Promising Young Woman (2020)
Allereerst: Promising Young Woman behandelt een ontzettend belangrijk thema, dat alle aandacht en de beste verhalenvertellers verdient. Vanuit mijn communicatieachtergrond vraag ik me echter ook af, of het gebruikte ‘absurd-hyperrealisme’ wel de meest effectieve manier is om de boodschap bij iedereen te laten landen. Al levert dat hyperrealisme (ik moest ook kort even aan Diablo – Juno, Young Adult – Cody denken), in combinatie met het onderwerp, dus wel een film op die ik zeker niet snel zal vergeten.
Maar als ik eerlijk ben: ik weet niet in hoeverre mijn kritiek voortkomt uit het (overigens volledig) terechte ongemak dat deze film mij als man laat voelen. En deze twijfel zorgt er ook voor, dat ik vind dat deze film door iedereen gezien móet worden. Al weet ik dus niet, of de gekozen vorm ervoor zorgt dat de (overduidelijke) boodschap wel bij de juiste mannen binnen komt…
Het verhaal
Cassie (Carey Mulligan) werkt overdag in de hippe koffiezaak van Gail (Laverne – Orange is The New Black – Cox), waarbij je aan alles voelt dat ze daar haar volledige/intellectuele capaciteiten niet kwijt kan. ’s Avonds gaat ze echter graag op stap, maar wel met een duidelijk doel: ze wil foute mannen een stevige les leren. In diverse clubs en kroegen faket ze namelijk dat ze ongelooflijk dronken is, waarmee ze mannen uitdaagt haar te ‘helpen’, wetende dat velen dan een poging zullen gaan wagen haar te misbruiken.
En dat levert nogal goede ‘lessen’ op voor klootzakken die misbruik maken van dronken vrouwen. Maar je voelt ook aan alles dat Cassie’s beweegredenen voortkomen uit een eerder opgelopen trauma. Langzaam wordt duidelijk hoe lomp die gebeurtenis uit haar studentenverleden is geweest, en zien we ook hoe ze misschien wel een ultiem wraakplan ten uitvoer aan het brengen is. Een plan waarin het ‘grote drama’ zeker niet geschuwd wordt, maar waarin ook meer dan duidelijk wordt hoe het vrouwen-misbruik-probleem geïnstitutionaliseerd blijkt…
Absurd-hyperrealisme
Weet niet of ik de term in bovenstaande kop volledig ‘goed’ gebruik, maar juist door op een aparte, bijna absurde manier de boodschap zo overduidelijk in je gezicht te gooien, voelde ik ook direct de vrees, dat juist de mannen die deze boodschap móeten voelen, de film ook iets te makkelijk weg kunnen zetten. En dan bereikt de film dus waarschijnlijk niet, wat in mijn ogen haar overduidelijke en urgente doel is: het beter beschermen van vrouwen tegen kutmannen. Wat de film bij mij wel bereikte, is dat ik zelf ook terugdacht aan de – overigens niet al te talrijke – ‘vrouwen-veroveringen’ die ik zelf succesvol ten uitvoer heb gebracht (even totaal on-macho om te melden misschien, maar ik heb het zo vaak niet door dat een vrouw mij interessant vindt, dat vrouwen meestal zelf die final move moeten maken). Daarbij ben ik volgens mij nooit verder gegaan dan gewenst, maar de onzekerheid die ik hierover best durf te voelen, wordt door velen (meestal onbewust, denk ik) vaak weggedrukt achter een ‘ik moet als man toch stoer doen?’- of ‘boys will be boys‘-opvatting. Of door het maar volledig te ontkennen, of een nog lomper verdedigingsmechanisme. Wat ik hiermee vooral wil duiden, is dat een ‘oplossing’ nogal wat zelfanalyse/-kritiek/-bewustzijn van mannen behoeft. En als je daar woorden als “oikofobie” voor moet gebruiken, dan zul je waarschijnlijk nog flink wat stappen moeten zetten…
Het aparte/absurde aan de film komt overigens niet alleen door de sfeer en de nogal grootse opzet, maar ook door de muziek, die de sfeer van Hitchcock (én Night of the Hunter) oproept. Thematisch gezien overigens perfecte keuzes, want die films dealen ook met de zwarte kanten van de mens.
Cast & crew
Mulligan is, zoals ‘gewoonlijk’, wel weer top hier, damn! Ze speelt iemand wiens levensvreugde volledig is weggevaagd en laat in elke scène haar pijn én wantrouwen ook wel voelen. Daarnaast is ze echter ook a woman on a mission, waarmee ze ook wel wat angstaanjagend overkomt soms. De mannen in de film spelen eigenlijk allemaal kleine bijrollen (Adam – Ready or Not – Brody is wel héél snel weer verdwenen), buiten multitalent/internetmuzikant/stand-up-comedian/regisseur/scenarist Bo Burnham dan, waar ‘ons Cass’ een best hoopvolle relatie mee start. Ouders Stanley en Susan worden gespeeld door respectievelijk Clancy – Shawshank Redemption, Starship Troopers – Brown en Jennifer – Legally Blonde, Stifler’s mom (in American Pie) – Coolidge, en zo bevat de film aardig wat leuke namen in bijrollen. De opvallendste zijn wel Laverne Cox en Allison – Community, The Disaster Artist – Brie, waarbij vooral de rol van die laatste goed scherp is geschreven.
Dat namedroppen heeft de film totaal niet nodig, maar ik wilde wel even aangeven, dat volgens mij veel mensen dit verhaal belangrijk genoeg vonden om zich met alle energie aan te verbinden. De voor drie Oscars genomineerde regisseur/scenarist Emerald Fennell maakt hier overigens haar speelfilmdebuut, wat haar prestatie des te opmerkelijker maakt. Al heeft ze als actrice wel in een flink aantal goede films gespeeld, zoals The Danish Girl, Anna Karenina en Mr. Nice, terwijl in de marketing van deze film vooral haar scenario-werk voor de geweldige serie Killing Eve wordt gebruikt. Ik vond het in elk geval goed om wéér eens een nieuw, fris en niet-mannelijke stem te horen. Waarbij eerdergenoemde lichte ongemak mijnerzijds dus ook exact toont dat ze op scherpe wijze een urgent thema aanraakt…
Final credits
Ondanks (of daardoor) dat ik Promising Young Woman dus wel wat lastig te duiden vind. Wat mij betreft verdient de woede van vrouwen inzake hun onveiligheid alle aandacht – goed dat de film in totaal vijf Oscarnominaties in de wacht sleepte – waarbij ik dus nog even een slag om de arm houd of dit de juiste vorm is. Maar terwijl ik dit typ, voel ik bijna letterlijk het woord “mansplaining” door m’n hoofd gieren…
Dus fuck it Filmofiel: aanraden deze film, aan iedereen..!