The Revenant (2015)
Dat dit waarschijnlijk mijn favoriete film van het jaar zou worden wist ik al toen ik de trailer had gezien. En wat bleek: ik weet nu eigenlijk al zeker dat ie in m’n top 3 van het jaar gaat komen, want wat een prachtige, rauwe, epische en vooral ook poëtische avonturenfilm is dit geworden zeg. Zou het kunnen dat Iñárritu twee jaar achter elkaar met de Beste Film-Oscar naar huis gaat, na het verbluffende Birdman vorig jaar? Ik verwacht het wel, want deze film is zeker ook voor filmmakers (zoals de Oscar-stemmers) een geweldige les in no holds barred, minutieus en compromisloos filmmaken. En dan heb ik het nog eens niet over Leonardo DiCaprio én mijn extra mega-persoonlijke beleving gehad…
Het verhaal
Voor een deel gebaseerd op waargebeurde feiten volgen we in The Revenant trapper Hugh Glass (DiCaprio), die met z’n zoon Hawk (Forrest Goodluck) een groep pelsjagers begeleidt in het nog vrijwel volledig onontgonnen noorden van Noord-Amerika, in het Five Nations-territorium. Al snel blijkt dat een aantal stammen helemaal niet zo blij is met de komst van de blanke kapitalisten, want we vallen zo goed als direct in een aanval van de Ree-stam. 75% van de mannen van kapitein Andrew Henry’s (Domhnall Gleeson) pelsjagersclubje wordt afgeslacht voordat ze überhaupt op hun boot weten te ontkomen, maar Glass weet direct dat drijvend op de rivier niet de beste optie is om aan de indianen te ontsnappen. Ze besluiten over land verder te gaan, waarbij ze hun pelzen achter moeten te laten, iets wat totaal niet in goede aarde valt bij de nogal lompe en rauwe Fitzgerald (Tom Hardy). Dan ineens wordt Glass tijdens een verkenningstochtje aangevallen door een moeder-beer; iets wat hij eigenlijk maar amper overleeft.
En dan moet de winter nog écht invallen…
‘Klein’ verhaal, ‘grootse’ uitvoering
Nee, meer wil en hoef ik ook niet te vertellen over het ‘verhaal’. Het plot is namelijk niet zo mega-verrassend, maar dat is bij de meeste topfilms vaak het geval, omdat er dan meer ‘ruimte’ gegeven kan worden aan de thematische vertelling (Tarantino, let je op?). We zien in flashbacks namelijk de ontberingen waar Glass en z’n zoon al doorheen moesten, en in een aantal surrealistische scènes komen we erachter wat er met Glass’ indiaanse vrouw is gebeurd, maar vooral: wat zijn visie op (over)leven is. De film knalde er direct keihard in bij me, juist omdat Glass’ ‘mantra’ exact overeenkomt met iets wat ik wel eens tegen mezelf zei om m’n heftigste/meest duistere momenten te kunnen overleven. Dat Iñárritu die thematiek ook nog in de voor mij misschien wel meest interessante context/setting gegoten heeft, dat maakt de film voor mij des te indrukwekkender. Zo indrukwekkend zelfs, dat ik m’n ‘magnum opus’ (een scenario over Nieuw-Nederlandt) mogelijk moet gaan herzien, want na Mallicks The New World en Gibsons Apocalypto is dit de derde film die letterlijk shots toont die ook in mijn scenario zitten. En dan is Iñárritu’s film ook thematisch gezien zó vergelijkbaar dat ik in m’n fantasiewereld hem als de ideale regisseur van mijn verhaal zie, maar kan me voorstellen dat hij – juist door de overeenkomsten – daar helemaal niet zo’n zin meer in hoeft te hebben. Alhoewel je er in een geweldige documentaire over deze film (zie hieronder, maar kijk ‘m wel pas nadat je de film gezien hebt) wel achter komt dat het hem vooral ook te doen is geweest om de verwoestende invloed van ons westerse denken op de indianengemeenschappen (en hun land) te tonen.
Cast
In bovengenoemde en hieronder geplaatste documentaire zie je bijvoorbeeld hoe acteur Forrest – “Hawk” – Goodlucks stam niet al te lang geleden van hun land verjaagd is omdat er een dam werd aangelegd en hun land dus gewoon overstroomde. Mocht je meer interesse in de strijd van de native Americans hebben – “indiaan” klinkt misschien nog altijd wat lomp/politiek incorrect, maar wordt door native Americans zelf ook gebruikt (mogelijk omdat “native” historisch gezien ook niet klopt?) – dan is de Facebookpagina van Idle No More mogelijk iets voor je.
