No Time to Die (2021)
Er zit iets ironisch in het feit, dat een film – waarvan de première vanwege een wereldwijde pandemie meerdere keren is uitgesteld – zelf over een villain gaat die een wereldwijde pandemie wil veroorzaken. Maar daardoor kreeg ik bij Daniel Craigs prachtig-emotionele afscheid van deze legendarische rol ook de wat absurde gedachte, dat het bijna lijkt alsof producent Barbara Broccoli achter de coronapandemie zit. Want voor iemand die in een corona-complot gelooft: weet je zeker dat je niet ietsjes te graag in zo’n groot filmisch drama wilt geloven, dat je in de (op veel vlakken) incompetentie van onze overheden abusievelijk het bewuste werk van een über-villain wilt zien? Dan overschat je ‘hun’ capaciteiten volgens mij schromelijk. Al ga ik dit verderop wel nuanceren hoor, want ook ik voelde wel ergens een grote angst opborrelen, die ik gelukkig kon afdoen met “Ach, het is maar een film, toch!?”
“Maar Filmofiel: hoe vond je de film nou?“, hoor ik je denken. “Ben namelijk helemaal niet geïnteresseerd in je politieke opvattingen!” Nou, ik vond het een zeer mooie en goede afscheidsfilm, op meerdere vlakken. Zo goed uitgevoerd zelfs, dat ik minstens één keer tranen over m’n wangen voelde rollen…
Het verhaal
In de (verplichte) lange openingsscène zien we hoe een meisje met haar moeder ergens in een Noors huisje woont, in de middle of nowhere. Deze scène heeft als doel zowel bad guy Lyutsifer Safin (Rami – Mr. Robot, Bohemian Rhapsody – Malek) te introduceren, maar ook de motivatie en achtergrond van Bonds liefje Madeleine Swann (Léa – La vie d’Adèle – Seydoux) – inderdaad: die uit Spectre – te zetten. Uiteindelijk overleeft de jonge Madeleine de aanslag, en een jaar of 18-20 later ligt ze (is dat net ná Spectre?) te flikflooien met onze bekende held. Als een bezoekje aan het graf van één van Bonds exen nogal verkeerd afloopt, is het flikflooien snel voorbij, en knallen we een jaar of 5 verder in de tijd…
Na een inbraak bij een geheim lab wordt er namelijk een nogal technisch vernuftig virus gestolen, en het duurt niet al te lang voordat ‘ons James’ weer aan de bak moet. Met een initieel heerlijk ‘drollerige’ Ana de Armas beleeft hij een stevig avontuur in Havana, Cuba, waarbij hij ook oog in oog komt te staan met z’n 007-opvolger Nomi (Lashana – Captain Marvel – Lynch). Het plot wordt daarna natuurlijk vakkundig ‘verdikt’ (rare vertaling van “the plot thickens“, niet?), waarbij James’ motivatie nogal verschuift van “Ik doe alles voor Queen & country” naar “Ik heb kei menselijke redenen om dit te gaan doen“. En dat voert hem van Jamaica (?) naar Italië naar Havana naar Londen naar de Zee van Ochotsk, in een poging om Safins snode plannen te verdoezelen…
Bye bye misogyne, hello inclusieve afronding
Het is niet nieuw meer, dat in hedendaagse blockbusters de good guy vs. bad guy-motivaties nogal troebel zijn (zo snapte ik Thanos’ motivatie in Avengers: Infinity War best wel). Iets wat hier overigens ook expliciet benoemd wordt. Dus daarin is No Time to Die niet echt ‘vernieuwend’ meer. Wat de film echter wel behoorlijk verandert, is de manier waarop vrouwen worden ingezet in het verhaal. Heel direct is het feit, dat Bonds “007”-licentie letterlijk is overgedragen aan een vrouw (zie still hieronder). Subtieler is de scène, waarin Bond op zijn samenwerking met Paloma (Ana de Armas) reageert door te stellen: “You were great!“, en dat daar dan geen enkele seksuele betekenis achter zit. Of de scènes waarin juist Bond uitgekleed wordt door een vrouw, of waarin een vrouw begint met uitkleden, maar daar zit verder ook niks ‘makkelijk seksueels’ achter. Daarnaast bevat de film nog een terloopse openbaring over Q (Ben Wishaw), die mij nog nét meer opviel dan nodig was. Maar ook daarin zie je wel hoe deze franchise ‘volwassener’ durft te worden.
