Brawl in Cell Block 99 (2017)
Wat een geweldige en/doch snoeiharde film met een overtuigende Vince Vaughn in de nietsontziende hoofdrol zeg! Van de maker van het even verrassende maar nog wel wat lompere Bone Tomahawk – een reddingsmissie-western die ineens overgaat in een kannibalistische Wendigo-horror – en met een paar opvallende bijrolacteurs (waaronder Don – Miami Vice – Johnson (!) en Jennifer – Dexter – Carpenter). Over een man die het beest in zichzelf op moet roepen om z’n eigen menselijkheid te kunnen redden. En dat levert niet alleen een steengoede, maar ook een heerlijk vette film op. En ook al is de opbouw vrij ‘rustig’ (zeker als je S. Craig Zahler eerdere film nog herinnert), op een gegeven moment kom je er ook wel achter waarom ik je bij dezen graag waarschuw om deze film niet met zwakke maag te kijken…
Het verhaal
Bradley (Vaughn) wordt in de openingsscène niet alleen ontslagen, even later ontdekt hij ook dat z’n vrouw Lauren (Carpenter) een affaire heeft. Terwijl hij haar hun huis in stuurt ‘mishandelt’ ie Laurens auto met z’n blote handen, waarmee direct z’n ongelooflijk brute kracht zichtbaar wordt. Als hij daarna z’n huis betreedt vrees je waarschijnlijk net zo hard als ik voor Laurens welzijn, maar die scène toont direct Bradleys enorme zelfbewuste menselijkheid. Dat resulteert er uiteindelijk echter wel in dat hij z’n voormalige criminele leven weer oppikt, en dan springen we ineens achttien maanden verder in tijd. Ze wonen inmiddels in een groot huis en Lauren is gelukkig (weer) zwanger.
Als z’n baas Gil (Marc – Knight and Day – Blucas) hem opdracht geeft met hun nieuwe Latijns-Amerikaanse zakenpartners wat drugs op te pikken ergens, voelt Bradley al dat daar wat gevaar in huist. En ja, dat gaat behoorlijk mis, waardoor niet alleen de drugs verdwijnen, maar Bradley ook in de bak belandt. Maar dat is voor het kartel niet genoeg straf. Ze ontvoeren Lauren en dreigen hun ongeboren baby te verminken, als Bradley zich niet laat overplaatsen naar de zwaarbeveiligde gevangenis van directeur Tuggs (Johnson) en daar, in het titulaire celblok, een voor Bradley onbekende gevangene vermoordt. Wat volgt is een afdaling in een bijna letterlijke hel, waar Bradley werkelijk al z’n ‘beschaving’ los moet laten om te redden wat hem het meest lief is…
Snoeihard (maar) functioneel ‘inzichtverschaffend’
Ik moet eerlijk toegeven dat ik zo’n grof geweld altijd best simplistisch veroordeeld heb. Mogelijk is dat wel iets algemeners hoor, dat velen van ons dat beestachtige – dat mogelijk diep in ons allen (nog wel) ergens huist – graag ontkennen/wegdrukken door het stevig te verafschuwen (en ons er daarmee van hopen te kunnen distantiëren?). En juist daar speelt Zahler nu wederom mee. Waar daarvan in Bone Tomahawk nog wat makkelijker afstand te houden was – daar werd het nog grotendeels geplaatst in een mysterieuze indianenstam – daar worden we in Brawl in Cell Block 99 meegenomen in die ontwikkeling, want het overkomt onze protagonist: het karakter waarmee we ons als kijker identificeren. Natuurlijk kun je dat vrij snel afdoen met iets als “Damn, wat een grove eikel die zichzelf in problemen heeft gebracht,” maar dan overkomt jou volgens mij hetzelfde als wat mij overkwam toen ik voor het eerst de originele Bad Lieutenant zag (die met Harvey Keitel), waarbij het mij niet lukte om mee te gaan met een karakter dat zo overduidelijk ‘fout’ was. Dat zat mij dus best in de weg, die eerste keer dat ik ‘m zag althans, waardoor ik die film toen niet op waarde wist te schatten. Inmiddels hoef ik mezelf niet meer zo te ‘beschermen’ tegen zulke dingen in m’n eigen psyche, waardoor ik me dus wel mee kan laten voeren in zo’n ontzettend grove film. En volgens mij is dat wel nodig om uiteindelijk in te kunnen zien waarom dit zo’n onverwacht goede film is.
