The Sisters Brothers (2018)
Na afloop van deze vrij opvallende western grapten we nog dat dit de tweede cowboyfilm met Jake – Brokeback Mountain – Gyllenhaal was die nogal wat conventies tartte. Het is dan mogelijk ook niet echt opvallend dat IMDb deze film niet onder de westerns schaart (ik wel hoor), misschien mede omdat Jacques – Un prophète, De rouille et d’os – Audiard het verhaal natuurlijk doorspekt heeft met commentaren op onze huidige tijd, waarmee het bij vlagen ook een scherpe kritische komedie is. Maar ondanks de verfrissende sfeer en het zichtbare plezier van topacteurs Joaquin Phoenix, John C. Reilly, eerdergenoemde Gyllenhaal maar zeker ook van Riz Ahmed, was ik een paar weken na het zien van de film het verhaal eigenlijk alweer aardig vergeten. Want daarin lijkt niet echt iets van richting en/of echt memorabele urgentie te zitten…
Het verhaal
De gebroeders Sisters (Phoenix en Reilly) zijn premiejagers/huurmoordenaars voor ‘the Commodore‘, een dialoogloze rol van ons eigen Rutger Hauer. Het verhaal speelt zich af tijdens de Amerikaanse goudkoorts halverwege de 19e eeuw, en dan vooral in de westelijke staten van het land. Het westen is wild als in z’n volste glorie, en zeker voor Charlie (Phoenix) de ideale plek om z’n drang naar geweld te gelde te maken. Er wordt gehint naar een alcoholistische en misbruikende vader, die Charlie ooit heeft gedood om z’n moeder en broer Eli (Reilly) te redden, en daarin zie je wel een karakterdiepgang die je van een Audiard-film mag verwachten. Helaas is dat slechts een zijplotje, terwijl hier potentieel prachtig drama had gezeten. Zeker ook als je ziet hoe Eli zich juist af wil wenden van het geweld, maar ook weet dat hij Charlie niet in de steek kan laten, omdat het dan vrij snel wél mis met Charlie zal gaan.
Maar ze worden dus door de commodore op pad gestuurd, omdat ene Hermann Kermit Warm (Ahmed) iets van hem gestolen zou hebben. Eli vraagt zich nog heerlijk naïef af waarom zoveel mensen zo stom zijn om van de commodore te stelen, niet door hebbende dat in de commodore z’n wereld die meedogenloos kapitalistische groeidrift aan het roer staat, en dat elk obstakel om geld te verdienen door deze commodore wordt gezien als ‘diefstal’. Warm blijkt namelijk een chemische formule te hebben ontwikkeld waarmee goud in rivieren kortstondig oplicht en dan dus makkelijker ‘geoogst’ kan worden. Om Warm wat te paaien wordt daarom eerst ene John Morris (Gyllenhaal) achter hem aan gestuurd, die later deze Warm dan over moet dragen aan de Sisters-broertjes. Maar Warms formule is niet het enige waardoor hij opvalt, en als ook de rest van z’n plannen langzaam duidelijker worden, blijken onze helden inderdaad helemaal niet zo overtuigd meer van de beweegredenen van de commodore. Al ‘lijden’ ze natuurlijk ook aan dezelfde menselijke eigenschap die door ons hyper-kapitalistische ‘systeem’ juist als nietsontziende drijfveer wordt getriggerd en uitgebuit, ten koste van zo’n beetje alles…
Geen keuze?
Ja, ik ben mogelijk alweer teveel aan het projecteren, maar dat Audiard in z’n film commentaar op onze huidige maatschappij heeft verwerkt, dat staat buiten kijf. Misschien is het daarom ook wel jammer dat de film niet echt zo goed is blijven hangen bij me, want “kritiek op de hedendaagse maatschappij” is een belangrijk onderdeel van mijn definitie van ‘urgentie’, maar toch weet ik achteraf dus niet wat Audiard nu écht wilde met deze film. Er zit genoeg aanleiding voor prachtig drama in, er zit af en toe bijna slapstick-achtige humor in, maar veel meer dan een opvallende mix daarvan is The Sisters Brothers mijns inziens niet geworden. En dat is best gek te concluderen, want ik vermaakte me zeker wel tijdens de film. Maar ook merkte ik wel, dat mijn betrokkenheid bij het verhaal richting het einde toe steeds minder werd. En dat is eigenlijk ontzettend jammer, want de film bloedde voor mij dus uiteindelijk een beetje dood. Zou dat komen doordat de film wat te licht is voor echt drama, maar ook wat te lomp in actie en gruwelijkheden om een echte komedie te zijn? Terwijl de film dus 100% gezet is in een western-omgeving. Qua opzet en vertelling voelt het wel lekker anders en apart aan, maar qua inhoud en karakterontwikkeling is het allemaal juist wat voorspelbaar en soms zelfs cliché?
