigheden van hun eerste poging, die nogal wordt gehinderd door een flinke sneeuwstorm.
Na het moeilijke besluit de poging te staken krijgen we steeds meer inzicht in de (klim)levens van zowel Anker, Chin als Ozturk, waarbij de aandacht wel op Ankers grootse prestaties gevestigd is. Over het ongelooflijke verhaal van z’n huwelijk, het verlies van z’n mentor en held in een lawine, maar ook over die onbedwingbare drang om jezelf continu tot het uiterste te drijven. Daarnaast maken Chin en Ozturk dingen mee die gewone stervelingen voorgoed uit de buurt van bergen zou houden, maar ongelooflijk kort na een schedelbasisfractuur van Ozturk besluiten de drie nóg een poging te wagen de haaienvin te bedwingen. En dat, terwijl vooral Ozturk extra grote en enorme risico’s loopt door z’n hersenen bloot te stellen aan de lage druk op zo’n zeven kilometer hoogte…
Hooghartige eigenzinnigheid
Zelf ben ik helemaal niet zo’n held, en al zeker niet als het om hoogtes gaat. Eén van m’n (voormalig) beste vrienden was ooit echter iemand die voor z’n lol in een sneeuwhol ergens hoog in de Alpen ging slapen, of zonder iets van communicatiemiddelen door mij totaal onbekende woestijnen in bijna net zulke onbekende landen trok. Tijdens feestjes bij hem thuis ontmoette ik wel eens meer van dit soort avonturiers, en als ik eerlijk ben: ik ergerde me wel eens wat aan hun wat hautaine uitstraling. Gaf mij altijd een nogal stevig ‘kliekjesgevoel’, waarbij ik eigenzinnigheid mogelijk wel wat verwarde met arrogantie of zo. Na het zien van deze documentaire, waarin zeker Anker eenzelfde uitstraling heeft als die ik hierboven beschrijf, kan ik me echter voorstellen dat voor het gezamenlijk ondernemen van zulke levensgevaarlijke avonturen zo’n ‘gesloten’ groepsgevoel misschien wel onmisbaar is. Als in: je moet op zo’n berg wel voor meer dan 100% op elkaar kunnen vertrouwen, want één klein foutje en alles en iedereen kan in gevaar komen.
Crew
Dat Chin én Ozturk daarin overigens wel een stuk relaxter overkomen dan de klimmer-pur-sang Anker, dat komt mogelijk ook wel deels doordat Chin en Ozturk daarnaast hun geld verdienen als fotografen en/of filmmakers. Chin heeft deze documentaire ook geregisseerd, samen met z’n vrouw Elizabeth Chai Vasarhelyi. Daarnaast verdient hij z’n geld vooral met opdrachten voor The North Face, Pirelli, et cetera. Ozturk werd in 2013 nog uitgeroepen tot National Geographic Adventurer of the Year en is als cameraman verbonden aan Sherpa, een documentaire over hoe sherpa’s na het ergste ongeval op Mount Everest, op 18 april 2014, waarbij zestien sherpa’s werden gedood, de berg weer meer voor zichzelf op trachten te eisen, in strijd met het Everest-toerisme.
Naast onze hoofdrolspelers komen hun vrouwen, vriendinnen en andere klimmers aan het woord, waarbij Jon Krakauer natuurlijk de bekendste is. Hij schreef ooit Into the Wild en was als karakter te zien in eerdergenoemde Everest, want hij is dé go-to-guy inzake mooi geschreven avontuurlijke verhalen…
Final credits
Mogelijk dat echte klimmers wat teleurgesteld kunnen raken doordat de documentaire meer gaat over het doorzettingsvermogen en de aanloop naar de klim, dan over de klim zelf. Ik vond het echter ongelooflijk hoe deze mannen omgaan met een hoeveelheid tegenslag die er bij menigeen mogelijk voor zou zorgen dat ze nooit meer naar buiten zouden durven. Daarnaast vond ik het mooi om te zien hoe die ultieme multiculturele samenleving die Amerika heet werkt, waarin talloze nationaliteiten zich graag Amerikaan noemen. Natuurlijk heeft dat te maken met de ontstaansgeschiedenis van (en het sterke nationalisme in/trots op) dat land, maar ik kijk daar al jaren vrij jaloers naar, als ik eerlijk ben…