My name is nobody (2017)
Verwar deze Nederlandse documentaire niet met die Terrence Hill-‘klassieker’ uit 1973, al lijkt die film wel één van de twee redenen waarom deze documentaire dezelfde titel heeft. De andere reden voor deze titel voelde voor mij ietwat te gekunsteld aan helaas, waardoor deze docu vooral een ode aan Rome is geworden, en dan specifieker aan één wijk in die grote stad. Plus dat het redelijk interessant is om te zien waar de Italiaanse meesters Sergio Leone en Ennio Morricone vandaan komen en op school zaten. Maar als je de wat geforceerd aanvoelende ‘boodschap’ inzake roem even weglaat (ik vond die ook niet zo heel sterk), dan valt je vooral op hoe goed het TV-programma Spoorloos wordt gemaakt…
Het verhaal
Aan de wand van een restaurant in de wijk Trastevere prijkt een foto waar heel Rome trots op is: een klassenfoto uit 1937 met daarop de jochies Leone en Morricone. Ze staan echter niet naast elkaar, want tussen hen in staat een jochie waarbij een naam gekrabbeld is, maar wie was die jongen? Dat is de vraag waarop documentairemaker Denise Janzee, dochter van actrice Willeke van Ammelrooy, het antwoord tracht te vinden.
Langzaam kom je er als kijker echter achter dat een kijkje in de wijk, kerk en school van Leone/Morricone een stuk interessanter is dan de persoon die ze zoeken. Dat hadden de makers waarschijnlijk ook door, waardoor de documentaire steeds meer lijkt te willen zeggen over beroemd (willen) zijn en de trots van de oudjes in die wijk. Want of het een wat opvallende interviewtechniek is of niet, het viel mij op dat de ondervraagde mensen direct oplichtten toen ze over de beroemdste personen uit hun wijk konden praten, maar dat eigenlijk niemand oog had voor dat jochie waarover het verhaal eigenlijk zou moeten gaan. Een oud vrouwtje houdt niet op over die keer dat Woody Allen in de buurt was (om To Rome with Love te draaien), terwijl een ander meldt dat ook Bertolucci wel ooit langs is geweest hoor. Ik kreeg ineens een wat ‘patserig’ gevoel bij al die verhalen, maar eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat mijn eigen ego wel vaker ‘aanslaat’ bij mensen die erg trots of zelfingenomen zijn.
Interessante maar ‘gemaakte’ boodschap
Ik vond het echter raar, omdat ik merkte dat ik al behoorlijk kritisch aan het kijken was. Zo bevat de documentaire zeker vijftien tot twintig minuten aan ‘loze’ shots, waarvan ik het beoogde doel wel begrijp, maar dat werkte (bij mij althans zeker) niet. Daarnaast had de cameraman in het begin wel wat vaker een statief mogen gebruiken. Aan het eind van de documentaire wordt alles redelijk mooi ‘rond’ gemaakt doordat de voice-over een interessante vraag stelt: zetten we ons allemaal af tegen het succes van onze ‘buurman’..? Om bij die vraag te komen, moest ik echter wel aardig ‘worstelen’ door die lange en onnodig lijkende shots. Ik denk dat de docu een stuk beter was geweest als er in het begin reeds naar die vraag gehint werd, zodat je direct voelt het dat helemaal niet om dat onbekende jochie gaat. Ik moest best vaak aan de documentaire Melanie denken (die ik moest beoordelen voor een lokaal filmfestival), die ook uit gaat van een best interessante vraag. Daarin tracht de maakster te achterhalen wie een model uit een reclamefolder uit de jaren 70/80 is, maar haar halsstarrig vasthouden aan haar eigen fantasie zit daarin vrij snel compleet in de weg. Ook hier had ik het gevoel dat vooraf wel wat beter/langer nagedacht had mogen worden over het interessante van deze docu. Nu weet ik dat een verhaal zich soms pas tijdens het maken van een docu ontspint, maar als je er dan achter komt dat je dus eigenlijk iets wilt vertellen over roem, identiteit en/of succes (wat hier het geval lijkt), dan moet je daar je verhaal mogelijk meer op aanpassen dan hier het geval is. Mijn beleving van de docu was namelijk dat het interessant begon, daarna behoorlijk wegzakte tot het moment dat ik me afvroeg waarom ik nog keek, om uiteindelijk met een interessante boodschap te komen. Maar dat voelde voor mij dus te gemaakt aan…
Ego-trigger
Nu wil ik mijn wat negatieve oordeel over deze documentaire best wel relativeren hoor, want ik weet dat mijn ego nogal makkelijk getriggerd wordt, wat mijn beleving zeker beïnvloedt. Zo lach ik mijn Griekse zwager wel eens minzaam uit als hij weer denkt dat Grieken ergens recht op hebben, omdat ze ooit onze democratie uitgevonden hebben. Een soort trots waar Nederlanders sowieso wat moeite mee lijken te hebben, en dat voelde ik dus ook bij de manier waarop de geïnterviewden in deze docu over hun wijk praatten. Zeker omdat ik het lullig vond voor dat jochie, waar het verhaal eigenlijk over zou moeten gaan. Combineer dat met de insteek om niet direct duidelijk tegen je geïnterviewden te zeggen waar je documentaire over gaat – waardoor die mensen natuurlijk ook vanuit die trots reageerden (zij kennen die foto natuurlijk allemaal) – en dan creëer je dus ook onduidelijkheden, onlogica en/of miscommunicatie: precies de thema’s die soms het bloed onder m’n nagels vandaan kunnen halen. En als je dan zo’n documentaire kijkt en wilt beoordelen, een dag nadat je net een prachtige uitzending van Spoorloos hebt gezien, dan voel je aan alles dat Derk Bolt en z’n team toch wel ietwat getalenteerder lijken dan de makers van deze docu.
Final credits
Nee, een reden om deze documentaire zo snel mogelijk in de bioscoop te gaan kijken heb ik niet. Filmfreaks die echt alles moeten zien over hun favoriete Italiaanse meesters, en liefhebbers van Rome, die zullen best goed genieten van deze documentaire hoor. Maar dat kan net zo goed thuis op TV. Ik vraag me echter af hoe lang ik zou blijven hangen bij deze docu, als ik er voorbij zou zappen. Ik vrees niet al te lang.
Oh ja, die Terrence Hill-klassieker uit 1973 is gebaseerd op een idee van Sergio Leone, terwijl Ennio Morricone de muziek daarvoor gemaakt heeft. En laat die laatste nou ook héél kort voorbijkomen in deze documentaire, ook al moesten ze dus eigenlijk ‘liegen’ om hem te mogen filmen…