The French Dispatch (2021)
Ja, The French Dispatch is zeer duidelijk een Wes Anderson-film. Maar misschien wel té duidelijk?
Het is ook een hommage aan journalisten met lef (vooral die van The New Yorker in de jaren 50/60), een ode aan verhalen vertellen, met een knipoog naar de Nouvelle Vague. De film zit echter ook zó vol met Andersons (soms aandoenlijke, soms over-aanwezige) poppenkaststijl, met ontzettend veel leuke beeld- en taalvondsten, dat het niet raar is als je de helft van de enorm grote cast van de film amper ‘ziet’. Maar gaat The French Dispatch wel over de karakters, of is het vooral een vehikel waarin Anderson z’n (knutsel- en choreografie)kwaliteiten toont..? Of opdringt, afhankelijk van hoe ontvankelijk je hiervoor bent…
Het verhaal
De titel wordt ontleend aan de Franse bijlage van een Amerikaanse krant, die in het fictieve stadje Ennui-sur-Blasé (“afgematte verveling”, vrij vertaald?) in elkaar wordt gezet door redacteur Arthur Howitzer, Jr. (Bill Murray), samen met een team van behoorlijk opvallende schrijvers. Nu ben ik niet genoeg ingelezen in de schrijvers van The New Yorker uit de jaren 50/60, maar schrijvers als James – I Am Not Your Negro – Baldwin worden aan het eind van de film wel bedankt. Dus dat het derde verhaal in de film een schrijver bevat die overduidelijk (mede) op Baldwin is gebaseerd, dat is geen toeval. En ik schreef zojuist “derde verhaal”, omdat de film, net als de laatste editie van het blad dat gemaakt wordt in de film, uit een overlijdensbericht, een reisverhaal en drie langere verhalen bestaat.
In het reisverhaal vertelt Herbsaint Sazerac (Owen Wilson) over z’n fietstocht door het stadje, terwijl het eerste verhaal vertelt over de gevangen psychopaat-turned-kunstenaar Moses Rosenthaler (Benicio Del Toro), wiens schilderijen ‘van’ muse/cipier Simone (Léa Seydoux) worden ontdekt door een opportunistische kunsthandelaar (Adrien Brody). Met een knipoog naar de ongrijpbaarheid van kunst wordt Rosenthaler een wereldwijde hit, maar voordat we daarover na kunnen denken, zitten we al in een verhaal over studentenopstandleider Zeffirelli (Timothée Chalamet), geschreven door Lucinda Krementz (Frances McDormand). Qua eisen gaan de studenten niet veel verder dan dat de mannen toegang willen tot het vrouwenpension, terwijl de onderhandelingen met de burgemeester via een schaakspel verlopen. Het derde verhaal, geschreven en verteld door Roebuck Wright (Jeffrey Wright), zou eigenlijk over een kok moeten gaan, maar is veel meer een ontvoeringsverslag geworden, omdat Wright dat leuker vond om te schrijven. En dan komt alles (lees: de schrijvers en redactie) weer samen in het overlijdensbericht, waarna Andersons poppenkast weer vakkundig wordt gesloten…
Overduidelijke signatuur, maar is dat ‘alles’?
Ik moet allereerst even bekennen, dat ik een tijdje geleden iemand sprak, die ooit op de set van een Wes Anderson-film heeft gewerkt. Haar indruk van de regisseur (van geweldige films als Moonrise Kingdom, The Royal Tenenbaums, Bottle Rocket, The Grand Budapest Hotel, Fantastic Mr. Fox, Isle of Dogs en The Darjeeling Limited (in willekeurige volgorde)) was niet zo heel erg positief, als in: ze meldde dat hij nogal een divo was op de set. Oftewel: een arrogante kwal. Nu heeft natuurlijk iedereen het recht om zo gek te zijn als ie zelf wil, maar dit beeld van hem zit sindsdien wel in m’n achterhoofd, en kwam tijdens The French Dispatch steeds meer naar de voorgrond. Nu ziet alles er natuurlijk weer geweldig uit en vind ik zijn quirkie vondsten nog altijd meer dan geweldig, maar doordat de film zó gevuld is – met ook een exposé waarmee je normaal alleen op toneel weg komt – kreeg ik ook wel een beetje een “Kijk mij eens opscheppen met wat ik allemaal kán“-gevoel. Nu wil ik daaruit best wat potentiële jaloezie wegfilteren hoor, maar ik vraag me dan nog altijd af: waarom een film maken die zo vol zit, dat je niet alleen halverwege al redelijk moe dreigt te worden, maar die ook een overall essentie/boodschap lijkt te verdoezelen. Wat wat wil Anderson nou eigenlijk ‘zeggen’ met deze film..?
Of is hij dus vooral die arrogante kunstenaar die vindt dat hij zich niet met zulke trivialiteiten bezig hoeft te houden, en moet jij hem als kijker maar vereren? Hoe bloody begenadigd en creatief hij ook is hoor.
Cast
Het aparte is dat deze film – zie ook de tags hieronder – werkelijk gruwelijk veel grote namen herbergt, waarvan je sommige echt kunt missen. Saoirse Ronan zag ik pas op de aftiteling, terwijl Elisabeth – The Handmaid’s Tale, The Square – Moss waarschijnlijk ook slechts een uur of twee op de set is geweest. Owen Wilson is volgens mij een jeugdvriend van Anderson, en hij heeft wel z’n eigen (reis)verhaaltje, maar Willem Dafoe zou je ook weer bijna missen, als je net iets te hard knippert met je ogen. Frances – Nomadland – McDormand, Timothée – Dune (!!) – Chalamet en de heerlijke weirdo spelende Del Toro blijven wel aardig hangen, maar de rest cijfert zich vrijwel volledig weg (of laat zich volledig vormen ín) Andersons mal. Ik vraag me best wel lichtelijk af, of Bill Murray (maar ook Wilson) bijvoorbeeld nog hard moet nadenken over hóe hij een rol in een Anderson-film zou moeten spelen. Ik las gisteren ergens “Why cast so many interesting actors just to smoosh them into the same wooden mold?“, en ik begrijp wel waar die vraag vandaan komt.
Final credits
Nu voel ik toch, dat ik eerder richting cynisme dan waardering trok in m’n recensie hierboven, en dat is ook niet helemaal ‘eerlijk’. Ik vermaakte me namelijk zeker wel hoor, maar toch denk ik dat deze film voor velen te ‘navelstaarderig’ is. De referenties aan de New Yorkse en Parijse kunstscene van halverwege de vorige eeuw zullen de meesten ontgaan. En wie weet dat Anderson zelf al een tijdje in Parijs woont, en hiermee misschien wel zijn gestileerde maar wat ‘platte’ buitenstaandersvisie op z’n nieuwe thuisland wil tonen? Al kan ik me wel voorstellen, dat dit ook echt zo’n film is, die bij een tweede viewing nog ontzettend veel meer details zal prijsgeven. En mogelijk is het puur mijn interpretatie, maar ergens is het ook wel urgent om juist nu een hommage aan gedurfde journalistiek te maken, in een tijd waarin clickbait en SEO-proof steeds meer boven ‘echte inhoud’ lijkt te gaan…