It Follows (2014)
Wat precies de metafoor is die David Robert Mitchell in It Follows hanteert is me nog niet 100% duidelijk, maar dat hij één van de meest creepy horrorfilms van de laatste jaren heeft gemaakt, dat voel ik nu nóg, een paar weken tot een maand nadat ik ‘m zag. Vanaf de allereerste scène voel je al een bepaalde naargeestigheid die de hele film blijft hangen en eigenlijk ook ongrijpbaar blijft, waardoor ik ook wel begrijp waarom deze bij critici meer waardering oproept dan bij liefhebbers van Hollywood-horror.
Maar alleen door die eerste scène is deze film al de moeite waard, want ik krijg nu nog altijd rillingen op m’n rug…
Het verhaal
De film opent dus met een ogenschijnlijk typisch Amerikaans middle class-wijk net buiten Detroit, Michigan (waar Mitchel zelf ook opgroeide), waar we in een zeer wijd shot zo’n straat zien die je in tal van Amerikaanse films ziet. Er is iemand wat in de tuin aan het werk, ergens parkeert iemand z’n auto, maar dan ineens rent er een meisje in ogenschijnlijke doodsangst haar huis uit. Ze roept nog naar haar vader dat alles okay is, maar is ze nou keihard aan het trippen op iets van psychedelica, of is er iets anders aan de hand? Wij als kijkers zien in elk geval niet waarvoor ze aan het vluchten lijkt, maar dat het voor haar wel degelijk ’tastbaar’ is weten wij als kijker ook, als we haar de volgende ochtend weer zien.
Niet veel later zit Jay (Maika – The Bling Ring, The 5th Wave – Monroe) met haar vriendje Hugh (Jake Weary) in de bioscoop, maar als hij iemand ziet, wil hij redelijk in paniek weg. Tijdens de volgende date hebben ze voor het eerst seks, maar dan blijkt Hugh dat wel om ietwat andere redenen gedaan te hebben dan pure lust. Er blijkt namelijk één of ander ‘wezen’ hem te volgen, die alleen hij kan zien, en waar je alleen vanaf komt door seks te hebben met iemand anders. Probleem is echter, dat als “it” die persoon dan gedood heeft, dat het dan weer achter jou aan komt. Jay roept de hulp van haar zus Kelly (Lili Sepe) en vrienden Yara (Olivia Luccardi) en Paul (Geil – It’s Kind of a Funny Story – Gilchrist) in, terwijl de stoere buurjongen Greg (Daniel Zovatto) ook wel interesse heeft om zo’n lekker meiske te helpen. Dat Paul stiekem ook verliefd op Jay is, dat maakt haar opties om ‘het’ door te geven best groot, maar is het niet veel verstandiger om trachten te achterhalen hoe ze ooit van deze schijnbare vloek afkomen..?
Intrigerend
De voor de hand liggende gedachte is dat ‘het’ staat voor een SOA of zo, maar dat is veel te direct en simpel gedacht, want die houdt ook rationeel geen stand. Maar dat ‘het’ wel wat meer is dan slechts een leuk trucje om een vet angstaanjagende sfeer neer te zetten, dat is vrij snel duidelijk. De setting van de film, de overduidelijke verwijzing naar de 8 mile road die ooit door Eminem bezongen werd, het feit dat de film af en toe een beetje als een 80-ies Carpenter-film aanvoelt, de continu veranderende verschijningsvorm van degene die jou achtervolgt: ik bleef tot het eind toe met een heerlijk onbestemd gevoel op het puntje van m’n stoel zitten. Mede ook door het gebruik van flink wat widescreen shots, waardoor je als kijker continu al mee aan het zoeken bent naar degene waardoor de ongelukkige gevolgd wordt, die af en toe niet getoond wordt, zoals in de openingsscène, maar die je soms ook al eerder dan onze hoofdpersoon ontdekt. Want soms is het iemand die onze hoofdpersoon heel goed kent, soms is het iemand die bijna niet opvalt in de menigte, en soms is het zo opvallend zichtbaar, dat het fucking scary is dat de achtervolgde de enige is die het ziet. Dat ‘het’ dus zeker een psychologisch element bevat, dat moge duidelijk zijn…
Cast & crew
Ik herkende Monroe overigens niet uit The Bling Ring, en dat zorgde er mede ook voor dat ik niet wist of en hoe snel ze mogelijk het loodje zou leggen. Gilchrist speelde al behoorlijk voortreffelijk de hoofdrol in It’s Kind of a Funny Story, en het feit dat ik me wel wat kon verplaatsen in iemand die mogelijk te lang vriendschap met verliefdheid verwart (of andersom), dat gaf zijn karakter precies de gunfactor die een deel van de spanning in het verhaal verklaart. Maar qua casting is het dus wel slim gedaan, om niet al te bekende acteurs te kiezen, want daardoor voel je duidelijker dat niemand veilig is in de film. Maar misschien is dat overigens een fijne bijkomstigheid bij het low budget-karakter van de film, want mogelijk was er ook wel niet genoeg geld om bekendere acteurs te vragen.
Regisseur/scenarist Mitchell maakte in 2010 The Myth of the American Sleepover, en dat scheen ook een behoorlijke favoriet onder recensenten te zijn. Als hij daarin de strubbelingen van het volwassen worden op net zo’n intrigerende wijze heeft gevangen als hij dat hier gedaan lijkt te hebben, dan ga ik die ook nog kijken. En ook deze ga ik zeker nogmaals kijken, want ik voel een te grote drang om wél exact te ‘begrijpen’ wat hij precies wil zeggen met deze film. Daarnaast voelt de film op oppervlakkig niveau aan als een mix tussen All The Boys Love Mandy Lane (uit 2006, met Amber Heard) en Joy Ride (uit 2010, met Paul Walker), waarin die laatste opviel doordat de karakters wél de intelligentie hadden om bijvoorbeeld de politie erbij te halen, maar dat ze dat nóg niet hielp om van hun probleem af te komen.
Final credits
Want bij sommige horrorfilms/thrillers kan het me soms geen bal interesseren als karakters gedood worden, grotendeels vanwege hun enorme domheid. Iets wat mogelijk een wat sinistere kant van mij blootlegt, besef ik me nu, maar wat ik daarmee wil zeggen: het meeleven met de karakters in It Follows wordt hier niet door gehinderd. Koppel dat aan die geweldig creepy sfeer die je direct in de eerste scène gaat voelen en het feit dat je hier best lang en leuk over na kunt praten met mede-kijkers, en je hebt in mijn ogen al een film die behoorlijk boven het maaiveld uit steekt.
Maar verwacht geen standaard tienerhorror, want dan verwacht ik dat je naderhand mogelijk gaat zoeken naar redenen waarom de film niet werkte voor jou…