Blue Jay (2016)
Geschoten in slechts zeven (!) dagen en met drie acteurs vertelt Blue Jay een prachtig klein maar ook ‘groots’ verhaal over liefde, opgroeien en loslaten, en alles wat ‘wij’ onszelf daarover wijsmaken. Ja, schrijver Mark – Cyrus, Jeff, Who Lives at Home – Duplass levert wederom een parel van een scenario af, wat door cameraman-turned-regisseur Alex Lehmann in een geweldig speelfilmdebuut is omgezet, perfect uitgevoerd door actrice Sarah – Studio 60 on the Sunset Strip, Mud, American Horror Story – Paulson en acteur Mark – Greenberg, Safety Not Guaranteed – Duplass zelf.
Wederom een geweldige film van de producerende Duplass-broers, die inmiddels toch wel tot koningen van de American indie genoemd mogen worden. Denk dat de enige reden dat deze film niet minstens vijf Oscarnominaties heeft gekregen (Beste Film, Beste Actrice, Beste Acteur, Beste Scenario én Beste Regie) komt doordat het een Netflix-TV-film is…
Het verhaal
Jim (Duplass) is terug in het kleine stadje in Californië waar hij opgroeide, omdat z’n moeder is overleden en het huis uitgeruimd moet worden. In de lokale supermarkt staat hij echter ineens oog in oog met Amanda (Paulson), z’n ‘high-school sweetheart‘ die toevallig in de stad is omdat haar zus zwanger is. Na een wat ongemakkelijk begin besluiten ze even koffie te drinken om bij te kletsen, en dan heb je allang door dat er gevoelens niet verdwenen en/of verwerkt zijn. Wat volgt is een trip down memory lane, zowel letterlijk als figuurlijk, totdat de zon weer opkomt.
Kleinste rijkdom
Ja, zó klein is het verhaal qua plot. Dat het verhaal en de film dan toch zo ‘groots’ aanvoelen komt door de geweldige dialogen, de prachtig subtiele regie, maar zeker ook door de enorme herkenbaarheid van het mijmerend terugdenken aan die eerste en mogelijk grootste liefde uit je leven. Iets waar Eckart Tolle met z’n pijnlichaam erg interessante dingen over zegt (o.a. hoe het ego oude pijnen gebruikt om zichzelf te versterken), maar waar Duplass en/of Lehmann zich zeker ook bewust van lijken te zijn. Ik heb zelden een film gezien waarin ik zoveel gevoelens inzake relaties naast en door elkaar heen voelde, waarbij de keuzes die de karakters in het verhaal maken ook perfect logisch zijn, en echt vanuit de karakters komen. In mindere films gebeuren zaken vaak omdat het verhaal/plot dat ‘nodig’ heeft om verder te gaan, maar hier voelt het aan alsof er bewust geen ‘richting’ is gekozen, om ons het gevoel te geven dat we bijna naar een registratie van een ‘reünie-gesprek’ zitten te kijken. Maar dan wel een gesprek tussen twee gekwetste personen, die door elkaars aanwezigheid een kracht voelen waar ze mogelijk dachten dat ze overheen waren gegroeid (of hadden moeten groeien). En in het ophalen van hun herinneringen speelt muziek op een gegeven moment ook een belangrijke rol, en dat was het moment dat ik erg blij werd dat ik ongeveer dezelfde leeftijd heb als de karakters, omdat hun tienermuziek ook de mijne was. Dus die energieke muzikale montage had mij ook bijna op m’n bank springend…
Cast & crew
Tja, over de acteurs heb ik hierboven eigenlijk al alles gezegd. Ik vond Sarah Paulson geweldig (herkenbaar) in Studio 60 on the Sunset Strip, die ‘backstage SNL‘-serie die topschrijver Aaron Sorkin schreef tussen The West Wing en Charlie Wilson’s War, The Social Network, Moneyball en The Newsroom. Hier pendelt ze perfect tussen een volwassen vrouw die gewoon zonder te zeiken haar leven leeft én die romantische en gekke meid waar Mark Duplass’ karakter hoteldebotel op werd. En dat met een geweldige ‘hoopvolle’ energie. Duplass heeft een paar rare ’tics’ in de film, die af en toe wat afleidden, maar uiteindelijk vooral een functionele opmaat naar een weggedrukte emotie bleken. Als acteur is hij in deze rol verder perfect, en voordat je denkt dat dat lekker makkelijk is, als je zelf het verhaal ook geschreven hebt, verwijs ik je graag naar hoe dat ook totaal mis kan gaan, zoals in bijvoorbeeld Live by Night, waarin Affleck als acteur totaal verkeerd gecast is in een rol die hij als scenarist zelf schreef.
Lehmann maakt hier dus zijn speelfilmdebuut als regisseur, waar hij eerder als cameraman al werkte aan diverse TV-programma’s en films als Project X én de geweldige documentaire Air Guitar Nation (naast ook erg veel slechte horrorfilms hoor). Afgelopen jaar is hij echter ineens aan het regisseren geslagen, want naast dit pareltje maakte hij ook een documentaire getiteld Asperger’s Are Us, over een groepje nogal zelfbewuste autisten. Ik weet overigens niet wat hij uit deze zeer diverse ervaringen meegenomen heeft naar de set van Blue Jay, maar het werkt in elk geval perfect. Goed ondersteund door de sporadische muziek, want er staan slechts vier nummers op de aftiteling, waarbij het prachtige Jim Cain, van Bill Callahan, ook nog enkel te horen is tijdens de aftiteling…
Final credits
Ja, dit wordt één van m’n top 10- of misschien wel top 5-films van het jaar. Ik schrijf vaker over hoe de beste films vaak een zeer ‘klein’ verhaal vertellen, en daar is dit hét schoolvoorbeeld van. Hoe fucking relatable deze film is, zeker op het ‘omgaan-met-gevoelens’-vlak (ook inzake de aantrekkelijkheid van in ‘grote pijn’ willen blijven hangen), dat was voor mij best ongekend. De Duplass-broers tonen wederom aan de interessantste Amerikaanse producenten te zijn, en Paulson toont wederom haar grote klasse, hoe girl-next-door-herkenbaar ze ook is. Het feit dat ze in het echte leven voornamelijk/vooral/enkel (?) op vrouwen valt kwam tijdens de film gelukkig slechts een paar keer in me op, maar die daaraan gekoppelde onbereikbaarheid maakt haar mogelijk nóg wel aantrekkelijker. En dat bedoel ik dan ook nog voor zeker 90% qua innerlijk, hoe prachtig haar uitstraling ook is…
Topfilm!