En ik gebruik het woord “franchise” niet voor niets, want plot-technisch lijken de Craig-Bondfilms veel meer aan elkaar gelinkt dan ‘vroeger’. En dat gaat verder dan enkel die Blofeld-Spectre-overeenkomst (een karakter dat in acht (of negen?) Bondfilms zit). De vijf Craig-Bondfilms lijken namelijk veel meer één geheel dan de Bondfilms met andere vertolkers (voor zover mijn Bondkennis reikt althans).
Crew & cast
De reden dat de misogynie er redelijk uit gesloopt is, lijkt grotendeels op het conto van (de tijdgeest natuurlijk, maar ook van) Phoebe Waller-Bridge als coscenarist. Deze schrijver van onder andere Killing Eve en Fleabag weet haar feministische inslag erg goed te vermengen met eindelijk eens niet-vrouwonvriendelijke humor, en dat voel je in de hele film. Ze schreef het scenario overigens samen met Neal Purvis, Robert Wade en regisseur Cary Joji Fukunaga. Purvis en Wade zijn overigens de ‘vaste’ (en bijna exclusieve) Bondscenaristen sinds The World is Not Enough. En de naam Cary Fukunaga rinkelde een duidelijke bel, al moest ik wel even herontdekken dat hij eerder onder andere Sin Nombre, Beasts of No Nation en het eerste seizoen van True Detective regisseerde. Oftewel: een regisseur met een fijne, goed gevarieerde filmografie..!
Het personage James Bond heeft zich tijdens Craigs ‘run‘ dus duidelijk ontwikkeld (zie ook de vorige kop). Denk dat ik Craig ook wel ga ik missen in deze rol. Al kan ik me ook goed voorstellen, dat je als acteur op een gegeven moment toch ook wel weer van zo’n archetypische rol ‘af’ wilt. Voor veel jongeren zal hij ‘dé Bond’ zijn. Ik waagde me in m’n hoofd net kort even aan de vergelijking met de eerdere Bond-vertolkers, maar ben net geen kenner genoeg om hier echt iets zinnigs over te zeggen, denk ik. Ik ben opgegroeid met Roger Moore als 007, terwijl de Timothy Dalton-films in mijn herinnering bijna camp leken (en ik zijn acteren ook minder serieus nam). George Lazenby’s enige Bond-vertolking (in On Her Majesty’s Secret Service) kan ik me amper herinneren, terwijl Sean Connery wat mij betreft in a league of his own de filmserie startte. Craig begon al als vrij vreemde eend in de Bond-bijt, maar uiteindelijk lijkt hij het karakter toch wel weer echt cool en stoer gemaakt te hebben, maar ook kwetsbaarder/menselijker…
Verder heb ik een paar lichte kritiekpuntjes qua cast/scenario. Zo voelt de leeftijd van Rami Maleks karakter wat weird, want hij moet toch zeker 20-25 jaar ouder worden tijdens de film, maar dan zou hij in de openingsscène nog veel te jong moeten zijn . Overigens niets ten nadele van zijn charisma, want Maleks ietwat wereldvreemde uitstraling past wel goed in zo’n rol. En m’n laatste kritiekpuntje in dezen, is hoe de keuze voor de/een volgende 007 dan wel stoer, inclusief en misschien wel nodig is, maar waarom blijft haar rol zo ‘plat’? Terwijl daar zeker wel wat meer uitdieping mogelijk was geweest…
Final credits
Weet je: ik probeer me best bewust afzijdig te houden in enige corona-discussie, omdat die zich vooral kenmerken door het ontbreken van nuance. Maar toen bleek dat de bad guys in de film diverse DNA-databases gekraakt hadden, bekroop mij ook wel ineens een unheimische angst (ik heb mijn DNA namelijk ook ooit laten uitzoeken, dus die sequentie zit ook ergens in een database). En als ik die angst dan ga dramatiseren, dan zie ik ook wel ergens een route naar complotdenken mijnerzijds. Dus dat anderen in deze pandemie hun onzekerheden en angsten (moeten?) omzetten in over-dramatische gedachten over (of een geloof in) iets ‘über-villain-erigs‘: misschien is dat ook wel weer logisch voor sommigen en/of een teken van ‘menselijke onschuld’?
Maaaaaaaaaaaaar: terug naar de film. Ik heb natuurlijk niks proberen te spoilen – iets dat ik nu ook niet ga doen – maar ik moest, toen m’n tranen weer opgedroogd waren, ook wel weer glimlachen. De reden: die emotionele scènes deden me via een omweg ook denken aan iets dat in de eerste Austin Powers-film heerlijk becommentarieerd wordt. Waarmee dus ergens nóg een cirkeltje mooi ‘eindig’ wordt afgerond. In mijn hoofd althans…