Belushi (2020)
Weet niet zeker of het door die aanhoudende non-sociale coronawereld komt, of dat ik altijd hard geraakt wordt door documentaires over kunstenaars die het ‘gewone leven’ eigenlijk niet aan kunnen, maar deze – over komedie-held en Saturday Night Live-veteraan John Belushi – ontroerde me echt enorm. Naast een prachtige kijk in zijn leven (bij sommigen mogelijk enkel bekend als Jake uit film/band The Blues Brothers), aan de hand van interviews met ongelooflijk veel bekenden (check de tags onderaan deze pagina), is R.J. Cutlers ontzettend rijkgevulde docu ook een ode aan het ontstaan van mijn favoriete tv-programma, dat dit jaar z’n 46e seizoen beleeft. Oftewel: onvergetelijk, ontroerend en ontzettend inspirerend…
Het verhaal
John Belushi, broer van Jim – K-9, Red Heat – Belushi, is in 1949 geboren in Chicago. Als zoon van Albanese immigranten schaamde hij zich wat voor z’n afkomst, maar daarvoor vond hij een uitlaatklep in zowel football als in improvisatie-komedie. Z’n vader zag hem graag zijn restaurant overnemen, maar na z’n eerste succes als komiek werd hij via het beroemde Second City, waar hij bijvoorbeeld Harold – regisseur van o.a. Caddyshack en Groundhog Day – Ramis ontmoette, onderdeel van de National Lampoon-kliek. Hier werkte hij al samen met William (Bill) Murray, Chevy Chase, Gilda Ratner en eerdergenoemde Ramis. Dan Aykroyd kwam er ook al snel bij, en na het succes van de National Lampoon Radio Show (waar Belushi eerst ‘enkel’ schrijver was, maar al snel ook als creatief leider werd gezien), deed ongeveer de hele vriendengroep auditie voor een obscuur tv-programma dat Lorne Michaels wilde starten in New York. En met succes, want meer dan de helft van de originele cast van Saturday Night Live kwam van National Lampoon.
Belushi was inmiddels al getrouwd met z’n jeugdliefde Judy, maar ook al snel té geïnteresseerd in zo’n beetje elke drug die er maar te krijgen was. Dat Chevy Chase duidelijk de spotlight op zich gericht kreeg bij SNL, dat zat Belushi niet echt lekker, en het is ongelooflijk vet om te zien hoe veel van Belushi’s problemen gewoon in sketches verwerkt werden. Maar man o man, wat was hij al goed, vooral vanwege z’n overtollige energie en fysieke komedie, wat culmineerde in een geweldig ‘gehackt’ optreden van (en met) Joe Cocker. Belushi wilde echter meer, en greep met beide handen zo hard de rol van ‘Bluto’ in National Lampoon’s Animal House aan, dat zijn bijrol ervoor zorgde dat het de best bezochte komedie van het jaar werd. Dat sterkte hem in z’n zelfvertrouwen, en steunde hem nóg een ambitie na te streven: (blues) zanger worden. Samen met z’n maat Aykroyd lukte het hem om z’n Blues Brothers-SNL-sketch naar het witte doek te vertalen, en ook dát werd een succes. Jack Nicholson (Goin’ South), Steven Spielberg (1941) en Michael Apted (Continental Divide) hadden als regisseur overigens al ontdekt dat Belushi ook in serieuzere rollen overeind bleef, dus toen besloot Belushi het ook eens als scenarioschrijver te proberen (samen met SNL-schrijver Don Novello). Speciaal hiervoor huurde hij een bungalow bij het fameuze Chateau Marmont (uitkijkend over Sunset Boulevard), maar hij was toen allang volledig losgeslagen qua drank en drugs. Uiteindelijk overleed Belushi in maart 1982 aan een overdosis speedball (cocaïne en heroïne door elkaar gemengd), en zijn Noble Rot-scenario werd uiteindelijk nooit verfilmd…
Ongelooflijk veel, maar niet alles…
Deze documentaire zit zó vol met interessante beelden, interviews, verduidelijkende animaties (voor stukken waar geen beeld van voorhanden was), Bill Haders stem die vooral Belushi’s brieven aan z’n vrouw Judy voorleest, Carrie – Star Wars – Fisher die over hun gezamenlijke verslavingen praat, Dan Aykroyd die hoopte dat zijn scenario over een aantal ‘geestenjagers’ Belushi uit z’n destructieve drank-en-drugs-bender zou kunnen trekken, dat het ontbreken van Robert De Niro (één van de laatste die Belushi in leven zag, nadat ze met Robin Williams gefeest hadden) en Cathy Smith (degene die hem z’n uiteindelijk fatale dosis gaf) enkel de écht ingewijden zal opvallen. Ik ben zwaar fan van Belushi’s SNL-rollen (en van Animal House), maar wist dus niet dat zijn levensverhaal nóg rijker was dan wat je in deze documentaire ziet.
Al toont deze documentaire dus wel ontzettend goed zijn onmacht om nuchter het leven aan te kunnen. Waarin hij in mijn hoofd dus wel naast grootheden als Lenny Bruce, Hunter S. Thompson, Jim Morrison, Harry Nilsson en zelfs Vincent van Gogh staat. Documentaires, boeken en films over al deze personen vind ik altijd ongelooflijk indrukwekkend, en mocht jij een films/docu’s als Lenny (mijn nummer 1-film aller tijden?), Fear & Loathing in Las Vegas, Gonzo: The Life and Work of Dr. Hunter S. Thompson, Oliver Stone’s The Doors, Who is Harry Nilsson? (And Why Is Everybody Talkin’ About Him?) en At Eternity’s Gate bijvoorbeeld ook vet vinden, dan ga jij zéker ook genieten van Belushi.
Final credits
Mogelijk kwam deze documentaire wel zo hard binnen, omdat ik diep van binnen ook m’n hele leven stiekem net zo ‘dramatisch succesvol’ heb willen zijn. Al zijn al deze personen dus wel vroegtijdig ten onder gegaan aan de (voor hen noodzakelijke?) drugs. Daarnaast ben ik het bijna spreekwoordelijke 27e levensjaar (en Belushi’s 33e) al effe gepasseerd, en lijkt mij vredig sterven – bijvoorbeeld op m’n 111e, in een schommelstoel, onder het licht van één van de manen van een nog te ontdekken exoplaneet ergens in het Andromeda-sterrenstelsel – misschien wel aantrekkelijker dan stikkend in je eigen overdosis-kots.
En ja, ik baal wel lichtelijk, dat ik in 2000, toen ik over Sunset Boulevard reed in een huurauto, uiteindelijk wel Johnny Depps Viper Room bezocht heb, maar niet een paar honderd meter verderop Chateau Marmont (dat overigens een soort hoofdrol speelde in Sofia Coppola’s Somewhere)…