Maar ik moet het hier natuurlijk vooral over DiCaprio hebben, want dat hij voor deze rol eindelijk z’n eerste Oscar gaat winnen, dat staat wel aardig buiten kijf. Dat dat grotendeels zal komen door de heftigheid van de productie (Iñárritu filmde ook chronologisch, dus de omstandigheden voor de cast & crew werden ook steeds heftiger en uitputtender), daar wordt door sommigen alweer lacherig over gedaan, maar toen ik hem een rauwe vis zag verorberen, of in het hart van een gedode bizon zag bijten, toen draaide m’n maag wel wat om. Zeker omdat ik dus wist dat hij dit allemaal écht gedaan heeft. Daarnaast zat er op een gegeven moment ook een subtiele verandering in z’n blik die niet direct opviel, maar als je ‘m ziet, dan besef je waarschijnlijk ook ineens dat dát het moment is dat hij de titulaire (spirituele) wederopstanding heeft doorstaan, waarmee hij zijn enorme acteertalent stevig bevestigt. En naast DiCaprio zit het met de rest van de acteurs ook wel goed, zoals eigenlijk in alle films van Iñárritu. Hardy is terecht ook genomineerd voor een Oscar (voor Beste Mannelijke Bijrol), want zijn lompe opportunisme bevat wat meer lagen dan je mogelijk initieel ziet. Hij is ook geen standaard bad guy, zeker ook omdat hij in een paar scènes toont dat hij zichzelf ook flink veel wijs moet maken om te kunnen leven met z’n acties. Dat dat niet alleen herkenbaar, maar ook geloofwaardig over kwam, dat is voor een flink deel wel Hardy’s eigen verdienste. Daarnaast is Gleeson met een erg indrukwekkend jaar bezig, want na Frank, Ex Machina en Star Wars: The Force Awakens zit ie nu dus ook in dit meesterwerk. En Will Poulter herken je mogelijk uit We’re the Millers of The Maze Runner.
Crew
Volgens mij heb ik Iñárritu’s naam al veelvuldig in zeer positieve zin genoemd, dus laat ik me hier beperken tot de overige crew departments die op 28 februari waarschijnlijk in de gouden prijzen gaan vallen. Zo kan de Oscar voor Best Cinematography Emmanuel Lubezki never nooit niet ontgaan, want dat hij zulke prachtige shots weet te creëren, en dan ook nog zonder het gebruik van enig kunstlicht (!), dat maakt deze film al meer dan de moeite waard voor natuurliefhebbers. Af en toe heb je gewoon het gevoel naar een reportage te kijken die gemaakt is om de schoonheid van de Amerikaanse wildernis te tonen, zelfs in de winter. Lubezki won de Oscar overigens de afgelopen twee jaar al, voor respectievelijk Gravity en Birdman. Eerder werkte hij ook al aan Mallicks meesterwerk The Tree of Life, en deze nominatie voor The Revenant betekent z’n achtste (in twintig jaar!).
Verder mag deze film van mij ook de Oscar voor Best Visual Effects wel winnen, alleen al voor die beeraanval, want die beer is dus 100% digitaal ingevuld (nadat acteurs met flinke motion capture-pakken met DiCaprio mochten smijten). En voor alle wonden en scalperingen verwacht ik ook wel een Oscar voor Best Achievement in Makeup. Een categorie waarin de film niet is genomineerd, is die van Best Musical Score, maar mogelijk komt dat doordat ik me ook wat ergerde aan een zeer irritante piep. Nu begrijp ik dat die irritatie mogelijk bedoeld was om de heftigheid van de climax mede te versterken, maar dat hadden Ryuichi Sakamoto en Carsten Nicolai van mij wel achterwege mogen laten. Haha, kijk mij nou één minuscuul puntje van kritiek op deze prachtige film hebben…
Final credits
Misschien wel de beste manier om m’n waardering voor deze film te duiden: ik moest na een uur eigenlijk al best nodig naar het toilet. Maar ondanks, of juist doordat dit de tweede keer was dat ik deze film zag kon ik het toch niet van mezelf verkrijgen om een paar minuten te missen door een wc-bezoek. Hoe rustig de film af en toe ook oogt wilde ik niks missen. Die rust is overigens ook de reden dat ik “actie” niet als genre heb aangevinkt. Niet dat er geen mega-heftige en erg actievolle scènes in de film zitten, maar denken dat dit een actiefilm is, dat zou een behoorlijk verkeerde aanname zijn.
Denken dat dit één van de best gemaakte en meest epische films van het jaar is daarentegen…