It Comes at Night (2017)
Veel meer een post-apocalyptisch familiedrama dan een standaard horrorfilm straalt It Comes at Night een creepy sfeer uit van heb ik jou daar! Ik had de trailer vooraf niet gezien, dus wist eigenlijk níks voorafgaand aan het zien van deze film, en mogelijk dat de sfeer daardoor een week later nog zo ‘vers’ in m’n geheugen zit. Met erg goed acteerwerk van Joel Edgerton, Kelvin Harrison Jr. en zeker ook Riley – Mad Max: Fury Road – Keough, claustrofobisch én positief ‘schurend’ camerawerk en een goed versterkende soundtrack wederom een ‘horrorfilm’ die nogal boven het maaiveld uit steekt. Zoals vorig jaar The Witch en eerder dit jaar Get Out, alhoewel It Comes at Night nog wat meer ‘verantwoordelijkheid’ bij jou als kijker neerlegt, dan dat laatstgenoemde dat deed…
Het verhaal
Dat er iets mis is in de filmwereld waarin It Comes at Night gezet wordt, dat is direct vanaf de eerste scène al duidelijk. Wat er precies mis is, daarover blijf je als kijker mogelijk nog wel meer in het duister tasten dan de hoofdkarakters in dit desperate verhaal. Wat we wel weten is dat Paul (Edgerton) zojuist z’n schoonvader heeft ‘begraven’, in aanwezigheid van z’n zoon Travis (Harrison Jr.) en vrouw Sarah (Carmen – Selma, Alien: Covenant – Ejogo). Schoonpa Bud was slachtoffer geworden van één of ander virus, dat waarschijnlijk een groot deel van de wereld (of de VS) heeft uitgeroeid. Pauls gezin leeft dan ook volgens strenge regels in een nogal paranoïde wereld, waarin ze eigenlijk geen andere mensen meer tegenkomen dan af en toe een verdwaalde ‘besmetteling’.
Voordat je helemaal aan The Walking Dead gaat denken: zombies komen er eigenlijk niet voor in deze film. Qua sfeer mag je echter wel aan die geweldige TV-serie denken, maar ik moest ook wel even aan The Road denken. Dat ik nu achteraf The Road als de meer hoopvolle film zie zegt mogelijk al genoeg. Al lijkt er ook iets van hoop te gloren als Will (Christopher – Martha Marcy May Marlene, A Most Violent Year – Abbott) bij onze hoofdrolspelers inbreekt, op zoek naar voedsel en water. Na een nogal stevige ondervraging besluiten Paul en Sarah dat Will z’n gezin mag ophalen, omdat ze samen mogelijk meer kans maken om te overleven. Al snel blijkt echter dat wantrouwen en potentiële achtervolgingswaan geduchte tegenstanders zijn, en zonder dat nou precies duidelijk wordt waarom, leidt dat toch tot de onvermijdelijke climax…
Breughels aankondiging
Het duidelijk in beeld genomen Breughel-schilderij Triomf van de Dood in één van de eerste scènes is natuurlijk een voorbode van jewelste. Toch bemerkte ik dat ik tijdens de film al behoorlijk naar een metafoor aan het zoeken was, die ik overigens niet echt bevredigend genoeg vond (staat “It” ‘slechts’ voor onze overlevingsdrang, of is het een maatschappijkritische metafoor voor bijvoorbeeld ‘mannelijke energie’, die bij onbekende situaties sneller denkt in termen als gevaar en vechten, …??). Nu is dat geen probleem, omdat ik het allang vet vind dat een als simpele horror ‘gemarketeerde’ film mij tot die gedachten aanzet, maar ik denk dat het ‘probleem’ voor velen wel is dat dit dus absoluut geen simpele horror à la The Conjuring of Annabelle is (het feit dat er een viertal wél simpele horrortrailers voor deze film getoond werd, dat toont dat de distributeur zelf een ‘juiste’/oprechte doelgroepbenadering ook niet 100% serieus neemt?), maar meer een psychologisch familiedrama gezet in een wereld waarin dingen al snel tot horror verworden. Juist doordat ook ‘goede’ mensen hun beschaving vanuit zeer nobele motieven lijken te verliezen, of lijken die motieven juist ‘nobel’ omdat we ze beschaafd vinden..?
Crew & cast
De door regisseur/scenarist Trey Edward Shults gekozen vertelstructuur is ook wat onconventioneel. Zo zijn vooral de dromen van zoon Travis in het begin nogal verwarrend in het verhaal verwerkt. Maar juist die verwarring werkte goed, omdat het bijdraagt aan het algehele gevoel van onzekerheid die in het huis hangt. Koppel dat aan het af en toe claustrofobische close-ups en bij vlagen ietwat irritant gekadreerde camerawerk (waardoor jij als kijker minder ziet dan je mogelijk zou willen, wat ook een aardig rotgevoel oproept) en de stevig ondersteunende musical score, en je weet dat Shults een zelfverzekerd filmmaker is die z’n vingers aardig in de pap heeft weten te houden. Gezien de vrij lovende kritieken voor z’n vorige film (Krisha, die ik ook nog moet zien) zou hij wel eens een fijne toekomst voor de boeg kunnen hebben.
Het valt mogelijk niet direct op, maar Joel Edgerton laat nu ook in Hollywood steeds meer zien wat voor klasbak hij is. Zijn motieven in de film zijn ontzettend invoelbaar (hoe extreem ook), maar daardoor moet hij dus ook soms in één shot verschillende conflicterende emoties tonen, en dat gaat hem heel subtiel en erg goed af. Daarin krijgt hij goed mee-/tegenspel van Harrison Jr., die ik overigens nog totaal niet kende. Bij Christopher Abbott moest ik wel een paar keer aan Kid – Jon Snow – Harrington denken, maar ook in zijn ordeal is het aardig meegaan, juist ook vanwege z’n spel. En Keough is na haar oppervlakkiger rol in Mad Max gelukkig ook meer ‘serieuze’ rollen aan het kiezen, want na haar rol in het prachtige American Honey toont ze hier ook weer een goede combinatie van rauwheid en zelfbewuste verleiding…
Final credits
Ja, vooral qua wanhopige, creepy en onzekere sfeer één van de opvallendere films van het jaar, en voor mij behoorlijk onverwacht. Get Out heeft een wat duidelijkere (en makkelijker meevoelbare) essentie en zal daardoor meer mensen aanspreken, verwacht ik, maar sla deze niet over. Zeker niet als je houdt van sterk acteerwerk in situaties waarin je je helemaal niet wílt voorstellen terecht te komen. Gelukkig is daar film voor uitgevonden: laat je even onderdompelen in een wereld waarin stress om te overleven allesoverheersend is, om daarna te voelen dat we het hier allemaal best wel goed hebben, toch?
Of is dat laagje beschaving echt zo dun..?