Ik maakte zelf nog kort even de link met één van de betere mini-series die ik afgelopen jaren gezien heb, die over de Branch Davidians in Waco, Texas. Een christelijke sekte waarvan leden in de media werden afgeschilderd als fanatici, vrouwenverkrachters en kindermishandelaars, maar die eigenlijk op zoek waren naar een soort christelijk utopia. Maar om met m’n grote held Bill Hicks te spreken, die toentertijd (1993) zelf ook daar ging filmen, was die hele FBI-/ATF-aanval op die Texaanse boerderij puur bedoeld om de wereld te tonen dat ‘state power always wins‘, en dat media gebruikt worden om het ‘gewenste discours’ te creëren, zodat de maatschappij zo’n aanval accepteert als gerechtvaardigd. The Sisters Brothers gaat helemaal niet zo diep hierop in hoor, maar toont wel hoe één van Warms ideeën – mocht het ooit uitgevoerd kunnen gaan worden – altijd op tegenstand van de gevestigde orde zal kunnen rekenen.
Cast & crew
Het archetype van de stoere cowboy is hier behoorlijk losgelaten, al wil Charlie daar nog het meeste op lijken. En aangezien Phoenix natuurlijk vooral uitblinkt in de rol van getroebleerde ‘held’, past hij hier ook weer geweldig. Daarbij werkt de combinatie met John C. Reilly overigens verrassend goed, die toch ook als soort van broer waakt over z’n wat te wilde familielid. Waar Charlie vroeger Eli ooit beschermde, lijkt Eli nu net zo goed Charlie te beschermen. Ahmed en Gyllenhaal speelden eerder al samen, in Dan Gilroys geweldige Nightcrawler, waarmee Ahmed echt doorbrak. Je kunt hem inmiddels dus ook kennen van het intense The Night Of (nog zo’n top-serie die ik afgelopen jaar zag) en het superinteressante The OA (van/met Brit Marling!), maar ‘Hollywood’ heeft z’n talenten ook al gebruikt in films als Rogue One en Marvels Venom. Gyllenhaal behoeft natuurlijk geen introductie, want ook al is zijn Donnie Darko-doorbraak al bijna twee decennia geleden, hij is en blijft één van de interessantere acteurs van z’n generatie…
Audiard verraste mij (en de wereld?) ooit met het enorm indrukwekkende Un prophète, wat hij meer dan prachtig opvolgde met die Matthias Schoenaerts-Marion Cottilard-film De rouille et d’os. Raar dat ik z’n Palme d’Or-winnende Dheepan nog nooit gezien heb, want dat hij de menselijke spirit in vele facetten enorm goed weet te vangen, dat bewees hij met de twee eerstgenoemde films al keihard. The Brothers Sisters is z’n eerste Engelstalige film, en ook al voel je z’n regie-talent in zo’n beetje elke scène (hij won ook de Zilveren Leeuw voor Beste Regie in Venetië voor deze film), het interessante aan de film raakt toch aardig ondergesneeuwd door een iets te opzichtig en niet al te origineel plot.
Final credits
Ja, en dat is jammer, want ik wil deze film namelijk best graag ook goed vinden, juist omdat ie ook zo vermakelijk is en het talent er vanaf spat. Maar moet ik dan minder kritisch zijn, als ik een paar weken na het zien echt de plot-beschrijving op de Wikipedia-pagina nodig heb om het verhaal helemaal terug te halen?
Al moest ik daardoor zojuist wel weer hard glimlachen om de scène waarin Eli “just wants to make sure he’s dead..!“, en kwam ik er ook achter dat ik die gore spinnenscène aardig verdrukt had uit m’n geheugen ;).