The Accountant (2016)
“Vette en goedgemaakte actiethriller over iemand met autisme..,” was m’n eerste reactie toen de aftiteling van The Accountant begon. En als je ‘m dan laat bezinken, dan voelt ie steeds meer aan als een soort origin-story voor een superheldenfilm, maar dan zonder superheld. Titels die door m’n hoofd schoten sindsdien zijn Unbreakable, X-Men en Good Will Hunting, maar dan gemixt met de af en toe harde actie uit de Bourne-filmreeks…
Al met al dus een vrij opvallende (maar bij vlagen ook zeer rustige) film van de maker van Warrior en de schrijver van The Judge, die de sterkste punten van beide films combineert.
Het verhaal
De film opent met een stel ouders dat hun kind mogelijk onder wil brengen in een speciale school voor kinderen met autisme. Het is waarschijnlijk ergens in de jaren 80, en die aandoening (excuzes le mot) wordt nog veel minder erkend dan nu. Dat is ook de reden dat de vader (Robert C. Treveiler), een militair psycholoog, daar eigenlijk niks van moet hebben. Hij besluit z’n zoon met tough love op te voeden, maar de flashbacks daarover vormen slechts één van de vier (of vijf?) tijdlijnen die vrij ingenieus (en voor sommigen mogelijk wat verwarrend) door elkaar heen zijn geknipt.
De hoofdlijn gaat namelijk over accountant Christian Wolff (Affleck), het volwassen jochie uit de alinea hierboven die z’n Asperger-syndroom als soort Rainman inzet om de beste accountant ter wereld te zijn. Hij werkt echter voornamelijk voor grote criminele organisaties, mede omdat er onder criminelen iets van ‘eer’ heerst, waardoor die wereld voor hem mogelijk wat transparanter en/of eerlijker is dan de reguliere wereld? Maar omdat een speciale afdeling van het ministerie van Financiën, onder leiding van J.K. Simmons overigens, hem in het vizier begint te krijgen, besluit hij maar eens een ‘normale’ opdracht aan te nemen bij Living Robotics. Bij dit bedrijf, onder leiding van John Lithgow, wordt nogal wat geld vermist. Maar is het wel de bedoeling dat hij de ware toedracht daarvan achterhaald, geholpen door huisboekhouder Dana (Anna Kendrick)?
Origin-story
Ja, de manier waarop op licht mysterieuze wijze hoopvol met autisme omgegaan wordt deed me kort even aan X-Men en Heroes denken. Zonder met superheldenkrachten te schermen weet regisseur Gavin O’Connor dit volgens mij met respect te doen, mogelijk wel omdat hij goed bevriend is met ouders van een kind met autisme (las ik ergens). Op de aftiteling zag ik volgens mij ook minstens vijf autismedeskundigen staan. Daarbij hebben de makers voor een wat klassieke, bijna 70’ies-achtige stijl gekozen, zowel in de rust qua shots (op 35mm) en de fijne editing. Misschien wel wat passend bij het Syndroom van Asperger, waar Christian overduidelijk aan lijdt. Dat ‘helpt’ overigens deels ook wel om met onze protagonist mee te leven, want eigenlijk is hij natuurlijk een crimineel. Maar juist door die wat militair-geïnspireerde opvoeding heeft hij een zeer zelfkastijdende manier van leven gevonden, plus dat hij – met z’n drang naar een wat meer transparante structuur – heeft gemerkt dat die criminele wereld hem beter past. Want voor de ruime beloningen lijkt hij het niet te doen…
Cast & crew
Het lukte me niet gedurende de hele film om de filmster Affleck los te zien van z’n rol als Christian, terwijl die af en toe nogal emotieloze deadpan-blik van hem hier wel geweldig past. Al met al scoort ie zeker wel een voldoende hoor, maar ik had hem niet direct in zo’n rol verwacht. Overigens wel leuk hoe hij nu twee van de defining rollen van z’n maatje Matt Damon combineert, want Christian = Jason Bourne + Will Hunting, maar dan met weinig sociale vaardigheden. Daarin ontstaat overigens wél de juiste chemie met Anna Kendrick, waarvoor ik vooraf een beetje vreesde. Daarnaast komt Jeffrey – Transparent, Slipstream – Tambor voorbij in een tijdlijn die uiteindelijk alles aan elkaar knoopt, terwijl de altijd goede J.K. Simmons goed tegenspel wordt geboden door Cynthia Addai-Robinson, die ik herkende als Amanda Waller uit de TV-serie Arrow. Om de vergelijking met superheldenfilms nog wat door te trekken, dan – SPOILER ALERT – is zijn karakter wel lichtjes vergelijkbaar met commissaris Gordon uit de Batman-films – EINDE SPOILER ALERT.
Final credits
Ja, een fijne verrassing. Ik wist vooraf bewust weinig van het verhaal, maar nu achteraf voel ik een beetje dat er eigenlijk nog wel meer achter het verhaal lijkt te zitten. En dat ondersteunt die superhelden-franchise-link wel wat. Iets wat door sommige minder positieve mede-recensenten overigens wordt aangehaald als teken dat de film een soort puzzel is die nog lang niet af is, doordat er teveel is weggeknipt. Ik vond die imperfectie juist wel redelijk ‘fris’ en lichtjes gedurfd…