Manchester by the Sea (2016)
Eerlijk gezegd denk ik niet dat ik de laatste jaren (misschien wel decennia) iets heftigers voelde bij een film dan wat ik voelde tijdens de politiebureau-scène in Manchester by the Sea. Mogelijk dat sommigen het amper opvalt wat er in die scène écht gebeurt, maar het toont wel hoe enorm ‘diep’ ik meeging met wat de meer dan terechte Oscarwinnaar Casey Affleck neerzet in deze film. Overigens ook ontzettend geholpen door een prachtig (en tevens Oscarwinnend) scenario met zeer fijne verhaalstructuur (beetje qua compliment vergelijkbaar met wat ik bij Jackie typte), erg goed tegenspel van Lucas Hedges en Michelle Williams en de zelfverzekerde regie van de inmiddels vier keer voor een Oscar genomineerde Kenneth Lonergan.
Het verhaal
Doordat de verschillende verhaallijnen prachtig door elkaar heen gestructureerd zijn blijf je lang in het ongewisse waarom Lee Chandler (Affleck) zo terneergeslagen door het leven gaat als klusjesman in Quincy. In flashbacks zien we leuke vistrips met z’n broer Joe (Kyle – Super 8, The Wolf of Wall Street – Chandler) en neefje Patrick, maar ook over z’n huwelijk met Randi (Michelle Williams) en hun drie kinderen. Dat gebeurt echter allemaal pas nadat Lee is gebeld omdat z’n broer Joe een hartstilstand heeft gehad en in het ziekenhuis ligt. Aangekomen in z’n titulaire geboorteplaats blijkt hij al overleden, waarna Lee voor de grote verrassing komt te staan dat z’n broer hem als voogd van de inmiddels 16-jarige Patrick (Lucas Hedges) in z’n testament heeft opgenomen, mede omdat Patricks onstabiele moeder Elise (Gretchen Mol) al jaren uit de picture is. Langzaam maar zeker komen we erachter waarom Lee zo terughoudend is om Patricks wens, om weer in Manchester te komen wonen, in te willigen.
Klappen
Tijdens de prachtige disclosure van de informatie over Lee’s verleden merk je dat hij een flink aantal klappen te verwerken heeft gekregen, en die voelde ik echt ontzettend heftig mee. Tijdens een scène met z’n ex Randi hoorde ik mezelf echt hardop voor de derde keer “Pffffffffff!” zuchten, hoe jammer ik het ook vond dat ik bij Williams’ acteren in die scène wat aan Renee Zellweger moest denken. Daarnaast wordt de heftigste gebeurtenis uit hun leven op zo’n manier gebracht dat ik zelfs even aan iets ‘cools’ dacht (Patricks trainer (Tate Donovan) zegt bij het zien van Lee tegen iemand “Is that (the) Lee Chandler?“, waarbij ik even dacht dat hij het stadje had verlaten omdat hij mogelijk een topsporter was geweest of zo). Een sterk staaltje regie, wat later in eerdergenoemde politiebureau-scène nog een keer of tien overtroffen werd, toen Lee erachter kwam dat hij niet ‘regulier’ gestraft zou gaan worden voor iets waarvoor hij zichzelf nog geen promille zou kunnen vergeven. En nu ik het typ voel ik weer licht wat koude rillingen over m’n rug lopen…
Cast & crew
Dat Affleck de Oscar afgelopen week won is meer dan terecht. Okay, Denzel speelt ook aardig de pannen van het dak in Fences, en Ryan Gosling toonde in La La Land ook iets wat ik al langer van hem wist, maar de subtiliteit waarmee Affleck hier z’n pijn – en z’n onvermogen om die te uiten – neerzet, die is misschien wel perfect. Het ‘gevaar’ van zo’n subtiele rol schuilt erin dat het sommigen helemaal niet opvalt, maar is het niet het grootste compliment voor een acteur dat je tijdens het kijken totaal vergeet dat je naar acteurs zit te kijken? Zoals ik al zei had ik wat ‘Zellweger-problemen’ met Michelle Williams, maar dat heeft dus meer met mijn afkeer tegen miss Z. te maken, dan met de prestatie van Williams. Lucas – Moonrise Kingdom, The Grand Budapest Hotel – Hedges was mij nog behoorlijk onbekend, maar hij speelt z’n puberrol erg goed; een mooie combinatie van pijn, hoop, onverschilligheid en wannabe zelfverzekerdheid. Verder verbaasde ik me zojuist toen ik Kyle Chandlers filmografie bekeek, want waar ik hem enkel van wat TV-rollen meende te kennen, speelde hij dus – naast bovengenoemde films – ook al in Argo (van Casey’s broer Ben), The Spectacular Now, Zero Dark Thirty, The Kingdom, King Kong en Mulholland Falls.
Op technisch vlak vallen sommige zaken mij niet altijd op. Zo wees een bevriende filmmaker me op iets waar Manchester by the Sea niet in excelleert, en dat is in de editing en het camerawerk. Nu valt de montage mij wel vaker niet echt op, en ik hoorde dat ik daar blij om mocht zijn, want die vriend van me werd hierdoor dus een paar keer nogal hard uit het verhaal getrokken. Goed camerawerk valt mij ook eerder op dan ‘slecht’ camerawerk, maar het eventuele mindere werk zat mij hier gelukkig niet in de weg. Maar waar de film op ‘makersvlak’ dus wel in excelleert is in de subtiliteit van de vertelling. Dit komt voor een even groot deel door het scenario als door de regie, en beide komen uit het creatieve brein van Kenneth Lonergan. Dat hij kan schrijven blijkt wel uit het feit dat hij al twee keer eerder voor een schrijfOscar genomineerd is, namelijk voor Scorsese’s Gangs of New York en You Can Count on Me (die hij ook regisseerde). Manchester by the Sea is overigens pas de derde film die hij regisseerde, want tussen You Can Count on Me en dit pareltje maakte hij het mij totaal onbekende Margaret, die in Nederland volgens mij ook nooit is uitgebracht.
Final credits
Yes, één van de betere films van het jaar, door een zeer goede Lonergan en misschien wel perfecte Affleck. Voor zulke films moet je echter wel gaan zitten en de tijd nemen. Met verkeerde/vette verwachtingen zul je waarschijnlijk minder genieten, maar als je alle subtiliteiten ziet in Afflecks rol, en zijn door pijn overmande en verbitterde en daardoor enorm ‘menselijk’ karakter meevoelt, dan verwacht ik dat deze film bij jou net zo stevig blijft hangen als dat ie bij mij doet.
Want bij mij veroorzaakte hij zojuist – 2,5 week na het zien – dus wederom koude rillingen…