Nu wil ik niet overkomen alsof ik jou iets ‘opleg’ of zo hoor – dat je je geforceerd moet ontwikkelen om van deze film te kunnen genieten, want zulke dingen dienen ‘organisch’ te gebeuren (sommige mensen voelen daar waarschijnlijk helemaal nooit de behoefte/noodzaak toe) – maar door bovenstaande te typen werd voor mij wel duidelijker waarom ik vroeger wel eens moeite had om van films te genieten waarbij ik de hoofdrolspeler te “simpel gewelddadig” vond. Zoals met wel meer dingen ontdek ik de laatste tijd wel vaker dat door het heroverwegen van m’n eigen opvattingen (zowel cultureel als privé (voortkomend uit opvoeding, opleiding, het geloven in m’n eigen gedachteconstructies, et cetera)), ik ineens veel meer zaken in het leven ‘begrijp’…
Cast & crew
Vince Vaughn is vooral bekend van komedies als Old School, Wedding Crashers en The Internship, maar stiekem speelde hij ook al in betere films als Thumbsucker, The Break-Up, Into the Wild en recentelijk nog in Hacksaw Ridge. Toch denk ik dat velen net zo verbaasd als ik zullen zijn met z’n letterlijke en figuurlijke powerhouse hoofdrol in deze film. Een zichzelf in toom houdend krachtpatser die z’n geweldsuitbarstingen onder controle weet te houden, maar ook weet wanneer ie deze ongeremd in dient te zetten. Dat levert echt een paar gruwelijke grove scènes op (ik was daar, vanwege m’n kennis van Bone Tomahawk, wel wat op voorbereid, maar was alsnog onder de indruk van de enorme grofheid). Jennifer Carpenter heeft een vrij kleine rol, maar haar sterke doch licht meelijwekkende uitstraling past perfect bij die rol. Udo Kier is wederom perfect gecast in de rol van creepy loopjongen/assistent, terwijl Blucas ook goed schippert tussen drugsbaas en vriend van de familie. Don Johnson speelt de rol van sadistische gevangenisdirecteur mét sigaar met bijna zichtbaar plezier. Ik verwacht ook zeker dat er op de set wel af en toe wat spanning/grofheid weggelachen moest worden, en ik kan me levendig voorstellen dat Johnson (en z’n karakter) daarin ‘behulpzaam’ zijn geweest. Ik herkende Rob Morgan direct van z’n rol als Hap uit het prachtige Mudbound, terwijl ik dacht dat de acteur die kartelbaas Eleazar speelde een stuk bekender was. Maar deze Dion Mucciacito is vooral Broadway-acteur, die hier pas in z’n eerste ‘grotere’ film speelt.
Nu bedenk ik me echter wel het enige plot-puntje dat ik nog niet heb kunnen plaatsen in S. Craig Zahlers zelfgeschreven scenario. spoiler alertje – Ik begrijp namelijk niet helemaal waarom deze Eleazar Bradley in het titulaire celblok moest hebben (en daarheen lokte met een smoesje): was dat puur om hem fysiek terug te kunnen pakken? Als hij hem écht had willen straffen, dan was dat via die Koreaanse arts op mentaal vlak toch veel effectiever geweest? – einde spoiler alertje. Maar Zahler is met z’n twee eerste films wel direct één van de in mijn ogen meest interessante regisseurs van dit moment, dus ik zit met licht samengeknepen billen én hoop te wachten op z’n volgende film – Dragged Across Concrete – met o.a. Mel Gibson en wederom Vince Vaugh en Don Johnson, over twee ontslagen agenten die af moeten dalen in de onderwereld om hun ‘redding’ te vinden. Heb nu al medelijden met iedereen die in hun weg komt te staan…
Final credits
Yes, geweldige film, die niet alleen ontzettend vet is – ik moest af en toe ook aan de functionele grofheid van Tony Kaye’s American History X (met Edward Norton als neo-nazi) denken, al denk ik dat ik Brawl in Cell Block 99 nog ‘beter’ vind – maar dus ook een film is die me iets leerde over mezelf, én over het gebruik van geweld in kunst. Iets wat ik eerder dus wat simplistisch af deed als minder-ontwikkeld of zo, maar ik begin steeds meer te begrijpen dat dat mogelijk juist iets over m’n eigen ontwikkeling zegt/zei.
Maar nogmaals: je hoeft mijn ‘diepere’ uitleg niet te volgen/begrijpen om van deze film te genieten hoor. De film is ook gewoon ‘vet’, omdat alles wat je ziet klopt en voortkomt uit logische menselijke motieven. Niet omdat de schrijver het vet vond om iets lomps te maken om te shockeren…