The Eyes of Tammy Faye (2021)
Ik moet eerlijk toegeven dat – buiten de terecht voor een Oscar genomineerde acteerprestatie van Jessica Chastain – de rest van de film alweer wat verdwijnt uit m’n herinnering. Ondanks dat The Eyes of Tammy Faye zeker wel een genuanceerd inzicht geeft in waarom Amerikanen dat “Als ik het in een verhaal kan gieten is het/alles geoorloofd“-idee zo aanhangen. In mijn beleving blijft het echte drama in dit waargebeurde verhaal echter wat onderbelicht. Zowel de noodzaak van het titulaire karakter om zichzelf zo te verbergen achter MAKE-UP, maar ook de overduidelijk homoseksuele gevoelens van haar televisiepredikende man. En dat is juist best opvallend, als je kijkt naar de achtergrond van twee van de drie schrijvers van de film.
Of gebeurt nu hetzelfde als wat eerder bij Flugt/Flee gebeurde, dat ik als hetero-man de subtiliteit hierin niet goed weet te duiden en daarmee niet echt voel..?
Het verhaal
Direct na de openingsscènes, waarin met echte tv-beelden de ondergang van teleevangelist Jim Bakker en z’n vrouw Tammy Faye belicht wordt door news anchors als Tom Brokaw, gaan we terug naar begin jaren 1950, waar de jonge Tammy Faye opgroeit in zo’n ontzettend gelovige wereld, waarin mensen zelfs bezeten raken van de heilige geest tijdens preken. Omdat haar moeder (Cerry – Signs, The Handmaid’s Tale – Jones) echter ooit gescheiden is, wordt Tammy Faye wat buiten beeld gehouden, waardoor ze een list (?) moet verzinnen om toch tot de kerk toegelaten te worden.
Niet veel later wordt ze inmiddels gespeeld door Chastain, en ontmoet ze ergens op een christelijke universiteit de charismatische Jim Bakker (Andrew – Hacksaw Ridge, tick, tick… BOOM! – Garfield). Samen vatten ze het idee op om het evangelie door het hele land te gaan verkondigen, waarbij ze moeder en pleegvader Fred (Fredric – Zero Dark Thirty – Lehne) verrassen met hun snelle huwelijk.
Langzaam maar zeker komen ze in het goede boekje van bekendere tv-predikers als Pat – presidentskandidaat – Robertson (Gabriel Olds) en Jerry Falwell (Vincent – The Cell, Full Metal Jacket – D’Onofrio), maar als die hun ambities niet snel genoeg kunnen waarmaken, besluiten ze hun eigen christelijke tv-zender te beginnen. Dat loopt vrij snel ontzettend goed, waarmee ze ook direct de verleidingen van al dat geld (donaties van gelovigen) voor de kiezen krijgen…
Meer écht drama nodig
Maar juist doordat vooral Tammy Faye bijna als een Fred Rogers-achtige ‘goedzak’ wordt neergezet – ze werd, buiten haar bijna clowneske én permanente make-up, vooral bekend vanwege een interview met een homoseksuele aidspatiënt – vond ik dat het drama wat ondergeschikt bleef aan het vertellen van hun hele verhaal. En ja, dat is natuurlijk lastig schipperen bij zo’n waargebeurd verhaal, maar ik had graag iets meer bij m’n ‘dramatische lurven’ gegrepen willen worden. Zeker omdat de makers zeker wel wat dramatische vrijheden hebben genomen (in echte beelden van haar lijkt haar make-up toch iets minder clownesk bijvoorbeeld), had ik wel wat meer in haar persoonlijkheid willen duiken. Want waarom koos ze ervoor om zichzelf steeds meer te vermommen met al die make-up? Kwam dat, omdat ze ook wel voelde dat ze steeds verder van haar ‘roeping’ afdreef, en zichzelf daarom wilde verhullen? Al ben ik nu mogelijk al wat aan het zoeken, want hoe oprecht was Tammy Faye daadwerkelijk? Eerdergenoemde “list”, die goddelijke bezetenheid in de kerk van haar moeder, was toch ook al ‘spel’, en dus fake, of niet?
En inzake Jims homoseksualiteit vraag ik me dus oprecht af, of ik hierin de ‘subtiliteitsbeoordelingsplank’ volledig mis sla. Er wordt namelijk zeker wel spanning mee opgeroepen, maar dat had in mijn ogen dus een stuk steviger aangezet mogen worden. Waarmee ik dus kom bij die vergelijking met mijn beleving van het eveneens voor meerdere Oscars genomineerde Flugt (a.k.a. Flee), die ik ook niet zo hard voelde als ik verwachtte en/of hoopte…
Crew & cast
Want over de achtergrond van die twee van de drie scenaristen: Fenton Bailey en Randy Barbato lijken wel degelijk sterke voorvechters van homo-representatie en -emancipatie te zijn, gezien bijvoorbeeld ook hun rol als producenten van RuPaul’s Drag Race en als makers van Party Monster (met Macaulay Culkin als party-organizer turned moordenaar Michael Alig). Ik neem dus gemakshalve even aan dat die onderdrukte homoseksuele kant van Jim Bakker voor hen een (belangrijke) reden was om aan deze film mee te werken. Waarin ze werden bijgestaan door Abe Sylvia, die hiervoor vooral tv-series schreef en produceerde. De film werd overigens geregisseerd door Michael Showalter, die eerder The Big Sick en The Lovebirds regisseerde en de hilarische en grote Cooper-Rudd-Poehler-Banks-Meloni-Lo Truglio-doorbraakfilm uit 2001, Wet Hot American Summer, schreef.
Qua acteerregie heb ik trouwens weinig aan te merken hoor, al viel het me wel op dat ik Garfield hier dus lang niet zo goed vond als in bijvoorbeeld tick, tick…BOOM!, waarvoor hij dus zijn tweede Beste Acteur-nominatie in de wacht sleepte. En naast Chastain, die deze film wel echt keihard en ogenschijnlijk gemakkelijk draagt (wat ik als het grootste compliment bedoel), lijkt vooral D’Onofrio wel wat masochistisch te genieten van het spelen van die aartsconservatieve Falwell. Verder werd Tammy Faye’s religieuze moeder ook zeer goed gespeeld door Cherry Jones, die zich als christen drukker leek te maken om haar imago dan om haar medemens, terwijl ze mooi worstelde met schaamte, verleiding en schuld. Iets dat ze voor een deel (en ook soms erg lomp) dus projecteerde op haar voornamelijk onschuldige dochter…
Final credits
Mogelijk dat mijn afkeer tegen dit soort kerkgenootschappen – en hun link met dat vooral Amerikaanse caveat emptor-idee dat alles geoorloofd is als je het mooi weet te verpakken – ook wel zorgde voor een lichte vooringenomenheid mijnerzijds hoor, maar The Eyes of Tammy Faye deed het bij mij dus niet echt.
Het acteerwerk van vooral Chastain zal voor velen al meer dan voldoende zijn hoor, verwacht ik, en als je helemaal wild wordt van dit soort waargebeurde verhalen, dan kun je ‘m sowieso met een gerust hart kijken (mogelijk ben ik ook wel kritischer doordat ik zoveel films zie?). Ik denk echter, dat de wens om het ‘hele’ verhaal van dit opmerkelijke duo in de film te krijgen, wat in de weg van het échte drama heeft gezeten. Waardoor ik ook al weet, dat The Eyes of Tammy Faye niet in mijn toplijstjes van het jaar gaat komen. Terwijl die potentie er dus wel degelijk ergens in zat…